REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć niezrealizowane różnice kursowe oraz różnice powstałe w wyniku kompensaty

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Na koniec roku bilansowego dokonuję rozliczenia różnic kursowych dotyczących transakcji kupna i sprzedaży - ale tylko niezrealizowanych (zrealizowane, czyli zapłacone, są rozliczane na bieżąco). Czy różnice te stanowią koszt i przychód podatkowy (do 2004 r. i od 2005 r.)? Jeżeli nie stanowią kosztu podatkowego (i przychodu) - to jak prawidłowo ujmować zapisy w księgach?
Ta sama sprawa dotyczy kompensat w ciągu roku podatkowego. Czytałem, że od 2005 r., w przypadku gdy różnica kursowa z kompensaty stanowi koszt, to nie jest kosztem podatkowym. Czy tak jest i czy ta zasada dotyczy również różnicy kursowej stanowiącej przychód?
Przepisy, zarówno bilansowe, jak i podatkowe, związane z ustaleniem różnic kursowych nie uległy zmianie w 2005 r. Dokonując na dzień bilansowy wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych, należy niezapłacone różnice ująć jako niezrealizowane różnice kursowe. Niezrealizowane różnice kursowe nie mają wpływu ani na przychody, ani na koszty podatkowe.
Natomiast w sytuacji gdy rozliczenia pomiędzy kontrahentami nastąpią na zasadach kompensaty, nie powstaną różnice kursowe, które miałyby wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych – pogląd taki jest oparty na stanowisku Ministerstwa Finansów, jednak kwestia ta jest kontrowersyjna.
Przychody w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich z dnia uzyskania przychodu ogłaszanych przez NBP. Za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.
Jeżeli przychody wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują różne kursy walut, przychody te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów ustalonego przez bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia uzyskania przychodu (art. 12 ust. 3 updop).
WAŻNE!
Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursów średnich ogłaszanych przez NBP z dnia poniesienia kosztu.
Jeżeli koszty wyrażone są w walutach obcych, a między dniem ich zarachowania i dniem zapłaty występują różne kursy walut, koszty te odpowiednio podwyższa się lub obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu sprzedaży walut z dnia zapłaty, ustalonego przez bank, z którego usług korzystał ponoszący koszt, oraz z zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez NBP z dnia zarachowania kosztów.
Różnice kursowe mogące mieć wpływ na przychody lub koszty podatkowe ustalane są w chwili realizacji, zapłaty zobowiązania (tj. w dniu otrzymania środków pieniężnych). Również Ministerstwo Finansów zaprezentowało takie stanowisko – por. pismo MF z 1 lipca 1996 r. (nr PO 4/MS-722-354/96): (…) Z przepisu tego jednoznacznie wynika, że uznanie różnic kursowych za koszt uzyskania może nastąpić dopiero z dniem zapłaty poniesionych kosztów. W tej sytuacji powołanie przez Izbę przepisu art. 15 ust. 4 ustawy w części dotyczącej zarachowanych kosztów jako podstawy do uznania za koszt uzyskania przychodów różnic kursowych ustalonych na dzień bilansowy od niezapłaconych zobowiązań w walutach obcych – jest nietrafne. Gdyby bowiem ustawodawca miał na myśli, że kosztami uzyskania przychodów są także statystyczne różnice kursowe, to dałby temu wyraz – podobnie jak w art. 15 ust. 1 – w tym przepisie. W tej sytuacji nie można podzielić poglądu Izby, że ustalone na dzień bilansowy różnice kursowe – jako koszty zarachowane – są kosztem uzyskania przychodów tego roku podatkowego, w którym zostały zarachowane, mimo że nie zostały zrealizowane.
Z kolei na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy o rachunkowości istnieje obowiązek wyceny na dzień bilansowy aktywów i pasywów wyrażonych w walutach obcych. Składniki aktywów (z wyłączeniem udziałów w jednostkach podporządkowanych wycenianych metodą praw własności) i pasywów wycenia się po obowiązującym na ten dzień średnim kursie ustalonym dla danej waluty przez NBP.
WAŻNE!
Dla celów bilansowych istnieje obowiązek ustalenia różnic kursowych (niezrealizowanych) na dzień sporządzenia sprawozdania finansowego. Różnice te nie staną się różnicami kursowymi według ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (ich rozliczenie nastąpi dopiero w dniu realizacji – zapłaty).
Na przełomie lat 2004 i 2005 nie było zmian w tym zakresie. Tak więc zarówno w 2004 r., jak i w roku bieżącym należy ustalić różnice kursowe dla celów podatkowych według zasady kasowej (czyli z dnia poniesienia), a sporządzając sprawozdanie finansowe – ustalić dla celów bilansowych różnice kursowe według zasady memoriału (czyli wykazać niezrealizowane różnice kursowe).
W księgach rachunkowych zarówno niezrealizowane, jak i zrealizowane różnice kursowe ujmuje się odpowiednio jako przychody i koszty finansowe (ustawa o rachunkowości nie wymaga korygowania przychodów lub kosztów – jak to ma miejsce w przepisach podatkowych).
Natomiast przechodząc do drugiego pytania, należy podkreślić, iż w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawarto wyłączenia różnic kursowych powstałych w wyniku kompensaty z kosztów uzyskania przychodu. Jednakże od jakiegoś czasu zmianie uległy interpretacje organów skarbowych w tym zakresie. Przypuszczamy zatem, iż przeczytał Pan odpowiedź zgodną z ostatnio prezentowanym stanowiskiem MF w tej kwestii. Stanowisko to jest oparte na założeniu, iż różnice kursowe wpływają na podstawę opodatkowania jedynie w przypadku dokonania zapłaty w pieniądzu – zatem różnice kursowe powstałe w wyniku kompensaty zobowiązań nie wpływają na ustalenie podstawy opodatkowania. Takie stanowisko wyraziło Ministerstwo Finansów w piśmie z 19 grudnia 2002 r. (nr PB 4/KGK-8214-2292-335/02) oraz w odpowiedzi na interpelację poselską z 16 kwietnia 2004 r. W interpretacji Ministerstwo podkreśliło, iż z wymienionych już przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (art. 12 ust. 3 i art. 15 ust. 1) wynika, że (...) różnice kursowe powstają jedynie w przypadku płatności dokonywanych drogą faktycznych transferów pieniężnych za pośrednictwem banku i nie powstają przy umownych kompensatach o charakterze stałym. Tak więc obecnie organy podatkowe zajmują stanowisko, zgodnie z którym kompensata, jako iż w jej wyniku nie dochodzi do efektywnej zapłaty, nie daje podstawy do ustalania różnic kursowych.
Zagrożenia
Zatem mimo że kompensata jest formą regulowania wzajemnych zobowiązań i należności, to nie można uznać, iż jest ona związana z finansowymi operacjami, skutkującymi – w kasowym ujęciu – utratą lub wzrostem wartości waluty. Kompensacyjna forma realizacji zobowiązań nie powoduje więc powstania różnic w przychodach uzyskanych i kosztach poniesionych. Różnice kursowe powstałe pomiędzy dniem powstania kosztu (przychodu) a dniem kompensaty zobowiązania (należności), jako niezrealizowane, mogą zostać uwzględnione jedynie w bilansowym rachunku podatnika. Jednakże jest to jedna z dwóch możliwych interpretacji. Do podatnika należy niełatwa decyzja, czy naliczać różnice kursowe przy kompensacie, czy nie.
Odpowiedź Ministerstwa Finansów z 16 kwietnia 2004 r. powoduje ujednolicenie stanowisk organów skarbowych w tej kwestii. W dotychczasowej praktyce stanowiska te były sprzeczne ze sobą. Nie jest jednak wykluczone, iż sprzeczności tych nadal nie zabraknie. Również Ministerstwo Finansów dokonywało odmiennej interpretacji. Przykładowo w piśmie z 7 czerwca 1995 r. (nr PO 4/BA-722-341/95) MF stwierdziło: (…) W wyniku potrącenia uregulowanego w art. 498 i 499 Kodeksu cywilnego dochodzi do umorzenia dwóch wzajemnych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. Następująca w ten sposób kompensacja zwalnia strony od obowiązku świadczenia przez wzajemne zwolnienie z obowiązku. Potrącenie jest jedną z form likwidacji istniejącego stosunku prawnego i w związku z tym ustalenie ewentualnych różnic kursowych następuje przez porównanie kursów walut z dnia ich zarachowania i z dnia zapłaty – w tym konkretnym przypadku z dnia dokonania potrącenia – w sposób przytoczony powyżej.
Zatem mimo iż w ustawie nie zawarto odniesienia do różnic kursowych powstałych w wyniku kompensaty, to biorąc pod uwagę ostatnio prezentowane stanowisko Ministerstwa Finansów, nie należy ustalać różnic kursowych. Ewentualnie warte rozważenia będzie wystąpienie do urzędu skarbowego o interpretację przepisów prawa podatkowego. Jednakże należy spodziewać się odpowiedzi zgodnej z odpowiedzią na interpelację z 16 kwietnia 2004 r.
•   art. 12, art. 15 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 78, poz. 684
•   art. 30 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 10, poz. 66
Marta Balcer
prawnik
Piotr Rybicki
ekonomista


