Pracuję w samorządowej jednostce budżetowej. Zajmujemy się zaopatrywaniem gminy w wodę oraz gospodarką ściekową. Ponadto remontujemy i budujemy chodniki i drogi gminne. Wydatki związane z budową dróg księgujemy na koncie "Środki trwałe w budowie" na podstawie rachunków i faktur.
Część prac przy budowie dróg wykonują nasi pracownicy. Uważam, że ich wynagrodzenie powinno zwiększać wartość początkową środka trwałego. Jak technicznie powinno to wyglądać? Czy powinniśmy tego dokonywać na podstawie listy płac, czy innego dokumentu? Jak rozliczyć wartość tej pracy w przypadku, gdy np. w danym miesiącu pracownicy wykonywali prace przy budowie kilku środków trwałych? Jak udokumentować, że pracowali oni określoną liczbę dni przy danym środku trwałym?
RADA
Wynagrodzenia pracowników bezpośrednio pracujących przy budowie środków trwałych powinny zwiększać wartość początkową tych środków. Powinny one być księgowane tak jak inne wydatki związane z budową nowych środków trwałych na koncie „Środki trwałe w budowie”. Wynagrodzenia pracowników bezpośrednio zatrudnionych przy budowie środka trwałego można ujmować zarówno na kartach pracy, zarobkowych, jak i na kartach zleceń, w zależności od wykonywanych czynności i powierzanych obowiązków, a następnie przenosić na odpowiednie dokumenty stanowiące podstawę do księgowania.
UZASADNIENIE
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o rachunkowości przez środki trwałe w budowie rozumie się zaliczane do aktywów trwałych środki trwałe w okresie ich budowy, montażu lub ulepszania już istniejącego środka trwałego.
Co zaliczamy do kosztów budowy środka trwałego
Do kosztów budowy środka trwałego jednostka gospodarcza może zaliczyć m.in.:
• cenę dokumentacji projektowej,
• cenę nabycia gruntów wraz z przygotowaniem terenu,
• koszty budowy budynków,
• koszty nadzoru budowlanego,
• odsetki i prowizje,
• różnice kursowe od zaciągniętych kredytów i zobowiązań w okresie realizacji budowy,
• naliczony podatek VAT – jeśli nie może być odliczony.
Można wymieniać również inne rodzaje kosztów, w zależności od tego, jaki środek trwały powstanie. Są to koszty, które bezpośrednio lub pośrednio można przypisać do określonych działań jednostki, których celem jest stworzenie nowych środków trwałych.
Jak należy rozliczać koszty wspólne
Jeśli firma prowadzi budowę jednego środka trwałego, to wszystkie koszty poniesione na ten obiekt składają się na wartość tego środka trwałego. Natomiast w przypadku opisanym w pytaniu konieczne staje się rozliczanie kosztów wspólnych dla kilku środków trwałych. Rozliczanie to powinno nastąpić w sposób proporcjonalny do wysokości kosztów, które dają się bezpośrednio przypisać poszczególnym obiektom.
Jednostka postępuje prawidłowo odnosząc wartość pracy pracowników bezpośrednio zatrudnionych przy budowie dróg na konto „Środki trwałe w budowie”. Po przekazaniu obiektu do użytkowania wszystkie koszty związane z jego budową, które zostały wstępnie zgromadzone na koncie „Środki trwałe w budowie”, zostają przeniesione na konto „Środki trwałe”.
Na zakończenie zostanie zaprezentowana ewidencja na kontach księgowych wynagrodzeń pracowników zatrudnionych przy budowie środków trwałych.
Koszty bezpośrednie i pośrednie związane z budową środka trwałego
Jeżeli poniesione koszty dotyczą kilku obiektów realizowanej budowy, to na koszty środków trwałych w budowie składają się:
• koszty bezpośrednie, które są związane z wykonaniem danego obiektu (w tym praca pracowników) i mogą być w sposób bezpośredni odniesione na ten obiekt oraz
• koszty pośrednie, które dotyczą więcej niż jednego obiektu.
UWAGA!
Wynagrodzenia pracowników zatrudnionych przy budowie nowych środków trwałych zaliczamy do kosztów bezpośrednio związanych z daną budową, ponieważ istnieje możliwość ich bezpośredniego odniesienia na dany obiekt.
Do kosztów wytworzenia należy zaliczyć wartość wynagrodzeń za pracę związaną z wytworzeniem danego środka trwałego. Należałoby zatem prowadzić ewidencję, która wskazywałaby, jaka część wynagrodzeń pracowników przypadała na wytworzenie środka trwałego, np. na podstawie czasu pracy tych pracowników przy wytworzeniu środka trwałego.
Dokumentacja rozliczenia kosztów pracy
Do najistotniejszych dokumentów związanych z wynagrodzeniami pracowniczymi należą:
• karty pracy (robocze),
• karty zarobkowe,
• karty zleceniowe.
Karta pracy (robocza) to podstawowy dokument, który odzwierciedla pomiar pracy pracowników fizycznych. Dokument ten jest wystawiany na poszczególne operacje produkcyjne, zgodnie z procesem technologicznym. Otrzymuje go ten pracownik, który ma wykonać daną operację.
UWAGA!
Karta pracy jest najczęściej stosowanym dokumentem wynagrodzeń, szczególnie w przemyśle przetwórczym.
Dotyczy ona z reguły jednej operacji produkcyjnej, a tym samym jednego pracownika. Łatwo jest zatem ustalić wysokość wynagrodzenia pracownika oraz wysokość kosztu wytworzenia danego produktu.
Karta zarobkowa zawiera wszystkie prace (czynności) wykonane przez danego pracownika w ciągu pewnego okresu. Przeważnie jest to okres dwóch tygodni lub miesiąca. Karty te prowadzone są zazwyczaj oddzielnie dla każdego pracownika. Stosujemy je wówczas, gdy pracownik lub grupa pracowników wykonuje ciągle takie same czynności dotyczące wytwarzania danego produktu lub miejsca pracy. Ustalone w karcie zarobkowej kwoty wynagrodzeń brutto stają się podstawą do sporządzenia listy płac.
W karcie zleceniowej ujmuje się czynności wykonywane przez określony zespół pracowników, np. przez brygadę. Karta ta ma zastosowanie wtedy, gdy kilku pracowników wykonuje jeden produkt lub usługę.
Dokumentacja wynagrodzeń jest nieodzowna do opracowania listy płac, kart wynagrodzeń, rozdzielników płac.
Lista płac jest dokumentem księgowym stanowiącym podstawę do ewidencji księgowej wynagrodzeń i powinna być sporządzona zgodnie z wymogami przewidywanymi dla dowodów księgowych w art. 21 ust. 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Prawidłowo sporządzona lista płac pracowników z tytułu umów o pracę powinna zawierać co najmniej następujące dane:
• numer listy płac i wskazanie okresu, jakiego dotyczy,
• nazwisko i imię pracownika,
• wynagrodzenie brutto (z uwzględnieniem podziału na poszczególne składniki wynagrodzenia, np. wynagrodzenie podstawowe, za czas niezdolności do pracy, dodatkowe), koszty uzyskania przychodu, kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych do przekazania do urzędu skarbowego, kwoty składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do przekazania na rzecz ZUS,
• pokwitowanie odbioru kwoty wynagrodzenia netto przez pracownika (w przypadku wypłaty gotówką),
• datę sporządzenia listy płac,
• podpis osoby sporządzającej listę,
• potwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania listy płac do ujęcia w księgach rachunkowych z podpisem osoby odpowiedzialnej za sprawdzenie i dekretację.
Karty wynagrodzeń służą do ustalania miesięcznego lub dwutygodniowego zarobku pracownika i są sporządzane na podstawie kart pracy lub kart zleceń. Zapisy na kartach wynagrodzeń są prowadzone na bieżąco, w miarę napływu kart pracy lub kart zleceń. Po zakończeniu okresu obrachunkowego można obliczyć wynagrodzenie brutto.
Rozdzielnik płac to dokument, który służy do podziału (w jednostkach produkcyjnych) wynagrodzeń według komórek organizacyjnych, to jest według miejsc pracy oraz celu wykonywanej pracy. Jest sporządzany na podstawie kart pracy, kart zleceń oraz list pracowników administracyjno-biurowych. Wynagrodzenia brutto zostają pogrupowane według komórek organizacyjnych lub wytwarzanych produktów.
Stosowane w praktyce rozwiązania dokumentacji pracy oraz wynagrodzeń mogą być modyfikowane i dostosowywane do potrzeb danej jednostki.
Ewidencja księgowa wynagrodzeń
Ewidencja księgowa wynagrodzeń oraz rozrachunków z tytułu wynagrodzeń służy zarówno do ustalenia całkowitej wysokości wynagrodzeń pracowniczych oraz poszczególnych ich składników należnych pracownikom, jak i do łącznej kontroli sumy wynagrodzeń i ich części składowych. Szczegółowa ewidencja na koncie „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” powinna zapewnić danej jednostce rozliczenie wynagrodzeń z podziałem na poszczególne ich rodzaje (np. wynagrodzenia z umów o pracę, umów zlecenia, o dzieło oraz inne).
Ponadto ewidencja ta powinna być podstawą do obliczenia obciążeń wynagrodzeń z tytułów publicznoprawnych (ZUS, urząd skarbowy). Jednostka może prowadzić kontrolę całkowitej sumy wynagrodzeń oraz ich części składowych na koncie „Rozliczenie wynagrodzeń”.
Konto to spełnia dwa podstawowe zadania:
• ułatwia kontrolę kwot wypłaconych pracownikom z różnych tytułów – należy wtedy prowadzić dodatkowo konta analityczne, np. dla poszczególnych rodzajów środków trwałych w budowie i odnosić bezpośrednio na dane środki trwałe w budowie,
• ułatwia i umożliwia ujęcie ogólnej sumy wynagrodzeń oraz zaewidencjonowanie ich na właściwe konta księgowe.
Konto „Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń” wykazuje przeważnie saldo Ma (kredyt), które oznacza stan zobowiązań wobec pracowników z tytułu wynagrodzeń, w tym wynagrodzeń niepodjętych. Może również wykazywać saldo Wn (debet), które oznacza wypłaty zaliczek na poczet wynagrodzeń.
UWAGA!
Konto „Rozliczenie wynagrodzeń” nie może wykazywać żadnego salda na koniec okresu sprawozdawczego.
• art. 3 ust. 1 pkt 16, art. 21 ust. 1, art. 22 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 265, poz. 2252
