Czy w związku z wystąpieniem ze spółki jawnej jednego ze wspólników i przekazaniem mu w ramach rozliczeń w udziałach spółki prawa wieczystego użytkowania gruntów i prawa własności budynku użytkowego (przy nabyciu pierwotnym spółka korzystała z prawa do odliczenia podatku naliczonego od nabytego budynku) powstaje obowiązek opodatkowania VAT tych czynności przez spółkę? Czy transakcja ta rodzi skutki podatkowe w zakresie VAT dla występującego wspólnika?
RADA
Tak, czynność ta podlega opodatkowaniu VAT. Całość transakcji należy opodatkować stawką 22%. Dla występującego wspólnika transakcja ta nie rodzi skutków w zakresie VAT.
UZASADNIENIE
Przepisy kodeksu spółek handlowych stanowią, że w przypadku wystąpienia wspólnika ze spółki jawnej istnieje obowiązek rozliczenia się z tym wspólnikiem (art. 65 § 1-5 k.s.h.).
Rozliczenie to następuje m.in. poprzez wypłatę udziału kapitałowego ustalonego na podstawie wartości wkładu wniesionego do spółki, powiększonego o pozostawione w spółce zyski i ewentualnie pomniejszonego o kwotę partycypowania w stratach.
Zasadą jest, że udział powinien być wypłacony w pieniądzu (art. 65 § 3 ). Jednak w przypadku zgodnego działania wszystkich wspólników spółki jawnej wypłata udziału kapitałowego może nastąpić poprzez wydanie nabytych lub wytworzonych w trakcie trwania spółki środków trwałych i innych składników majątku w naturze. Taki sposób rozliczenia VAT przyjęła Państwa spółka.
Jeżeli spółka w miejsce świadczenia pieniężnego wyda wspólnikowi towar stanowiący równowartość tego świadczenia, to aby odpowiedzieć, czy czynność ta podlega VAT, należy rozstrzygnąć, czy mamy do czynienia z dostawą towarów. Dostawa towarów to przeniesienie prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że spłata udziału nastąpi poprzez przekazanie występującemu wspólnikowi m.in. własności budynków i prawa użytkowania wieczystego gruntu, będących własnością spółki. Dochodzi więc w tym przypadku do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a tym samym powyższa czynność spełnia definicję dostawy towarów. Oznacza to, że podlega ona opodatkowaniu VAT. Jednocześnie dostawa ta ma charakter odpłatny, gdyż przeniesienie prawa własności i użytkowania wieczystego następuje w zamian za wniesione wcześniej udziały.
Stanowisko to potwierdzają również organy podatkowe. Jak czytamy w piśmie z 27 lutego 2006 r. Drugiego Urzędu Skarbowego w Katowicach, nr PP/443-231/05/06: „Jeżeli zatem spółka w miejsce świadczenia pieniężnego wyda wspólnikowi towar równowartości tego świadczenia, czynność ta (dostawa) ma bezspornie charakter odpłatny, a wynagrodzenie stanowi równowartość należnego świadczenia pieniężnego. Reasumując, Naczelnik Drugiego Urzędu Skarbowego w Katowicach stwierdza, że wydanie przez Spółkę (Wnioskodawcę) występującemu wspólnikowi towarów w miejsce należnego świadczenia pieniężnego, o którym mowa we wniosku, stanowi odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 i podlega opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 cytowanej ustawy o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 r. Dotyczy to wszystkich towarów stanowiących własność Spółki, związanych z jej działalnością, niezależnie od sposobu ich nabycia, tj. wytworzonych i zakupionych przez Spółkę, jak również wniesionych do Spółki jako wkłady niepieniężne (aporty); opodatkowaniu nie podlegają natomiast towary stanowiące własność wspólnika i przekazane Spółce wyłącznie do używania (np. na podstawie umowy użyczenia). Tut. organ informuje, że podatek VAT od ww. czynności nalicza się według stawek obowiązujących dla dostawy poszczególnych towarów, z uwzględnieniem zwolnień przedmiotowych przewidzianych w omawianej ustawie o podatku od towarów i usług z 11 marca 2004 r. (m.in. zwolnienie dostawy towarów używanych -- art. 43 ust. 1 pkt 2 w związku z ust. 2 i ust. 6 ustawy) i w przepisach wykonawczych”.
Będą w tym przypadku obowiązywały takie same zasady opodatkowania, jak gdyby spółka sprzedawała nieruchomość wraz z prawem użytkowania wieczystego. VAT od ww. czynności nalicza się według stawek obowiązujących dla dostawy poszczególnych towarów, z uwzględnieniem zwolnień przewidzianych w ustawie - m.in. zwolnienia dostawy towarów używanych, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.
Jednak w Państwa przypadku zwolnienia dotyczącego towarów używanych nie można zastosować, ponieważ przy nabyciu budynku przysługiwało prawo do odliczenia VAT. Skoro jest to budynek użytkowy, jego dostawa będzie podlegać opodatkowaniu według stawki 22%. W tym miejscu należy jeszcze wspomnieć o postanowieniach art. 29 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług. Wynika z niego, że w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu. Dostawa (sprzedaż) zabudowanego gruntu podlega w całości opodatkowaniu według stawki odpowiedniej dla budynku znajdującego się na tym gruncie.
Przykład
Spółka w ramach rozliczeń ze wspólnikiem przekazała mu nieruchomość (data zakończenia budowy 1995 r.), która ma charakter użytkowy. Przy nabyciu nieruchomości spółka nie odliczyła VAT. Wartość gruntu wyniosła 10 000 zł, natomiast nieruchomości 150 000 zł. Budynek można potraktować jako towar używany, dlatego całość obrotu w kwocie 160 000 zł będzie korzystała ze zwolnienia.
Jeśli wspólnik jest podatnikiem VAT, będzie istniał również obowiązek wystawienia faktury VAT. Jeśli nie, to fakturę wystawimy tylko na żądanie wspólnika.
Na wspólniku nie ciążą żadne obowiązki w VAT z tytułu nabycia nieruchomości i prawa użytkowania wieczystego.
• art. 7 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029