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF od A do Z: słownik najważniejszych pojęć

Przedsiębiorcy od kilku lat żyją w niepewności związanej z reformą w fakturowaniu, jaką jest Krajowy System e-Faktur. Rewolucja w wystawianiu faktur kojarzy im się z drastycznymi zmianami i obowiązkami, których woleliby uniknąć. Czy jednak wystawianie dokumentów w Krajowym Systemie e-Faktur rzeczywiście jest takie skomplikowane? Materiały szkoleniowe, zarówno komercyjne, jak i te opracowywane przez rząd, często napisane są bardzo skomplikowanym, nieprzystępnym językiem, przez co dla wielu osób bywają trudne do przyswojenia. A przecież ważne, żeby definicje były dla wszystkich jasne i zrozumiałe. Poniżej znajduje się wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z reformą.

Thermomix w kosztach? To możliwe, ale nie u każdego. Zasady są proste, ale nie każdy, je zna. Prowadzisz działalność gospodarczą? Sprawdź

Czy Thermomix może przyczynić się do uzyskania przez przedsiębiorcę przychodów? Na to pytanie dotyczące rozliczeń podatkowych nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Wiadomo jednak, jakimi kryteriami należy się kierować dokonując w tym zakresie niezbędnej oceny.

Geopolityka zaczyna sterować światowym handlem i logistyką

OECD ostrzega, że masowy reshoring może kosztować świat 18 proc. spadku w handlu i 5 proc. ubytku w PKB. Coraz więcej managerów zarządzających logistyką deklaruje jednocześnie, że szuka nowych źródeł zaopatrzenia i alternatywnych wobec Chin lokalizacji dla produkcji i inwestycji. Nie ma już żadnych wątpliwości, że globalne łańcuchy dostaw ulegają transformacji, niestety nie widać tego w Polsce, choć mamy pewne przewagi, które stawiają nas w uprzywilejowanej pozycji w Europie.

KSeF 2026: obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych. Dlaczego nie uprawnienie?

Obowiązek kodowania faktur ustrukturyzowanych oraz ich elektronicznych „zastępników” nie ma obiektywnie większego sensu – twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski. I postuluje nowelizację przepisów, która powinna zamienić ten obowiązek na zwykłe uprawnienie podatnika.

REKLAMA

Prof. Modzelewski: Przepisy regulujące KSeF są sprzeczne z prawem UE

Jak twierdzi prof. dr hab. Witold Modzelewski, przepisy o KSeF są sprzeczne z art. 90 dyrektywy 2006/112/UE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która nakazuje określić państwom członkowskim m.in. warunki zmniejszenia podstawy opodatkowania w przypadku anulowania faktur.

Najczęstsze błędy w zarządzaniu finansami firmowymi: co możesz zmienić nawet od jutra

Wielu przedsiębiorców zaczyna swoją działalność z pasją i determinacją, szybko zdobywając pierwszych klientów. Jednak po kilku miesiącach pojawia się rozczarowanie: są przychody, ale brakuje gotówki. To nie przypadek – to efekt powtarzalnych błędów w zarządzaniu finansami, które można wyeliminować, jeśli tylko się je rozpozna i zrozumie.

Decyzja RPP w sprawie stóp procentowych

Rada Polityki Pieniężnej obniżyła w środę stopy procentowe o 25 pkt. bazowych; stopa referencyjna wyniesie 4,5 proc. w skali rocznej. To czwarta obniżka stóp procentowych w tym roku.

Umowy o dzieło mniej popularne. ZUS pokazał statystyki

Umowy o dzieło w Polsce pozostają domeną krótkich zleceń – aż 28 proc. trwa jeden dzień, a najwięcej wykonawców tych umów to osoby w wieku 30–39 lat. Dane ZUS za pierwsze półrocze wskazują na rosnący udział sektorów kreatywnych, takich jak informacja i komunikacja.

REKLAMA

Reeksport po nieudanej dostawie – jak prawidłowo postąpić?

Eksport towarów poza Unię Europejską jest procesem wieloetapowym i wymaga zarówno sprawnej logistyki, jak i poprawnego dopełnienia obowiązków celnych oraz podatkowych. Pomimo starannego przygotowania, czasami zdarzają się sytuacje, w których kontrakt handlowy nie zostaje zrealizowany – odbiorca w kraju trzecim z różnych powodów nie przyjmuje przesyłki. W rezultacie towar wraca na teren Unii, co rodzi szereg pytań: jak ująć taki zwrot w dokumentacji? czy trzeba korygować rozliczenia podatkowe? jak ponownie wysłać towar zgodnie z przepisami?

Księgowość influencerów i twórców internetowych. Rozliczanie: barterów, donejtów, kosztów. Kiedy trzeba zarejestrować działalność?

Jak rozliczać nowoczesne źródła dochodu i jakie wyzwania stoją przed księgowymi obsługującymi branżę kreatywną? Influencerzy i twórcy internetowi przestali być ciekawostką świata popkultury, a stali się pełnoprawnymi przedsiębiorcami. Generują znaczące przychody z reklam, współpracy z markami, sprzedaży własnych produktów czy kursów online. Obsługa księgowa tej specyficznej branży stawia przed biurami rachunkowymi nowe wyzwania. Nietypowe źródła przychodów, różnorodne formy rozliczeń, a także niejednoznaczne interpretacje podatkowe to tylko część tematów, z którymi mierzą się księgowi influencerów. Jak poprawnie rozliczać tę branżę? Na co zwrócić uwagę, by nie narazić klienta na błędy podatkowe?

REKLAMA