Nieodpłatne świadczenia z okazji świąt

Joanna Dmowska

Szczególnie w okresie przedświątecznym organizowane są różnego rodzaju zbiórki artykułów żywnościowych, ubrań czy prezentów dla dzieci, które następnie są im przekazane. Należy w tym przypadku rozróżnić następujące sytuacje:

• organizacja przekazuje towary, które otrzymała od swoich sponsorów lub ze zbiórek publicznych,

• organizacja przekazuje towary, które zakupiła za pieniądze zebrane w trakcie zbiórek publicznych z przeznaczeniem na ten cel,

• organizacja przekazuje towary, które zakupiła za pieniądze, które nie zostały zebrane w trakcie zbiórek publicznych.

Darowizny towarów

Według organów podatkowych o tym, czy darmowe przekazanie stanowi dostawę towarów, a tym samym podlega opodatkowaniu VAT, decyduje fakt, czy podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Dlatego należy odpowiedzieć, kiedy w przypadku darmowego przekazywania towarów organizacji nie przysługuje prawo do odliczenia VAT. Podstawowa zasada, wyrażona w art. 86 ustawy o VAT (dalej: ustawa), mówi, że prawo do odliczenia przysługuje, gdy zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Jeżeli przysługuje prawo do odliczenia, to czynność podlega VAT, ale może być z niego zwolniona gdy jest dokonywana przez organizacje pożytku publicznego, jeżeli towary te zostały nabyte przez te organizacje:

• jako darowizny rzeczowe pochodzące ze zbiórek publicznych, o których mowa w ustawie z 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych,

• za środki pieniężne pozyskane ze zbiórek publicznych.

Zwolnienie nie dotyczy towarów, które są wyrobami akcyzowymi zharmonizowanymi.

Dlatego należy rozważyć następujące sytuacje:

1) gdy organizacja pożytku publicznego korzysta ze zwolnienia z VAT i nie jest czynnym podatnikiem,

2) gdy organizacja pożytku publicznego nie korzysta ze zwolnienia z VAT i jest czynnym podatnikiem VAT.

Ad 1. W takim przypadku prawo do odliczenia nie przysługuje, ponieważ dokonane zakupy będą służyły działalności zwolnionej z VAT, niezależnie od tego, czy towary pochodzą ze zbiórek publicznych. Przekazanie takich towarów nie podlega VAT i należy dokumentować, dla celów rozliczeń VAT, wyłącznie dowodami księgowymi lub protokołem przekazania towarów. Wartości przekazywanych towarów nie bierze się pod uwagę, ustalając limit zwolnienia z VAT ze względu na wysokość obrotów.

Ad 2. W tym przypadku, gdy organizacja będzie przekazywać towary, które pochodziły ze zbiórek publicznych lub innych darowizn, prawo do odliczenia nie przysługuje. Wynika to wprost z art. 88 ust. 1 pkt 5 lit. b) ustawy, gdzie stwierdzono, że prawo do odliczenia nie przysługuje od towarów, których nabycie nastąpiło w wyniku darowizny. Zasada ta nie będzie miała zastosowania, gdy towary zostały nabyte w wyniku importu towarów. W takim przypadku nabywca może odliczyć VAT od importu towarów (patrz wyrok NSA z 27 maja 2002 r., sygn. akt FPS 4/02).