REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ewidencja księgowa wynagrodzeń (cz. II)

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

W jaki sposób dostosować ewidencję księgową do wymagań przepisów podatkowych?
W związku ze zmianą przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych od 1 stycznia 2005 r. niewypłacone wynagrodzenia z tytułu umów o pracę – podobnie wcześniej z tytułu umów-zleceń i o dzieło – oraz nieopłacone składki z tytułu ubezpieczeń społecznych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Analogiczne zasady wprowadzono do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Tym samym kwoty wykazane w księgach rachunkowych prowadzonych zgodnie z ustawą o rachunkowości będą różne od wartości uznawanych za koszt przez prawo podatkowe.
W firmach zatrudniających wielu pracowników sposób ewidencjonowania, a szczególnie weryfikowania zapisów analitycznych dotyczących wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenie, jest pracochłonny. Dlatego też należy tak zorganizować księgi rachunkowe, żeby możliwe było uzyskanie danych liczbowych zarówno dla celów bilansowych, jak i podatkowych (czyli sporządzenia deklaracji CIT-2 i PIT-5). Najlepszą ewidencję analityczną można stworzyć na podstawie treści wynikających z druków odpowiednich deklaracji podatkowych i ubezpieczeniowych. Wiarygodne dane uzyskamy przez wyodrębnienie kont analitycznych oznaczonych dodatkowo np. NKUP. Pod datą wypłacenia wynagrodzeń i opłacenia składek na ubezpieczenia społeczne, nie później niż na koniec miesiąca, kwoty, które są uznane przez prawo podatkowe, należy wyksięgować, np. zapisem czerwonym z konta oznaczonego NKUP na konto, na którym ujmowane są wartości uznane przez prawo podatkowe. Wartości, które będą i nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów, muszą być zgodne z dowodami źródłowymi.
Przykład
Wynagrodzenia za styczeń wypłacane są 10 lutego. Podobnie w miesiącu następnym (marcu) płacone są składki na ubezpieczenie społeczne. W jaki sposób należy ująć powyższe operacje w księgach rachunkowych?
Pod datą 31 stycznia w księgach rachunkowych należy dokonać następującego księgowania:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Możliwe jest zastosowanie innej formy księgowań, tj. zapisu po stronie przeciwnej.
Przykład
W księgach rachunkowych ujęto zapisem pod datą 31 stycznia:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Jak widać, księgowania dotyczą kwot brutto, chociaż stają się one kosztem pod datą wypłaty w kwotach netto.
W przypadku stosowania różnych zbiorów z różnych programów komputerowych, dla uzgodnienia, sprawdzenia i zweryfikowania danych liczbowych, na koniec okresu sprawozdawczego wskazane jest sporządzenie zestawień zapisów księgowych dokonanych na kontach ksiąg pomocniczych. Podobnie jak dla wszystkich zdarzeń gospodarczych, tak dla wynagrodzeń oraz składek należy zwrócić uwagę na pojęcie „okres sprawozdawczy”. Przez okres sprawozdawczy należy rozumieć „...okres, za który sporządza się sprawozdanie finansowe w trybie przewidzianym ustawą lub inne sprawozdania sporządzane na podstawie ksiąg rachunkowych...” (art. 3 ust. 1 pkt 8 u.o r.). Takim innym sprawozdaniem są więc między innymi deklaracje w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, deklaracje składane w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych itp.
Wymagania wobec ksiąg rachunkowych w zakresie rozrachunków z pracownikami z tytułu wynagrodzeń
Ustawa o rachunkowości nie stawia szczególnych wymogów w zakresie sposobu ewidencjonowania kosztów i rozrachunków z tytułu wynagrodzeń oraz ubezpieczeń społecznych. Ogólne warunki prowadzenia ksiąg rachunkowych zawarte są w art. 9–25 ustawy o rachunkowości. Odnoszą się one w takim samym stopniu do wszystkich dowodów księgowych dotyczących zdarzeń gospodarczych, a więc także wynagrodzeń i potrąceń z różnych tytułów (w tym z tytułu ubezpieczeń społecznych).
W praktyce dla tego zakresu zagadnień przyjęto różne rozwiązania i stopnie szczegółowości. Często w przedsiębiorstwach prowadzi się ewidencje analityczne o bardzo dużym stopniu szczegółowości lub odwrotnie, zbyt scalone. W obu przypadkach ewidencje te nie ułatwiają uzgodnienia naliczeń i rozliczeń. Dużym utrudnieniem jest fakt, że w wielu przypadkach ewidencje zawierają niespójne dane liczbowe. Mówiąc o ewidencji wynagrodzeń oraz potrąceń z wynagrodzeń, nie można jej jednak traktować jako odrębny, wyalienowany zbiór danych. Ewidencję należy tworzyć i postrzegać jako fragment systemu rachunkowości jednostki. Stąd występujące w przedsiębiorstwach obok programów finansowo-księgowych programy „wynagrodzenia”, „płace” oraz „płatnik” powinny wykazywać zgodne lub pochodne – dające się kojarzyć z wykorzystaniem prostych działań matematycznych – dane liczbowe.
Czy możliwe jest zatem ewidencjonowanie różnych co do rodzaju potrąceń na jednym koncie analitycznym? Tak, ale jest to mało przejrzyste i mało przydatne w praktyce.
Ewidencja potrąceń z wynagrodzeń
W każdej firmie zatrudniającej pracowników występują wynagrodzenia i składki na ubezpieczenie społeczne. Oznacza to konieczność dokonywania potrąceń z wynagrodzeń. Kanon tych potrąceń jest stały i ogólnie ujmując można wyodrębnić:
1) składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,
2) zaliczki na podatek dochodowy,
3) zaliczki z tytułu wynagrodzeń,
4) inne potrącenia.
Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne płacone przez ubezpieczonych będą ewidencjonowane na tych samych kontach, na których są ewidencjonowane składki obciążające płatnika. W wartości łącznej stanowią zobowiązanie podlegające rozliczeniu z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych.
Zaliczki na podatek dochodowy wykazywane w deklaracji PIT-4 podlegają rozliczeniu z urzędem skarbowym i ujmowane są na koncie „Rozrachunki publicznoprawne” (na odpowiednim koncie analitycznym). W tym zakresie występują na ogół dwa konta analityczne pozwalające na szybkie rozliczenie podatku należnego:
• konto do ewidencji i rozliczenia zaliczek na podatek dochodowy od wynagrodzeń ze stosunku pracy,
• konto do ewidencji i rozliczenia pobranych zaliczek na podatek dochodowy od wypłat z tytułu umów-zleceń, o dzieło – dotyczących osób fizycznych (przede wszystkim niebędących pracownikami firmy).
Zestawienia kontrolne
Wszelkie zapisy na kontach mogą mieć miejsce, pod warunkiem że są udokumentowane. Dla potwierdzenia ujęcia w księgach rachunkowych dowodów, grupy dowodów, przetworzenia danych konieczne jest sporządzanie tabulogramów (wydruków) nie tylko ostatecznych, ale często także kontrolnych. Ich rodzaj, forma i zakres oraz moment tworzenia zależą od indywidualnych uwarunkowań jednostki oraz od stosowanego systemu informatycznego. Za tabulogramy kontrolne dla sprawdzenia (rozliczenia, zweryfikowania) wynagrodzeń, składek na ubezpieczenie oraz pozostałych kwot zmniejszających wynagrodzenie można uważać wydruki z programu np. „wynagrodzenia” oraz „płatnik”. Wymaga to jednak przemyślanej i starannie opracowanej ewidencji. Dużym ułatwieniem są właściwie opracowane zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych (polityka rachunkowości). Dokładne wskazanie objaśnień, skrótów, oznakowania dowodów źródłowych ułatwi zapewnienie zgodności wybranych dziedzin z innymi (prowadzonymi w odrębnych programach) urządzeniami księgowymi. Należy pamiętać, że przy tworzeniu ewidencji punktem wyjścia są konta księgi głównej oraz konta ksiąg pomocniczych. Tworzenie i przechowywanie dowodów i wydruków objęte jest tymi samymi zasadami, które odnoszą się do ksiąg rachunkowych.
Źródła finansowania wynagrodzeń oraz składek na ubezpieczenia społeczne w księgach rachunkowych
W rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych osiągany u pracodawcy z tytułu pozostawania w ramach stosunku pracy. Takim przychodem są więc wypłaty pieniężne oraz wartości pieniężne świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie obligują do prowadzenia określonej ewidencji, np. według źródeł finansowania tych przychodów. Z ustawy o rachunkowości wiemy natomiast, że źródłami finansowania przychodów mogą być:
• koszty (koszty operacyjne – konta zespołu 4, 5, pozostałe koszty operacyjne – konto zespołu 7, koszty finansowe – konto zespołu 7),
• zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub inne fundusze – konta zespołu 8,
• koszty budowy, montażu nowych środków trwałych i ulepszenia już istniejących – konta zespołu 0,
• wynik finansowy – konto zespołu 8.
Te cztery źródła finansowania przychodów wyznaczają podstawowy zakres kont księgi głównej także dla ustalenia podstawy naliczenia składek na ubezpieczenie społeczne. Należy pamiętać, że np. należne pracownikom wynagrodzenia dotyczące kosztów budowy środków trwałych obciążą, podobnie jak składki na ubezpieczenia społeczne, konto „Środki trwałe w budowie”. Podobnie należy pamiętać o ujęciu wynagrodzeń z zysku na koncie „Zysk do podziału”, a wynagrodzeń dotyczących sfery socjalnej na koncie „Zakładowy fundusz świadczeń socjalnych”.
Niezbędna dla tego zakresu ewidencja składek (na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych) obciążających pracodawcę, oprócz powyżej przedstawionych zasad, wymaga:
• ujęcia składek na różnych kontach stanowiących o źródłach finansowania,
• naliczania bądź nienaliczania składek w zależności od rodzaju przychodów.
Dodatkowo wskazane jest zachowanie „czystości zapisów”. Pomimo że nie jest to wymóg ustawowy, to zdecydowanie ułatwia uzgodnienie i weryfikowanie zapisów na kontach. Co jeszcze jest bardzo ważne? Ustalone w wyniku weryfikacji różnice, błędy, kwoty korygujące itp. należy bezwzględnie ująć w księgach rachunkowych na odpowiednich kontach na podstawie dowodu PK.
Opisane powyżej rozwiązania wskazują na konieczność tworzenia bardzo rozbudowanej ewidencji analitycznej. Nie zawsze i nie w każdym przedsiębiorstwie takiej samej. Tak więc nie ma jednego sposobu na zorganizowanie prawidłowo funkcjonującej ewidencji. Rozwiązań jest tyle, jak szeroki jest zakres każdego z pojęć.
Podstawa prawna:
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 654 z późn.zm.),
ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn.zm.),
ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).
dr Weronika Gackowska


