Odpowiedzialność zarządu spółki akcyjnej w razie jej upadłości

W przypadku, gdy wniosek do sądu o upadłość zostanie zgłoszony zbyt późno, a wierzyciele spółki poniosą z tego tytułu szkodę, członkowie zarządu upadłego podmiotu mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności, zgodnie z przepisami Ustawy prawo upadłościowe i naprawcze oraz Kodeksu spółek handlowych.

Odpowiedzialność cywilnoprawna zarządu spółki akcyjnej w związku z niezłożeniem wniosku o upadłość

Członek zarządu zobowiązany jest do złożenia do sądu wniosku o ogłoszenie upadłości spółki w terminie 2 tygodni od dnia, w którym wystąpiły jej podstawy. W razie niespełnienia tego obowiązku, odpowiada on za wszystkie zobowiązania cywilnoprawne, tj. te które powstały w czasie kadencji, jak i te które powstały wcześniej. Aby uznać odpowiedzialność członka zarządu za zobowiązania spółki, muszą być spełnione łącznie następujące przesłanki:

1. Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości nastąpiło z opóźnieniem, tj. po dwutygodniowym terminie - w praktyce przyjmuje się, że termin ten biegnie od momentu, gdy przedsiębiorstwo stało się niewypłacalne. Bardzo istotne jest, aby wniosek o ogłoszenie upadłości został poprawnie wniesiony, gdyż w razie prawomocnego zwrócenia go przez sąd z powodu uchybień formalnych, członek zarządu nie może twierdzić, że wniosek złożył.

2. Członek zarządu ponosi winę w zaistniałym opóźnieniu - dotyczy to sytuacji, w których członek zarządu wiedział, że istnieją przesłanki do złożenia wniosku i mógł go skutecznie złożyć.

3. Wierzyciel poniósł szkodę na skutek niezłożenia wniosku w terminie - szkodą jest to, czego wierzyciel nie uzyskał z powodu niedotrzymania terminu. Ciężar dowodu wystąpienia szkody leży po stronie wierzyciela.

W praktyce pociągnięcie członków zarządu w spółce akcyjnej do odpowiedzialności za zobowiązania cywilnoprawne jest rzadkie, gdyż wierzyciel musi wykazać istnienie jednocześnie tych trzech przesłanek.

Wyjątek: brak możliwości złożenia wniosku o upadłość spółki akcyjnej

Może się zdarzyć, że członek zarządu przez cały okres sprawowania przez siebie tej funkcji nie mógł złożyć skutecznie wniosku o ogłoszenie upadłości. Dotyczy to sytuacji, gdy wniosek zostałby oddalony z powodu braku majątku spółki na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego (tj. m.in. wynagrodzenia syndyka, kosztów oszacowania i spieniężenia majątku). W takim szczególnym przypadku jedynym rozsądnym rozwiązaniem jest przyjęcie, że członek zarządu nie będzie odpowiadał za zobowiązania spółki.