Czy można odliczyć VAT od nieruchomości zakupionej na małżeństwo

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje podatnikom wymienionym w art. 15 ustawy o VAT. Należą do nich między innymi osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą. Warunkiem pozwalającym na odliczenie podatku naliczonego jest wykorzystywanie nabytych towarów czy usług do wykonywania czynności opodatkowanych.

W przedstawionej sytuacji mamy do czynienia z nakładaniem się na siebie przepisów ustawy o VAT, a także z prawem rodzinnym. Majątkowa wspólność majątkowa oznacza przede wszystkim brak określonych udziałów małżonków w majątku wspólnym. Zakup nieruchomości przez małżonków będących w majątkowej wspólności powinien być dokonany w formie aktu notarialnego, w którym najlepiej zaznaczyć, że zakupiona nieruchomość będzie przeznaczona na cele działalności gospodarczej jednego z małżonków.

W wyroku z 27 sierpnia 1999 r. (sygn. akt III S.A. 8347/98-LEX nr 48133) Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie orzekł, że: dokonanie zakupu przez podatnika pozostającego w związku małżeńskim, do którego odnoszą się zasady wspólności ustawowej, nie wyklucza możliwości legalnego otrzymania faktury VAT wskazującej tego podatnika jako nabywcę. W omawianym wyroku sporne nabycie lokali będących we wspólności majątkowej dokonane zostało aktem notarialnym, faktura zaś została wystawiona na osobę prowadzącą jednoosobowo działalność opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Ponadto zakupiona nieruchomość stanowiła współwłasność podatniczki w ewidencji środków trwałych. Sąd w uzasadnieniu wyroku wskazał, że ustawa nie zawęża pojęcia podatnika i realizacji jego praw do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych ze sprzedażą opodatkowaną tylko do osób niepozostających w małżeńskiej wspólności ustawowej.

Orzeczenie to jest nadal aktualne, pomimo zmiany stanu prawnego w podatku od towarów i usług. Analiza norm prawnych zawartych w ustawach o podatku od towarów i usług w obu ustawach pozwala stwierdzić, że dają one prawo podatnikowi do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z:

• sumy kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika – art. 86 ust. 2 pkt 1 obecnej ustawy z 11 marca 2004 r.,

• sumy kwot podatku określonych w fakturach stwierdzających nabycie towarów i usług – art. 19 ust. 2 ustawy z 8 stycznia1993 r.

Ustawa z 11 marca 2004 r. o VAT, definiując rozmiary uprawnień podatnika, kładzie nacisk na przeznaczenie zakupionych towarów do wykonywania czynności opodatkowanych, nie zawierając ograniczenia odliczenia podatku do połowy wysokości podatku naliczonego. Podobnie było w poprzednim stanie prawnym. Faktura VAT uprawniająca do odliczenia VAT powinna zawierać zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT m.in. dane dotyczące nabywcy będącego podatnikiem VAT, a nie dwojga małżonków.