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samochód osobowy w firmie - zmiany w limitach od 1 stycznia 2026 r. Co z samochodami zakupionymi do końca 2025 roku?

Zmiany w prawie podatkowym potrafią zaskakiwać. Szczególnie wtedy, gdy istotne przepisy wprowadzane są niejako „tylnymi drzwiami”. Tym razem mamy do czynienia z modyfikacją, która znacząco wpłynie na sposób rozliczania kosztów związanych z nabyciem samochodów osobowych.

Rezerwa finansowa w firmie to nie luksus - to konieczność. Jak wyliczyć i budować rezerwę na nagłe sytuacje

Wielu właścicieli firm mówi: „Nie mam z czego odkładać, wszystko idzie na bieżące wydatki.” Inni: „Jak będą wolne środki, to coś odłożę.” Problem w tym, że te wolne środki rzadko kiedy się pojawiają. Albo jeśli już są – szybko znikają. A potem przychodzi miesiąc bez wpłat od klientów, niespodziewany wydatek albo gorszy sezon. I nagle z dnia na dzień zaczyna brakować nie tylko pieniędzy, ale też spokoju, decyzyjności, kontroli. To nie pech. To brak bufora.

100 dni do KSeF – co zmieni się od lutego 2026 roku?

Od 1 lutego 2026 r. duże firmy będą wystawiać wyłącznie e‑faktury w KSeF, a wszyscy podatnicy będą je odbierać elektronicznie. Od kwietnia obowiązek rozszerzy się na pozostałych przedsiębiorców, wprowadzając jednolity, ustandaryzowany obieg faktur i koniec papierowych dokumentów.

Skarbówka potwierdza: darowizny od rodzeństwa zwolnione z podatku nawet przy wspólności majątkowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że darowizny pieniężne od rodzeństwa są zwolnione z podatku, nawet jeśli darczyńcy mają wspólność majątkową. Kluczowe jest jedynie terminowe zgłoszenie darowizny i udokumentowanie przelewu. To dobra wiadomość dla wszystkich, którzy otrzymują wsparcie finansowe od bliskich.

