Wymiana udziałów a PIT – przełomowe wyroki NSA

Czy wymiana udziałów jest neutralna podatkowo, jeżeli spółką nabywającą jest spółka kapitałowa w organizacji?

Chodzi o wyroki NSA (sygn. II FSK 2416/20 i II FSK 2417/20) w sprawach dotyczących wymiany udziałów, w której uczestniczyła spółka z o.o. w organizacji. NSA uchylił zaskarżone wyroki WSA w Białymstoku. Uchylił również decyzje Naczelnika Podlaskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Białymstoku negatywne dla podatnika i rozstrzygnął co do istoty sprawy.

Autopromocja

 Istota sporu sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy w przypadku transakcji wymiany udziałów, jeżeli spółką nabywającą była spółka kapitałowa w organizacji, taka transakcja będzie neutralna podatkowo po stronie osoby fizycznej wnoszącej udziały (art. 24 ust. 8a i 8b ustawy o PIT). WSA w Białymstoku uznał, że taka transakcja powinna być opodatkowana PIT. W ocenie WSA, spółka z o.o. w organizacji jest odrębnym podmiotem od spółki z o.o. i nie została wymieniona w załączniku nr 3 do ustawy o PIT, w którym wskazano katalog podmiotów uprawnionych do skorzystania z neutralności podatkowej wymiany udziałów.

NSA: spółka z o.o. w organizacji może uczestniczyć w wymianie udziałów, która nie podlega opodatkowaniu

W ustnym uzasadnieniu motywów rozstrzygnięcia NSA w całości zgodził się z zarzutami podniesionymi w skardze kasacyjnej i uznał, że spółka z o.o. w organizacji może uczestniczyć w wymianie udziałów, która nie podlega opodatkowaniu.

W ocenie NSA nie ma żadnych przeszkód prawnych, by spółka kapitałowa w organizacji uczestniczyła w procesie wymiany udziałów. Sąd podkreślił, iż spółka z o.o. w organizacji jest jedynie stadialną formą spółki z o.o. i nie stanowi odrębnego typu spółki kapitałowej. Wniosek taki wynika wprost z przepisów KSH, których nie można pomijać dokonując wykładni przepisów art. 24 ust. 8a i 8b ustawy o PIT. Ponadto, brak wymienienia spółki z o.o. w organizacji w załączniku nr 3 do ustawy o PIT nie stoi na przeszkodzie do zastosowania omawianych przepisów.

Autopromocja

Praktyczny leksykon VAT 2024. Wszystko o zmianach w rozliczeniach VAT

Sprawdź

Również przepisy Dyrektywy 2009/133/WE, na podstawie których wprowadzono art. 24 ust. 8a i 8b, w ocenie NSA, nie stoją na przeszkodzie w zastosowaniu wyłączenia z opodatkowania w przedmiotowej sprawie. Zdaniem NSA, przepisy Dyrektywy (art. 2 i art. 8) nie wprowadzają żadnych dodatkowych kryteriów zastosowania wyłączenia z opodatkowania, a w szczególności nie uzależniają neutralności podatkowej od uprzedniej rejestracji spółki uczestniczącej w wymianie udziałów.

Ponadto, NSA rozpoznając tę sprawę uznał, że zastosowanie wyłącznie wykładni językowej przez WSA, nie zasługuje na akceptację. W ocenie NSA należało zweryfikować wynik tej wykładni, w ten sposób by uwzględniała cel dyrektywy (wykładnia prounijna) oraz wykładnię systemową.

Dodatkowo, NSA skrytykował przyjętą przez WSA wykładnię art. 16 KSH, wskazującą na brak możliwości rozporządzania udziałami spółki z o.o. w organizacji oraz podzielił pogląd skarżących w zakresie wykładni art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT.

Autopromocja

Komplet 3 publikacji

Instrukcje księgowego. 100 praktycznych procedur z bazą narzędzi online

Sprawdź

Przełomowe wyroki w kwestii opodatkowania wymiany udziałów

Wspomniane orzeczenia mają niebagatelne znaczenie, bowiem stanowi przełamanie niekorzystnej dla podatników linii orzeczniczej, obowiązującej od 2009 r. Dotychczas sądy administracyjne (zarówno WSA jak i NSA), opierając się o wykładnię językową, jednomyślnie odmawiały podatnikom prawa do neutralności podatkowej takich transakcji!  Na szczęście argumentacja przytoczona przez pełnomocników skłoniła sąd do zmiany podejścia.  Przedmiotowe orzeczenie stanowi podstawę do wystąpienia przez podatnika z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty podatku.

Konrad Dura, doradca podatkowy

Autopromocja

Ustawa o rachunkowości z komentarzem do zmian

Sprawdź

Artykuł pochodzi z bloga kontrolapodatkowa.pl