Czy zgodzić się z wynikami kontroli nieuznającej kosztów kredytu za koszt podatkowy

RADA

Proponujemy, by rozważyć możliwość podjęcia decyzji kwestionującej ustalenia kontroli. Jej konsekwencją będzie jednak spór z organami podatkowymi. W sprawach o nieuznanie za koszt uzyskania przychodu wydatków na prowizję i odsetki od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy jest szansa na wygranie sporu. Przed sądem można się powołać na wyrok WSA z 13 lipca 2007 r. oraz niektóre interpretacje przepisów podatkowych korzystne dla podatników.

UZASADNIENIE

Szanse na wygranie sprawy daje wyrok WSA w Warszawie z 13 lipca 2007 r. (sygn. III SA/Wa 382/07). Jest to przykład korzystnej dla podatników interpretacji przepisów. Sąd rozpatrywał skargę podatnika w sprawie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z kredytem na wypłatę dywidendy. Dopuścił, że zaciągnięcie tego typu kredytu jest czymś naturalnym w spółce z o.o. i akcyjnej, gdyż ich istotą jest wypłacanie dywidend.

Dywidenda jest związana z działalnością spółki i jest jej elementem w zasadzie koniecznym (zakwestionowanie prawa do dywidendy jest zakwestionowaniem prawa do dochodu z działalności gospodarczej), jednakże wypłacenie dywidendy powoduje drenaż środków finansowych przeznaczonych na prowadzenie działalności gospodarczej i aby zapewnić dostateczną ilość środków, konieczne jest ich uzyskanie z innych źródeł, a więc np. z kredytu bankowego udzielonego na prowadzenie działalności gospodarczej.

Sąd zwrócił uwagę, że kredyty zaciągnięte na prowadzenie działalności gospodarczej, jak i kredyt na wypłatę dywidendy są w swym celu podobne. Oba służą zapewnieniu płynności finansowej lub jej zwiększeniu w celu rozwoju gospodarczego spółki. Sąd zwrócił uwagę, że organy podatkowe nie zainteresowały się przyczynami braku wystarczających środków na wypłatę dywidendy. Z wyroku tego wynika, że problem z zaliczeniem do kosztów uzyskania przychodów wydatków na zaciągnięcie i obsługę kredytu przeznaczonego na wypłatę dywidendy może mieć spółka, która ma własne środki na jej wypłatę.

PRZYKŁAD

Spółka akcyjna dysponuje 20 mln zł wolnych środków własnych. W lipcu 2008 r. spółka wypłaciła 10 mln zł dywidendy. Źródłem jej finansowania był kredyt celowy. Bank zgodził się na udzielenie kredytu na wypłatę dywidendy. Powodem niewypłacenia dywidendy ze środków własnych był zamiar przeznaczenia 20 mln zł na bieżące wydatki. Spółce szybciej i łatwiej było uzyskać kredyt celowy na wypłatę dywidendy niż kredyt na bieżące finansowanie wydatków, gdyż procedury udzielania kredytu przez bank wymagały oceny racjonalności planowanych wydatków sfinansowanych z kredytu. Dla organów podatkowych zaciągnięcie kredytu na wypłatę dywidendy o wartości 10 mln zł, w sytuacji gdy spółka dysponowała 20 mln zł wolnej gotówki, nie było wydatkiem racjonalnym. W związku z tym odsetki nie zostały uznane za koszt podatkowy.

W hipotetycznej sytuacji przedstawionej w przykładzie sąd może zgodzić się z zaprezentowanym stanowiskiem organów podatkowych. Sędziowie mogą nie uznać wytłumaczenia, że ze względu na procedury bankowe łatwiej i szybciej można było uzyskać kredyt celowy na wypłatę dywidendy niż kredyt na inny cel.

W praktyce organy podatkowe nie respektują wyroku WSA z 13 lipca 2007 r. Podatnicy, składając wnioski o wydanie interpretacji, powołują się jednak na ten wyrok oraz na interpretacje przepisów wydane w przeszłości przez organy podatkowe, uznające prowizje i odsetki od kredytu na dywidendę za koszt podatkowy. Często organy podatkowe zajmują takie stanowisko jak Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie. 8 maja 2008 r. wydał on interpretację indywidualną (sygn. IP-PB3-423-283/08-2/GJ), w której znalazł się następujący fragment:

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji organów podatkowych oraz wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lipca 2007 r., Organ stwierdza, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla Organu wydającego niniejszą interpretację.

Interpretacja z 8 maja 2008 r. jest niekorzystna dla podatników. Wydatki wiążące się z kredytem zaciągniętym na wypłatę dywidendy w postaci odsetek, prowizji i innych opłat, jako związane z kategorią wydatków niebędących kosztami uzyskania przychodów, nie mogą być - zdaniem Dyrektora Izby - uznane za koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 updop.

W przeszłości Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zajął jednak odmienne stanowisko. 12 listopada 2007 r. wydał decyzję w sprawie interpretacji prawa podatkowego (sygn. 1401/BP-II/4210-51/07/GZ) uchylającą i zmieniającą niekorzystne dla podatników postanowienie Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 12 czerwca 2007 r. (nr 1472/ROP1/423-153/07/KM). Organy podatkowe odpowiadały na zapytanie spółki, która prowadziła działalność gospodarczą w znacznym rozmiarze w biurze głównym w Warszawie oraz czterech oddziałach produkcyjnych na terenie kraju. Wnioskodawca opisał strukturę spółki oraz wykazał, że nie ma możliwości „zbierania” środków pochodzących z zysku z bieżącej działalności na wyodrębnionym koncie bankowym, tak aby móc przeznaczyć te środki na wypłatę dywidendy. Spółka zamierzała dokonać wypłaty dywidendy w całości lub w części z kwot uzyskanych z pożyczek (kredytów) oraz finansować w ten sposób wypłatę kwot należnych akcjonariuszom. 12 listopada 2007 r. w odpowiedzi na zapytanie Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zajął stanowisko korzystne dla podatnika.

Zdaniem organu drugiej instancji, zaciągnięcie pożyczki (kredytu) przez Spółkę i wykorzystanie w całości lub w części na wypłatę dywidendy lub wypłatę kwot należnych akcjonariuszom z tytułu zmniejszenia kapitału akcyjnego, w przedstawionym stanie faktycznym, można traktować jako związane z działalnością gospodarczą. Tym samym zapłacone odsetki od zaciągniętej pożyczki (kredytu), która została zaciągnięta w celu zachowania płynności finansowej firmy, na podstawie art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 11 updop można uznać jako koszty uzyskania przychodu. Przy czym związek kosztu z przychodami w rozpatrywanej sprawie ma charakter jedynie pośredni, służy zachowaniu i zabezpieczeniu źródła przychodu. Podobne stanowisko odnośnie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu zapłaconych odsetek od kredytu zaciągniętego na wypłatę dywidendy zaprezentował WSA w wyroku z dnia 13.07.2007 r., sygn akt III SA/Wa 382/07.

Mając powyższe na względzie, należało orzec jak na wstępie.

Wydanie w tym samym stanie prawnym i faktycznym przy identycznie sformułowanym pytaniu dwóch sprzecznych interpretacji jest naruszeniem przez organy podatkowe zasady zaufania podatników do organów podatkowych (art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej). Organy podatkowe uważają jednak, że nie naruszają zasady zaufania, gdyż zacytowane interpretacje mają jedynie zbliżony (a nie taki sam) stan faktyczny. Podejmując decyzję o sporze sądowym w sprawie zaliczenia prowizji i odsetek do kosztów uzyskania przychodów, można jednak powołać się na zasadę zaufania podatników do organów podatkowych i wykorzystać powołane pisma.

• art. 15-16 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888

Piotr Domański

ekspert podatkowy