Spółka otrzymała w marcu zaliczkę od kontrahenta z Niemiec w wysokości 15 000 euro na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru, która będzie zrealizowana w kwietniu (wartość całej dostawy wg kontraktu wynosi 38 000 euro). Według jakiego kursu należy zaksięgować wartość zaliczki, jakie różnice kursowe i w którym momencie powstaną - proszę o przedstawienie stosownych księgowań. Jakie obowiązki w zakresie podatku VAT oraz podatku dochodowego wiążą się z otrzymaniem tej zaliczki?
RADA
Wpływ zaliczki na rachunek bankowy należy zaksięgować według kursu kupna walut banku obsługującego jednostkę.
Różnice kursowe do celów podatku dochodowego od osób prawnych, w wysokości różnicy pomiędzy kursem średnim NBP z dnia uzyskania przychodu a kursem kupna banku z dnia otrzymania zaliczki, powstają w momencie uzyskania przychodu.
W dniu otrzymania zaliczki powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT. Spółka w ciągu 7 dni od otrzymania zaliczki powinna wystawić fakturę VAT z zastosowaniem stawki 0%.
Otrzymanie zaliczki nie powoduje powstania przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych.
UZASADNIENIE
Obowiązki związane z otrzymaniem zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w świetle ustawy o podatku VAT
Otrzymanie przez spółkę zaliczki, niezależnie od jej wysokości, pociąga za sobą obowiązek wystawienia faktury VAT. Jeżeli zaliczka dotyczy dostawy wewnątrzwspólnotowej, spółka ma prawo do zastosowania stawki 0% na fakturze dokumentującej zaliczkę, niezależnie od faktu, iż w momencie jej wystawiania nie dysponuje dokumentami potwierdzającymi dokonanie dostawy.
Potwierdzeniem tej tezy jest postanowienie Świętokrzyskiego Urzędu Skarbowego z 14 grudnia 2005 r., sygn. RO/443/144/1/2005. Czytamy w nim m.in.:(...) Stawka podatku w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów – zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy – wynosi 0%. Jednak w art. 42 ust. 1 pkt 2 zastrzeżono, iż stawkę 0% można zastosować w przypadku, gdy towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone nabywcy na terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju. Warunek ten jest możliwy do spełnienia tylko w przypadku faktycznie dokonanych dostaw wewnątrzwspólnotowych, natomiast nie będzie miał zastosowania do zaliczek otrzymywanych przed dokonaniem dostawy. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, iż dla udokumentowania zaliczki otrzymanej na poczet przyszłej dostawy wewnątrzwspólnotowej Spółka powinna wystawić fakturę ze stawką 0%. (...).
Oczywiście prawo to nie przysługuje trwale i bezwarunkowo. Aby je zachować, po dokonaniu właściwej dostawy, spółka musi zadbać o uzyskanie wymaganej dokumentacji, by nie utracić nabytego uprawnienia. Stanowisko to potwierdza Izba Skarbowa w Opolu w swojej decyzji z 12 stycznia 2006 r.:(…) Spółka będzie mieć prawo do zastosowania stawki 0% na fakturze dokumentującej zaliczkę, jednakże gdy w momencie jej ostatecznego rozliczenia nie zostaną spełnione warunki określone w art. 42 ustawy o podatku od towarów i usług, Spółka będzie zobowiązana do dokonania korekty wcześniej wystawionych faktur zaliczkowych i opodatkowania otrzymanych zaliczek stawką obowiązującą dla dostawy krajowej, czyli 22%. (...).
Obowiązki związane z otrzymaniem zaliczki na poczet wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Do przychodów nie zalicza się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych (art. 12 ust. 4 pkt 1 updop). Oznacza to, że otrzymanie zaliczki na poczet dostawy jest obojętne z punktu widzenia ww. ustawy. Datą powstania przychodu w omawianym przypadku będzie (zgodnie z art. 12 ust. 3a updop) dzień wystawienia faktury ostatecznej, nie później jednak niż ostatni dzień miesiąca, w którym wydano towar.
PRZYKŁAD 1
Spółka w lutym otrzymała zaliczkę w wysokości 10 000 euro na poczet dostawy, która ma być zrealizowana w kwietniu. W związku z otrzymaniem zaliczki spółka wystawiła fakturę VAT i ujęła ją w rejestrze VAT ze stawką 0%. W kwietniu spółka wysłała towar wraz z fakturą na pozostałą część dostawy w wysokości 18 000 euro. Przychód w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w wysokości 28 000 euro powstał w kwietniu.
Różnice kursowe związane z otrzymaniem zaliczki w świetle ustawy o rachunkowości i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych
Sposób przeliczania faktur (w tym również faktury zaliczkowej) wystawionych w walutach obcych na walutę polską, stosowany dla celów VAT (możliwy do zastosowania również dla celów bilansowych), określony został w § 37 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Zgodnie z zapisami tego rozporządzenia zaliczki otrzymane w walucie obcej przelicza się na walutę polską wg kursu średniego NBP z dnia wystawienia faktury – jeżeli została wystawiona w obowiązującym terminie. Jeżeli faktura nie została wystawiona w obowiązującym terminie, do przeliczenia zaliczki przyjmuje się kurs średni NBP z dnia powstania obowiązku podatkowego (otrzymania zaliczki).
