Ulga na złe długi a postępowanie upadłościowe

W momencie skorzystania przez wierzyciela z ulgi na złe długi dłużnik może być trakcie postępowania upadłościowego. Komentatorzy przepisów ustawy o podatku VAT nie mają wątpliwości w tym zakresie. Ale bardzo często negują taką interpretację przepisów dłużnicy. Powołują się na przepisy prawa upadłościowego i naprawczego. I twierdzą, że w czasie postępowań upadłościowych przeprowadzanych na podstawie tej ustawy nie stosuje się do nich ulgi na złe długi. Oznacza to bowiem konieczność zwiększenie ich zobowiązań wobec fiskusa.

Jeżeli następuje to po zatwierdzeniu wykazu długów uwzględnianych w procedurze likwidacji powoduje to komplikacje.

Aby uniknąć takiej interpretacji przez dłużników przepisów o VAT, która przecież jest odrębną ustawą od prawa upadłościowego warto wtedy użyć jako argumentu pism urzędowych.

Co prawda nie ma dla prawa wierzyciela do skorzystania z ulgi na złe długi znaczenia, czy dłużnik zwiększy symetrycznie do zmniejszenia naszych zobowiązań z tytułu VAT swoje zobowiązania z tego tytułu. Ale być może uświadamiając dłużnikowi przechodzącemu proces upadłości lub likwidacji, że proces ten jest bez znaczenia dla naszego prawa do ulgi na złe długi szybciej uzyskamy potwierdzenie otrzymania zawiadomienia o zamiarze skorzystania z tej ulgi.

Jest to formalny, ale podstawowy warunek dla odzyskania przez nas VAT. W praktyce dłużnicy bronią się wszelkimi sposobami przed przekazaniem wierzycielom takiego dokumentu.

Przykładem takiego pisma, które można dołączyć do zawiadomienia o zamiarze skorzystania z ulgi na złe długi jest interpretacja indywidualna z 21 sierpnia 2009 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (sygnatura IPPP1/443-556/09-4/IG). Istotne jest, że wystąpił o nie dłużnik, który prawdopodobnie sądził, że prawo upadłościowe i naprawcze chroni go przed możliwością zastosowania wobec niego ulgi na złe długi.

Sprawa dotyczyła wierzyciela, który poinformował dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego. Dłużnik nie uregulował w terminie 14 dni (ani też później) wykazanych w zawiadomieniu wierzytelności, tym samym umożliwiając wierzycielowi skorzystanie z ulgi na złe długi. Wykazane w zawiadomieniu wierzytelności dotyczyły okresu, w którym dłużnik nie znajdował się jeszcze w trakcie postępowania upadłościowego.

Dłużnik w dalszym ciągu był zarejestrowany jako podatnik VAT czynny. Wierzyciel poinformował dłużnika o dokonanej korekcie deklaracji VAT-7 za miesiąc kwiecień 2009 roku. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że z literalnego brzemienia art. 89a ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku VAT nie wynika zastrzeżenie, iż w celu skorzystania z zawartych tam uprawnień, warunkiem niezbędnym jest fakt, aby przepis ten znajdował zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy wnioskodawca (dłużnik) jest podatnikiem VAT czynnym, niebędącym w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie korekty na moment dokonywania korekty przez kontrahenta (wierzyciela).

Dostawa towarów będąca przedmiotem korekty została dokonana w okresie, gdy dłużnik był czynnym podatnikiem nie będącym w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Ponieważ kontrahent wnioskodawcy w sposób prawidłowy dokonał korekty swojego podatku należnego, to (zdaniem Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie) wnioskodawca ma obowiązek pomniejszenia swojego podatku naliczonego podlegającego odliczeniu na zasadach zawartych w art. 89b ustawy o podatku VAT.