REKLAMA

Nowa opłata cukrowa uderzy w małe firmy? Minister ostrzega przed katastrofą dla MŚP

Minister Agnieszka Majewska, Rzecznik MŚP, ostrzega przed skutkami nowelizacji „podatku cukrowego”. Zwraca uwagę, że projekt zmian w ustawie o zdrowiu publicznym przygotowany przez Ministerstwo Finansów może nadmiernie obciążyć najmniejsze firmy. Nowe przepisy dotyczące opłaty cukrowej mają – wbrew intencjom resortu – rozszerzyć obowiązki sprawozdawcze i podatkowe także na mikro i małych przedsiębiorców.

Najważniejsze zmiany przepisów dla firm 2025/2026. Jakie nowe obowiązki i wyzwania dla biznesu?

Trzeci kwartał 2025 roku przyniósł przedsiębiorcom aż 13 istotnych zmian regulacyjnych. Powszechne oburzenie przedsiębiorców wzbudza jednak krótsze od obiecywanego 6-miesięcznego vacatio legis. Z jednej strony postępuje cyfryzacja i deregulacja procesów, z drugiej – rosną obciążenia fiskalne i kontrolne. Z najnowszego Barometru TMF Group obejmującego trzeci kwartał 2025 roku wynika, że równowaga między ułatwieniami a restrykcjami została zachwiana kosztem zmian wymagających dla prowadzenia biznesu.

Jak uwierzytelnić się w KSeF? Pieczęć elektroniczna to jedna z metod - zgłoszenie w ZAW-FA, API KSeF 2.0 lub przy użyciu Aplikacji Podatnika KSeF

Aby korzystać z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), nie trzeba zakładać konta, ale konieczne jest potwierdzenie tożsamości i uprawnień. Jednym z bezpiecznych sposobów uwierzytelnienia – szczególnie dla spółek i innych podmiotów niebędących osobami fizycznymi – jest kwalifikowana pieczęć elektroniczna. Sprawdź, jak działa i jak jej użyć w KSeF.

Faktury korygujące w KSeF: Jak powinny być wystawiane od lutego 2026 roku?

Pytanie dotyczy zawartości pliku xml, za pomocą którego będzie wczytywana do KSeF faktura korygująca. Czy w związku ze zmianą struktury logicznej FA(3) w przypadku faktur korygujących podstawę opodatkowania i podatek będzie niezbędne zawarcie w pliku xml wartości „przed korektą” i „po korekcie”? Jeżeli będzie możliwy import na podstawie samej różnicy faktury korygującej (co wynikałoby z zamieszczonego na stronie MF pliku FA_3_Przykład_3 (Przykładowe pliki dla struktury logicznej e-Faktury FA(3)), to czy ta możliwość obejmuje fakturę korygującą do faktury pierwotnej już wcześniej skorygowanej (ponowną korektę)?

REKLAMA

Rezygnacja członka zarządu w spółce z o.o. – jak to zrobić prawidłowo (zasady, dokumentacja, odpowiedzialność)

W realiach obrotu gospodarczego zdarzają się sytuacje, w których członek zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością decyduje się na złożenie rezygnacji z pełnionej funkcji. Powody mogą być różne – osobiste, zdrowotne, biznesowe czy organizacyjne – ale decyzja ta zawsze powinna być świadoma i przemyślana, zwłaszcza z perspektywy konsekwencji prawnych i finansowych.

Nieujawnione operacje gospodarcze – jak uniknąć sankcyjnego opodatkowania CIT

Od kilku lat coraz więcej spółek korzysta z możliwości opodatkowania tzw. ryczałtem od dochodów spółek. To sposób opodatkowania dochodów spółki, który może przynieść realne korzyści podatkowe. Jednak korzystanie z estońskiego CIT-u wiąże się również z określonymi obowiązkami – szczególnie w zakresie prawidłowego ujmowania operacji gospodarczych w księgach rachunkowych. W tym artykule wyjaśnimy, czym są nieujawnione operacje gospodarcze i kiedy mogą prowadzić do powstania dodatkowego zobowiązania podatkowego.

REKLAMA