Czy jest podatek przy użyczeniu nieruchomości

Tak

Autopromocja

Od 1 stycznia 2009 r. przepisy zmieniły się w tym zakresie zarówno jeśli chodzi o podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT), jak również w podatku dochodowym od osób prawnych (CIT).

Do końca 2008 r. co do zasady podatnik (również Pan) miał obowiązek określić przychód z tytułu nieruchomości bezpłatnie użyczanej innym osobom, tak jakby ją wynajmował. Przychód był wtedy ustalany jako równowartość czynszu, jaki przysługiwałby w przypadku zawarcia umowy najmu lub dzierżawy danej nieruchomości, liczonej na podstawie przeciętnej wysokości czynszów stosowanych w danej miejscowości przy najmie lub dzierżawie nieruchomości tego samego rodzaju.

Przychodu w ten sposób nie określało się jedynie w ustawowo określonych przypadkach. Na przykład przychód nie występował:

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

1. gdy nieruchomość była udostępniana pracownikowi podatnika, a wartość tego udostępnienia była opodatkowana przez pracownika jako nieodpłatne świadczenie;
2. wówczas kiedy właściciel nieruchomości użytkował ją na własne potrzeby lub na potrzeby członków rodziny. W praktyce odbywało się to w ten sposób, że urzędy podatkowe dopuszczały w ramach tego przepisu, zawarcie umowy użyczenia z członkiem rodziny;
3. kiedy właściciel nieruchomości przekazał bezpłatnie nieruchomość lub jej część do używania na cele działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, oświatowo-wychowawczej, kulturalnej, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów, kultu religijnego oraz związkom zawodowym;
4. kiedy właściciel nieruchomości pozwalał na bezpłatne użytkowanie nieruchomości gościom, na zasadzie gościnności.

W obu przedstawionych wyżej przez Pana przypadkach, od 1 stycznia 2009 r., przychodu już nie trzeba ustalać, bowiem stosowny przepis tj. art. 16 ustawy o PIT został uchylony.

W praktyce oznacza to, że można bezpłatnie udostępniać nieruchomości w tym grunty i lokale, domy itd., każdemu również osobom obcym (np. sąsiadowi), na podstawie umowy użyczenia, czy też bez takiej umowy zawartej pisemnie, bez niekorzystnych skutków podatkowych dla właściciela nieruchomości

Jedynym skutkiem po stronie właściciela nieruchomości, będzie zmiana wysokości podatku od nieruchomości, jeżeli np. osoba biorąca nieruchomość w użytkowanie przeznaczy ją na działalność gospodarczą, bowiem wówczas podatek od nieruchomości nadal będzie płacił właściciel.

Autopromocja

Webinar: VAT 2025

Sprawdź

Warto zauważyć, że nadal obowiązuje art. 11 ustawy o PIT i osoby nieodpłatnie używające nieruchomości osiągają z tego tytułu przychód podlegający opodatkowaniu. Przychód ten ustala się na podstawie średnich stawek rynkowych czynszu najmu (lub dzierżawy), jaki trzeba by było płacić gdyby nie było to użyczenie.

Dotyczy to oczywiście również Pana sąsiada, który prowadzi działalność gospodarczą. Natomiast podatku nie będą nadal płacić Pana syn i synowa. Zgodnie bowiem z art. 21 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT wolna od podatku jest wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczona zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

Autopromocja

Kasowy PIT 2025 – webinar.
Nowe przepisy

Sprawdź

Ci bliscy z I i II grupy powinni zapłacić podatek tylko wtedy, gdyby to bezpłatne użytkowanie było świadczeniem otrzymywanym na podstawie stosunku pracy, czy pracy nakładczej. Wtedy zaliczkę na podatek pobrać powinien płatnik (pracodawca).

Te zasady nie zostały zmienione po 1 stycznia 2009 r.

Trzeba też wiedzieć, że odpisy amortyzacyjne od nieruchomości nie są kosztem uzyskania przychodów za okres oddania tych nieruchomości do nieodpłatnego użytkowania.

Waldemar Żuchowski
ekspert podatkowy