Różnicę kursową stanowi różnica występująca pomiędzy kursem średnim NBP z dnia wystawienia faktury a kursem kupna banku z dnia wpłaty zaliczki.
PRZYKŁAD 2
20 marca 2006 r. spółka otrzymała od kontrahenta niemieckiego A 40% zaliczkę w wysokości 14 400 euro na poczet wysyłki towarów planowanej na kwiecień 2006 r. Kurs kupna banku obsługującego jednostkę w dniu wpływu zaliczki wynosił 3,80 euro. W dniu otrzymania zaliczki spółka wystawiła fakturę VAT. Kurs średni NBP w dniu wystawienia faktury wynosił 3,98 euro.
23 kwietnia spółka wysłała do kontrahenta niemieckiego towar wraz z fakturą na pozostałą część dostawy (60%) w wysokości 21 600 euro. Kurs średni NBP z dnia wystawienia faktury – 3,82 euro. Kontrahent dokonał zapłaty 28 kwietnia. Kurs kupna banku wynosił w tym dniu 3,85 euro.
1. Wpływ zaliczki na rachunek bankowy spółki: 14 400 euro × 3,80 zł = 54 720 zł
Wn konto 131 „Bieżący rachunek bankowy” 54 720 zł
Ma konto 203 „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” – w analityce – kontrahent A 54 720 zł
Wn konto 203 „Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi” – w analityce – kontrahent A 648 zł
Ma konto750 „Przychody finansowe” – w analityce „Dodatnie różnice kursowe” 648 zł
Przychód po uwzględnieniu różnic kursowych wyniósł więc 137 880 zł.
Niestety, przedstawionych wyżej rozwiązań dotyczących różnic kursowych nie można zastosować wprost do celów podatku dochodowego od osób prawnych.
Łódzki Urząd Skarbowy w swoim postanowieniu z 28 listopada 2005 r., sygn. ŁUS-II-2- -423/158/05/JB wyjaśnia: (…) przeliczeniu na złote podlegają przychody wyrażone w walutach obcych. Przepis art. 12 ust. 2 (stanowiący, iż przychody wyrażone w walutach obcych przelicza się wg kursu średniego NBP z dnia uzyskania przychodu – przyp. I.G.) nie ma zastosowania do otrzymanych zaliczek lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w późniejszych okresach sprawozdawczych, bowiem zaliczki nie stanowią przychodu podatkowego na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy. W stanie faktycznym opisanym przez Spółkę przeliczeniu na złote zgodnie z art. 12 ust. 2 ustawy podlega kwota obejmująca całą wartość sprzedanego produktu wg kursu średniego Narodowego Banku Polskiego z dnia powstania przychodu stosownie do art. 12 ust. 3a ww. ustawy (…).
Oznacza to, że w związku z faktem, iż zaliczka nie stanowi przychodu dla celów podatkowych, to brak jest podstaw do ustalania uznawanych podatkowo różnic kursowych powstałych w związku z otrzymaniem tej zaliczki w momencie jej wpłaty.
Dopiero w momencie powstania przychodu podatkowego, a więc wystawienia faktury za dokonaną dostawę (nie później niż w ostatnim dniu miesiąca, w którym dokonano dostawy), powstają podatkowe różnice kursowe.
Oblicza się je w następujący sposób: Przychód z tytułu dokonanej dostawy obniża się lub podwyższa o różnice wynikające z zastosowania kursu średniego NBP z dnia powstania przychodu (wystawienia faktury ostatecznej) oraz kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodów (wpłaty zaliczki, zapłaty pozostałej kwoty należności).
Dla transakcji pokazanej w przykładzie 2 podatkowe różnice kursowe kształtowałyby się następująco:
1. Przychód ustalony wg kursu średniego NBP z 23 kwietnia (dzień uzyskania przychodu): 36 000 euro × 3,82 zł = 137 520 zł
2. Ujemna różnica kursowa – zmniejszająca przychód ze sprzedaży, wynikająca z porównania niższego kursu kupna banku z dnia wpłaty zaliczki oraz kursu średniego banku z dnia powstania przychodu: (3,82 zł – 3,80 zł) × 14 400 euro = 288 zł
3. Dodatnia różnica kursowa – zwiększająca przychód ze sprzedaży, wynikająca z porównania wyższego kursu kupna banku z dnia wpłaty pozostałej kwoty należności oraz kursu średniego banku z dnia powstania przychodu:
(3,85 zł – 3,82 zł) × 21 600 euro = 648 zł
Po uwzględnieniu różnic kursowych przychód ze sprzedaży wyniósł więc 137 880 zł.
WAŻNE!
Jak widać, obie metody prowadzą do osiągnięcia tego samego przychodu ze sprzedaży – ustalonego wg kursu kupna banku z dnia wpływu gotówki na rachunek bankowy. Odmienny jest jednak moment powstania różnic kursowych oraz metoda ich obliczenia.
• art. 12 ust. 2, art. 12 ust. 3a, art. 12 ust. 4 pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych – j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538
• art. 41 ust. 3, art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 179, poz. 1484
• § 37 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług – Dz.U. Nr 90, poz. 756; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 266, poz. 2239
Izabela Grochola
główna księgowa w spółce z o.o.
Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji
kliknij tutaj.
Potwierdź zapis
Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.
