Co zrobić, gdy kontrola trwa pół roku

RADA

Nie, z pytania wynika bowiem, że kontrolerzy przekroczyli roczny limit kontroli przewidziany przez ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. W praktyce ma to jednak niewielkie znaczenie dla postępowania podatkowego. Dokumenty i informacje uzyskane w czasie przewlekłej kontroli będą bowiem podstawą wydania ważnej decyzji. Decyduje o tym zgodne z przepisami Ordynacji podatkowej przedłużanie kolejnych terminów zakończenia kontroli. Tylko czasami sąd popiera przedsiębiorcę, który odmówił uczestniczenia w kontroli przeprowadzonej niezgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej. Firma, nękana przedłużającą się kontrolą, może złożyć ponaglenie z uwagi na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie do organu podatkowego wyższego stopnia. Istnieje też możliwość wystąpienia do sądu cywilnego z pozwem o odszkodowanie. Sprawa tego typu jest jednak bardzo trudna do wygrania.

UZASADNIENIE

W opisanej sytuacji kontrolerzy przestrzegają przepisów Ordynacji podatkowej, naruszają natomiast przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Kontrola powinna zostać zakończona bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie wskazanym w upoważnieniu do jej przeprowadzenia (art. 284b Ordynacji podatkowej). Niestety, przedłużenie czasu trwania kontroli przez organ kontroli jest łatwe do przeprowadzenia. Dla przedłużenia - i to prawie w nieskończoność - czasu trwania kontroli, wystarczy że kontrolujący:

• zawiadomi kontrolowanego,

• poda przyczyny przedłużenia terminu zakończenia kontroli (uzasadnienie) i

• wskaże nowy termin zakończenia kontroli.

Organ kontrolny, przekazując pismo z taką informacją, jest w świetle przepisów Ordynacji podatkowej praktycznie bezkarny. Z art. 284b Ordynacji wynika co prawda, że dokumenty dotyczące czynności kontrolnych dokonanych po upływie terminu wskazanego w upoważnieniu do przeprowadzenia kontroli nie stanowią dowodu w postępowaniu podatkowym. Jednak wskazanie nowego terminu zakończenia kontroli oznacza, że przedsiębiorca nie może żądać wyłączenia dowodów z dokumentów dotyczących czynności kontrolnych dokonanych po terminie. Dodatkowo przedsiębiorcy nie mają obecnie żadnych realnych instrumentów polemizowania z tezą urzędników, twierdzących, że przedłużenie kontroli jest uzasadnione.

Ponaglenie

W praktyce jedyne, co mogą zrobić przedsiębiorcy, to skorzystanie z art. 141 § 1 Ordynacji podatkowej. Na podstawie tego przepisu przedsiębiorca może wnieść do organu wyższego stopnia ponaglenie w związku z niezałatwieniem sprawy we właściwym terminie. Jeżeli organ wyższego stopnia uzna je za uzasadnione, wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz ustala osoby winne niezałatwienia sprawy w terminie. Pracownik organu podatkowego, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej przepisami prawa.