REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opodatkowanie zachowku

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Wygrałem w sądzie sprawę o zachowek w kwocie 24 000 zł przeciwko braciom. Jednocześnie sąd zasądził na moją rzecz koszty procesu w wysokości ok. 4000 zł. Wyrok jest nieprawomocny, a ja czekam na apelację moich przeciwników procesowych, którzy jednak już teraz straszą mnie fiskusem. Czy powinienem już uiścić podatek i w jakiej wysokości? Czy wliczam koszty procesu? Czy czekać na ostateczny werdykt sądu II instancji?
Powinien Pan zapłacić 512,55 zł tytułem podatku. Koszty procesu, co do zasady, nie generują przychodu i dlatego są obojętne podatkowo. Obowiązek podatkowy powstanie jednak z chwilą zaspokojenia roszczenia, więc nawet nie w momencie uprawomocnienia się wyroku, ale w chwili, gdy rzeczywiście uda się Panu wyegzekwować należne kwoty.
Zgodnie z art. 991 § 1 k.c., zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się – jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci darowizny, powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia. Milczenie spadkodawcy nic w tym zakresie nie zmienia, ponieważ zachowek jest właśnie pomyślany jako antidotum na owo milczenie – uzupełnia dorozumianą wolę spadkodawcy. Jak widzimy, zachowek jest instytucją, której istotę stanowi wynikające z mocy prawa zapewnienie osobom z kręgu najbliższej rodziny udziału w określonej części wartości spadku. Źródłem uprawnienia do zachowku (zdarzeniem wywołującym skutki prawne) jest śmierć spadkodawcy. Konkretyzacja uprawnienia tylko w jednej z jego form (tej „wierzycielskiej”) następuje w stosunku do spadkobiercy i tej sytuacji odpowiada powstanie obowiązku podatkowego „z chwilą przyjęcia spadku” w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Natomiast w stosunku do beneficjenta zachowku obowiązek podatkowy powstaje z chwilą zaspokojenia roszczenia lub jego części właśnie przez spadkodawcę (ewentualnie zapisobiercę).
Opodatkowaniu podlega nabycie od jednej osoby własności rzeczy i praw majątkowych o czystej wartości przekraczającej:
• 9637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej; zaliczamy tu małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; jak widzimy należy Pan do pierwszej grupy,
• 7276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej; zaliczamy tu zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych,
• 4902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej; tu z kolei należy zakwalifikować wszelkie inne osoby.
Z kolei zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, podatek w pierwszej grupie oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad wskazaną kwotę wolną, według następującej skali:
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Pozostaje nam zatem dokonać stosownych przeliczeń. Otóż przyjmując wartość zachowku na 24 000 zł, musimy odjąć od tej wartości kwotę wolną właściwą dla pierwszej grupy, czyli 9637 zł. Wynik to 14 363 zł i od takiej kwoty będziemy obliczać podatek. Jak łatwo zauważyć mieści się on w drugim przedziale tabeli, zatem podatek wyniesie 308,30 zł i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł, czyli 308,30 zł + (5% x 4085 zł), a zatem 308,30 zł + 204,25 zł. Ostatecznie powinien Pan zatem zapłacić 512,55 zł, ale dopiero po otrzymaniu pieniędzy, a do tego wiedzie jeszcze długa droga. Zakładając, że sąd II instancji utrzyma w mocy korzystny dla Pana wyrok, to dopiero po nadaniu klauzuli wykonalności może Pan złożyć do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji. Nie wiadomo przy tym, jak przedstawia się wypłacalność Pańskich dłużników. Trzeba się zatem uzbroić jeszcze w kilkumiesięczną cierpliwość.
Na koniec należy tylko zauważyć, że koszty procesu nie generują przychodu i dlatego są obojętne podatkowo. Nieco inaczej jest przy dochodzeniu należności z działalności gospodarczej – wtedy mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie z pismem Izby Skarbowej w Poznaniu z 30 czerwca 2004 (nr PD-P/005W-142/03), u wierzyciela koszty procesowe, jako wydatki poniesione w związku z dochodzeniem należności na opłaty sądowe oraz usługi kancelarii prawnej, są w całości wydatkiem stanowiącym koszt uzyskania przychodu.
Adam Muszyński
Podstawa prawna:
• art. 991 i nast. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.),
• art. 1 ust. 1 pkt 5, art. 6 ust. 1 pkt 2a oraz art. 14–15 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.).


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Uproszczenia w podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy coraz bliżej wejścia w życie

Senat przyjął nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Nowe przepisy mają uprościć formalności przy sprzedaży majątku otrzymanego od najbliższej rodziny oraz zlikwidować comiesięczne deklaracje podatkowe przy rentach prywatnych. Ustawa wraca teraz do Sejmu.

Zaczynasz działalność gospodarczą? Tak można obniżyć składki ZUS na początku działania firmy [komunikat ZUS]

Rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej wiąże się z kosztami, szczególnie na starcie. Dlatego początkujący przedsiębiorcy mogą skorzystać z ulg, które pozwalają płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne albo nie płacić ich wcale. Do najważniejszych form wsparcia należą: ulga na start, preferencyjne składki, „Mały ZUS Plus” czy wakacje składkowe.

Darowizna dla córki z konta firmowego taty: Czy taki przelew korzysta ze zwolnienia podatkowego? KIS wyjaśnia

Skarbówka potwierdził, że przekazanie środków pieniężnych bezpośrednio z konta firmowego spółki, której darczyńca jest wspólnikiem, na konto obdarowanego – przy spełnieniu ustawowych formalności – może korzystać ze zwolnienia z podatku od darowizn. To jest dobra wiadomość dla podatników.

Ulga dla spadkobierców i przejrzystość dla podatników. Nowości w ustawie podatku od spadków i darowizn już wkrótce

Jest projekt nowelizacji ustawy o podatku od spadków i darowizn, który umożliwi przywrócenie terminu zgłoszenia spadku w wyjątkowych przypadkach oraz doprecyzuje moment powstania obowiązku podatkowego. Zmiany mają uprościć procedury, zwiększyć przejrzystość i wspierać sukcesję firm rodzinnych.

REKLAMA

KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co warto zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia? [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

REKLAMA