Klauzule lock-up w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością

Brak szczegółowej regulacji ustawowej

Nie ma w kodeksie spółek handlowych regulacji analogicznej do przepisów dotyczących spółki akcyjnej, gdzie wskazuje się, że umowa ograniczająca na określony czas rozporządzanie akcją lub częścią ułamkową akcji jest dopuszczalna przy czym nie może być ustanowiona na okres dłuższy niż pięć lat od dnia zawarcia umowy. Ponadto w przepisach kodeksu cywilnego, który ma zastosowanie w zakresie nieuregulowanym przyjmuje się, że nie można przez czynność prawną wyłączyć ani ograniczyć uprawnienia do przeniesienia, obciążenia, zmiany lub zniesienia prawa, jeżeli prawo to jest zbywalne. Własność udziałów należy natomiast do praw zbywalnych. Przy czym w przypadku zaistnienia sporu wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może wystąpić do sądu, który może udzielić zgody na zbycie udziałów jeśli uzna, iż istnieją ku temu ważne powody.

Autopromocja

Dopuszczalność stosowania klauzul lock-up

W praktyce obrotu w tym w szczególności w umowach inwestycyjnych bardzo często stosuje się natomiast postanowienia, które zobowiązują określonego wspólnika lub wspólników do niezbywania swoich udziałów przez oznaczony czas (klauzule lock-up). Czy zatem tego typu postanowienia należy uznać za prawidłowe?

Przepisy nie wyłączają dopuszczalności zobowiązania się do niedokonywania oznaczonych rozporządzeń prawem (art. 57 § 2 Kodeksu Cywilnego) w związku z czym w doktrynie przyjmuje się takie klauzule za dopuszczalne. Dodać należy jednak, iż zbycie udziałów wbrew ww. zobowiązaniu nie pociąga za sobą nieważności takiej czynności prawnej, a jedynie obowiązek odszkodowawczy z tytułu niewykonania umowy.

Jak wskazuje radca prawny Daniel Terbosh z kancelarii Chmura i Partnerzy należy podzielić powyższy pogląd. Skoro bowiem przepisy umożliwiają uzależnienie zbycia udziałów od zgody spółki albo ograniczenie w inny sposób to czasowe uniemożliwienie zbycia takich udziałów jest mniej restrykcyjnym ograniczeniem i zgodnie z argumentum a maiori ad minus tym bardziej należy je uznać za dopuszczalne.

Autopromocja

Szkolenie: CIT estoński
warsztat dla księgowych

Sprawdź

Okres ograniczenia zbywalności

Klauzule lock-up umożliwiają jednocześnie zachowanie przez dany okres stałej struktury korporacyjnej, co ma duże znaczenie m.in. dla inwestujących w startupy gdyż m.in. w innym przypadku mogłoby to skutkować wyjściem kluczowej osoby ze spółki i zagrożeniem dla całej inwestycji. Dodać należy jednak, iż okres ograniczający zbywalność musi być odpowiednio dostosowany, gdyż gdy będzie zbyt długi istnieje ryzyko zakwalifikowania takiego postanowienia za sprzeczne z ustawą tj. jako całkowity zakaz rozporządzania udziałami.

Daniel Terbosh, radca prawny
Chmura i Partnerzy Radcowie Prawni sp. p.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź