Zabezpieczenie zobowiązania podatkowego a termin przedawnienia

Zabezpieczenie zobowiązania podatkowego według Ordynacji podatkowej

Zgodnie z treścią art. 33 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa („OP”) zobowiązanie podatkowe przed terminem płatności może być zabezpieczone na majątku podatnika, a w przypadku osób pozostających w związku małżeńskim także na majątku wspólnym, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że nie zostanie ono wykonane. Ustawodawca wskazał w tym przepisie, że w szczególności chodzi o takie sytuacje jak trwałe nieuiszczanie przez podatnika wymagalnych zobowiązań publicznoprawnych lub dokonywanie przez niego czynności polegających na zbywaniu majątku, które mogą utrudnić egzekucję.

Jak więc można zauważyć treść tego przepisu zawiera sformułowanie „uzasadnionej obawy niewykonania zobowiązania”, którego interpretacja zależy w głównej mierze od podejścia organu skarbowego do danej sytuacji podatnika. Co więcej, ze względu na użyte w treści przepisu sformułowanie „w szczególności” katalog okoliczności, które uzasadniają dokonanie zabezpieczenia na majątku podatnika, jest otwarty. Dlatego też w celu określenia praktyki stosowania tego przepisu konieczne wydaje się spojrzenie na orzecznictwo sądów administracyjnych.

Autopromocja

Brak możliwości stosowania analogii legis przy zabezpieczeniu zobowiązania podatkowego

W wyroku WSA w Krakowie z 26 października 2021 r. skład orzekający wskazał na prawidłowy jego zdaniem sposób rozumienia uzasadnionej obawy niewykonania zobowiązania. Zdaniem tego Sądu nie chodzi o jakąkolwiek obawę, ale o obawę poważną, uzasadnioną konkretnymi, zdefiniowanymi okolicznościami sprawy sytuację ekonomiczną konkretnego podatnika o dużym prawdopodobieństwie wystąpienia. Sąd ten wskazał, że decyzja organu podatkowego o zabezpieczeniu powinna być oparta na całokształcie okoliczności faktycznych i prawnych świadczących o tym, iż w danej sprawie może nie dojść do wykonania zobowiązania podatkowego.

Szczególnie krytycznie Skład orzekający odniósł się do stosowania w przypadku wydania decyzji o zabezpieczeniu analogii z przepisu art. 239b § 2 OP. Na jego podstawie możliwe jest nadanie konkretnej decyzji wymiarowej rygoru natychmiastowej wykonalności po uprawdopodobnieniu, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. Organ w prezentowanej sprawie zastosował ten przepis z tego powodu, że chciał uzasadnić wydanie decyzji zabezpieczającej o upływający w krótkim czasie termin przedawnienia zobowiązania podatnika. Sąd jednoznacznie stwierdził, że w tym kontekście taki sposób postępowania nie jest właściwy. Jego zdaniem rozumowania per analogiam nie należy stosować na niekorzyść podatnika, jak również nie znajduje on zastosowania w przypadkach, kiedy jakikolwiek przepis prawa reguluje dany stan faktyczny. Jego zdaniem instytucja zabezpieczenia została w pełni uregulowana w art. 33 i następnych OP, więc stosowanie w stosunku do niego rozumowania przez analogię nie jest właściwe.

W konsekwencji, zdaniem Sądu, zbliżający się termin upływu terminu przedawnienia nie uprawnia organu podatkowego do dokonania zabezpieczenia zobowiązania podatnika.

Autopromocja

Nowelizacja VAT 2025.
Praktyczny webinar INFORAKADEMII

Sprawdź

Źródło: wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 26.10.2021 r., sygn. I SA/Kr 340/21.

Wojciech Kliś, doradca podatkowy

wojciechklis.pl

kontrolabezryzyka.pl

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź