REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Szkodliwa konkurencja podatkowa

REKLAMA

Pośród tych zagadnień dotyczących Unii Europejskiej, które stają się "tematami dyżurnymi" podczas dyskusji na szczeblu zarówno akademickim, jak i politycznym, szkodliwa konkurencja podatkowa zajęła czołowe miejsce.

Pytanie o to, czy Unia Europejska powinna opierać się bardziej na konkurencji podatkowej niż na harmonizacji systemów podatkowych, powraca częściej jako temat dyskusji, niż jakikolwiek inny aspekt rozwoju środowiska prawa podatkowego w ramach Wspólnoty. Z pewnością pozostanie też istotnym tematem w kontekście dalszego planowania poszerzenia UE, które – po przystąpieniu dziesięciu nowych państw członkowskich, przewiduje akcesję nowych państw członkowskich w 2007 roku.
Choć obecnie istnieje wiodąca koncepcja tego, co stanowi „uczciwą” konkurencję podatkową, w świetle takiego toku rozumowania można postawić pytanie, czy koncepcja ta uwzględnia wszystkie istotne aspekty, które można wziąć pod uwagę w ramach ściśle prawnej analizy. W takim kontekście należy również uwzględnić perspektywę „celu lizbońskiego”. Nie zaprzeczając temu, z czysto prawnego punktu widzenia różnica pomiędzy uczciwą a nieuczciwą konkurencją podatkową może okazać się trudna do zdefiniowania1, niniejszy artykuł, odnoszący się do konkurencji istniejącej pomiędzy państwami członkowskimi w zakresie opracowywania przez nie ogólnych systemów podatkowych dla osób prawnych, jest wkładem w tę debatę.

Obecna sytuacja i jej źródła

Specjalne środki podatkowe uznawane za instrumenty podatkowe polityki „sąsiada-żebraka” zostały odrzucone (politycznie) jako „szkodliwe” przez kodeks postępowania UE w sprawie podatku od osób prawnych (zwany w dalszej części kodeksem postępowania). Istnieje jednak powszechna zgoda co do tego, że konkurencja podatkowa oparta na ogólnych reżimach podatkowych, tzn. powszechnie stosująca stawki podatku od osób prawnych i podstawę opodatkowania, jest sprawiedliwa wewnątrz Wspólnoty. Obecna sytuacja rozwinęła się na przestrzeni ostatniej dekady, czyli od momentu, kiedy w 1996 roku Komisja po raz pierwszy uwzględniła pojęcie konkurencji podatkowej2. (Kontrastuje to z wysuwanymi od czasu do czasu propozycjami minimalnej stawki podatku od osób prawnych)3. Istnieją dwa uzasadnienia takiego punktu widzenia, oparte z jednej strony na tym, co można by uznać za „dowód empiryczny”, a z drugiej zaś na wczytaniu się w Traktat o ustanowieniu Wspólnoty Gospodarczej, który kładzie nacisk na zasadę subsydiarności, i niektóre orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) odnośnie do fundamentalnych swobód. Obie te linie rozumowania wiodą do tej samej koncepcji uczciwej konkurencji podatkowej.
Na pierwszy z argumentów powoływano się kilkakrotnie przez ostatnie parę lat. Na przykład, w październiku 2001 roku, zaraz po ogłoszeniu raportu Komisji w sprawie „Opodatkowania przedsiębiorstw na Rynku Wewnętrznym”4, Komisarz ds. Rynku Wewnętrznego podkreślił odnośnie do różnic pomiędzy rzeczywistymi stawkami podatku od osób prawnych w państwach członkowskich, że miejscowe niesprawności spowodowane przez te różnice „nie są na tym etapie wymierne”5. Raport podkreśla, że „na tym etapie wydaje się być niewiele dowodów empirycznych na »wyścig w stronę dna«”6. Raport Parlamentu Europejskiego z 2002 roku na temat polityki podatkowej w Unii Europejskiej również stwierdził, że konkurencja podatkowa może przyczynić się do osiągnięcia przez Unię Europejską celów wzrostu i konkurencyjności, że stanowi ona zachętę pozytywnego podejścia dla państw członkowskich, że może ograniczyć nadmierną presję podatkową, jak również wyraził „sprzeciw wobec nieuzasadnionego, jak się wydaje, twierdzenia, że konkurencja podatkowa pozbawiłaby państwa środków niezbędnych do wykonywania ich funkcji”7.
Mówcy na seminarium zorganizowanym przez Confédération Fiscale Européenne
(CFE) oraz przez Center for European Policy Studies (CEPS) w listopadzie 2004 roku na temat „Konkurencja podatkowa a harmonizacja podatkowa” również wskazywali między innymi, że przesadzone są obawy, jakoby konkurencja fiskalna wywołała wyścig „w dół” w zakresie polityki społecznej8.
Drugi argument na ogół opiera się na zasadzie subsydiarności, uzupełnionej o koncepcję kompletności Rynku Wewnętrznego oraz interpretację niektórych orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości dotyczących fundamentalnych swobód. Argument subsydiarności został wyrażony w licznych oświadczeniach. Obejmują one stwierdzenie, że „opodatkowanie, w myśl zasady subsydiarności, podlega decyzji państw członkowskich”9 oraz że konkurencja podatkowa jest kompatybilna z kompletnością Rynku Wewnętrznego, gdyż dotyczy ona obszaru pozbawionego granic wewnętrznych, w którym wolny przepływ towarów, osób, usług i kapitału jest zapewniony (artykuły 14 oraz 3 Traktatu UE), a w związku z tym nie pociąga za sobą całkowitego zrównania warunków konkurencyjności, a w szczególności tych, które dotyczą opodatkowania, w każdym z państw10.
Dlatego zasada subsydiarności wzmacnia konkluzję, że konkurencja podatkowa posługująca się ogólnymi instrumentami podatkowymi jest uczciwa. Jest tak, gdyż konkurując ze sobą państwa członkowskie sprawują swoje kompetencje w materii, która jest dla nich zarezerwowana, tzn. sprawują swą suwerenność podatkową. Poprzednie analizy konkurencji podatkowej również znalazły argument na rzecz konkurencji międzyjurysdykcyjnej opartej na ogólnych instrumentach podatkowych w fakcie, że orzeczenia ETS w sprawach dotyczących fundamentalnych swobód wyraźnie stanowią, że swobody te nie wykluczają autonomicznych regulacji odnośnie do wewnętrznego porządku prawnego państw członkowskich. Jest tak pod warunkiem, że dostęp do rynku pozostaje zagwarantowany dla produktów lub podmiotów z innych państw członkowskich na równi z produktami lub podmiotami krajowymi, to znaczy, że nie istnieją żadne ograniczenia ani restrykcje i że w konsekwencji różnice pomiędzy sytuacją związaną z kosztami wewnętrznymi w danym państwie członkowskim, czyli na przykład koszty robocizny, składki na ubezpieczenia społeczne lub przepisy podatkowe nie należą do zakresu swobód fundamentalnych11. Brak nieuzasadnionej dyskryminacji i restrykcji, które, zgodnie z tymi precedensami, nie mogą opierać się wyłącznie na rzeczywistych stawkach podatkowych, jest wobec powyższego jedynym warunkiem dla sprawowania suwerenności narodowej nad tym, aby bezpośrednie opodatkowanie podmiotów prawnych było spójne z prawem UE.
Jeżeli jednak oba argumenty odczyta się razem, można zadać sobie pytanie, czy wyrażają one w całości strategię polityczną, czy też ostateczną konkluzję prawną. I znów taka analiza powinna uwzględnić, między innymi, cele Lizbony. Zdanie sobie sprawy z tego, że „na tym etapie” nieskuteczności sytuacyjne są niewymierne, że równolegle istnieje niewiele dowodów na wyścig „do dołu”, i że przepływ transgraniczny jest niewielki12 – definiuje polityczną strategię. Strategia taka wskazuje, że najlepszym kierunkiem działania, który Wspólnota powinna obecnie obrać, jest pozostawienie swobody państwom członkowskim w konkurowaniu ze sobą poprzez ich ogólne systemy podatku od osób prawnych. Jest to tym bardziej uzasadnione, gdy przyjmie się, że konkurencja podatkowa, wraz z wprowadzeniem Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej (IFSR) oraz orzecznictwa ETS, przyczyni się na dłuższą metę do osiągnięcia zbieżności narodowych struktur podatkowych13. Byłoby to również zgodne z zasadą subsydiarności, jeżeli nawiązano by do tego bardziej pod kątem braku wymagań odnośnie do działań ze strony Wspólnoty (w stosunku do konsekwencji konkurencji podatkowej, z którą, z założenia, państwa członkowskie mogą sobie same poradzić), niż pod kątem suwerenności fiskalnej, którą obdarzone są jedynie państwa członkowskie.
Interpretacja zasady subsydiarności, wyprowadzona ze stwierdzenia, że poziom opodatkowania jest zagadnieniem, o którym decydują państwa członkowskie, i że stawki podatkowe muszą pozostać w wyłącznej kompetencji państw członkowskich14, wydałaby się interpretacją tej zasady zgodnie z suwerennością narodową. Wraz z uprzednio wspomnianym orzecznictwem ETS i jego orzeczeniami w kwestii swobody przedsiębiorczości15, zasada suwerenności narodowej wydaje się wskazywać na to, że państwa członkowskie mogą dowolnie konkurować ze sobą w określaniu struktury własnych ogólnych reżimów podatku od osób prawnych, to znaczy, że ta forma konkurencji podatkowej jest uczciwa. Podczas połączonego seminarium CFE/CEPS ten punkt widzenia był wspierany argumentami, że szczegóły prawne konkurencji podatkowej można wydedukować na przykład z faktu, że orzeczenia ETS, nieuznające ochrony podstawy opodatkowania przed konkurencją, nie są prawowitym uzasadnieniem dla naruszenia postanowień Traktatu UE i że Traktat z Maastricht rozciągał wolny przepływ kapitału na kraje niebędące członkami UE16.
Pogląd ten został już wyjaśniony stwierdzeniem, że nie można dokonać oceny ogólnych instrumentów podatkowych pod kątem ich kompatybilności w ramach Rynku Wewnętrznego17. W ten sposób wydaje się interpretować stwierdzenie zawarte w wytycznych Komisji z roku 1998, dotyczących stosowania reguł pomocy państwowej w stosunku do środków odnoszących się do bezpośrednich podatków od osób prawnych, które, poza kodeksem postępowania, mogą być poddane lustracji na podstawie art. 87 Traktatu UE18, na dowód, że konkurencja podatkowa w odniesieniu do specjalnych środków fiskalnych jest niedozwolona, ale jest dopuszczalna w stosunku do ogólnych instrumentów fiskalnych.
Kierunki bieżące
• Poziom stawek podatku od osób prawnych powinien pozostać poza zakresem kompetencji Wspólnoty i w związku z tym, stojąc w opozycji do wszelkiej harmonizacji stawek podatkowych19, byłby zgodny z celami prawa Wspólnoty Europejskiej. Byłoby tak pod warunkiem, że różnice pomiędzy narodowymi stawkami podatku od osób prawnych (korporacyjnego) bezpośrednio nie szkodziłyby prawidłowemu funkcjonowaniu rynku. Innymi słowy, różnice te nie zagroziłyby – w stosunku do przedsiębiorstw usytuowanych w państwach członkowskich o wyższych stawkach podatku od osób prawnych – jednemu z obiektywnych czynników leżących u podstaw zdolności tych przedsiębiorstw do sprostania konkurencji rynkowej.
• Propozycje, które mają na celu minimalną stawkę podatku od osób prawnych20 i które wspierają wysiłki Komisji w kierunku wprowadzenia wspólnej, skonsolidowanej podstawy podatku od osób prawnych (CCBT)21, polegającej na oddziaływaniu na stawki, również byłyby zgodne z celami prawa Wspólnoty. (Byłoby tak, jeżeli różnice pomiędzy stawkami podatku od osób prawnych bezpośrednio nie szkodziłyby
konkurencyjnej pozycji przedsiębiorstw znajdujących się w podobnych warunkach, i byłoby to ze szkodą dla prawidłowego funkcjonowania rynku).
• Obecna preferencja Komisji dla CCTB, pozostawiająca państwom członkowskim wolną rękę w konkurowaniu na polu stawek podatkowych, wraz z argumentem, że w rezultacie wspólnej podstawy opodatkowania nastąpiłaby w średniej do dalszej perspektywie „spontaniczna” konwergencja stawek podatku od osób prawnych22, zostałaby potwierdzona.
Konkurencja pomiędzy narodowymi systemami podatku od osób prawnych – kompatybilność z prawem UE
Fakt, że ściśle prawna ocena, stwierdzająca, kiedy istniejąca konkurencja oparta na ogólnych środkach fiskalnych byłaby dopuszczalna w świetle prawa wspólnotowego, wspierałaby każde ze stanowisk wyrażonych powyżej, i że byłoby trudne sprawdzenie po fakcie poszczególnych przypadków, mógłby stymulować poszukiwanie odpowiedzi na następujące pytanie. Jak zapewnić, na wstępie, aby konkurencja podatkowa bezpośrednio nie zniekształcała konkurencji rynkowej pomiędzy firmami i nie szkodziła finansom publicznym państw członkowskich? Innymi słowy, odpowiedź musi być satysfakcjonująca w stosunku do obu wymagań zasugerowanych stricte prawną oceną kompatybilności z funkcjonowaniem Rynku Wewnętrznego. Celem perspektywicznym w związku z tym byłoby zapewnienie, aby ogólne instrumenty podatkowe wprowadzane przez państwa członkowskie w ramach wzajemnej konkurencji nie stały w konflikcie z celami wyznaczonymi dla prawa UE23. Wymagania te sugerują, że aby spełnić je, a więc przejść przez coś, co można by nazwać „testem kompatybilności”, instrumenty wprowadzone przez państwo członkowskie, w celu uczynienia jego systemu podatkowego dla osób prawnych bardziej „konkurencyjnym” od systemów innych państw członkowskich, muszą posiadać dwie zasadnicze cechy. Po pierwsze, instrumenty powinny zostać wprowadzone w ramach przejrzystej konkurencji, a po drugie, instrumenty nie mogą powodować ryzyka, że utworzą sytuację, w której na tyle ograniczą zakres kodeksu postępowania, aby jego oddziaływanie na specjalne instrumenty podatkowe było bez znaczenia24. Skoordynowane rozpatrzenie sytuacji wskazuje na ewidentne argumenty na korzyść tych dwóch cech.
Należy rozważyć przykład dwóch konkurujących ze sobą przedsiębiorstw zlokalizowanych w państwie członkowskim A i w państwie członkowskim B o różnych stawkach podatku od osób prawnych. Na podstawie analizy można założyć, że w miarę upływu czasu polityka UE odnośnie do warunków działalności innych niż opodatkowanie i mających oparcie w Traktacie UE25 wykazuje tendencję do upodobniania do siebie w poszczególnych państwach członkowskich. Taki rozwój sytuacji jest spójny z celem wyznaczonym przez Traktat UE (czyli zrównoważonym rozwojem w ramach Wspólnoty). W konsekwencji różnice pomiędzy systemami podatkowymi wynikające z instrumentów ogólnego zastosowania, takich jak znaczące redukcje stawek podatku od osób prawnych, staną się w coraz większej mierze czynnikiem decydującym. Zakładając podobieństwo pozostałych czynników, im większe będzie oddziaływanie ogólnych instrumentów podatku od osób prawnych, wprowadzonych, aby konkurować z systemami podatkowymi innych państw członkowskich, na określenie przewagi konkurencyjnej przedsiębiorstw ulokowanych w danej jurysdykcji, tym większy będzie bezpośredni wpływ na funkcjonowanie Rynku Wewnętrznego.
Można mieć zastrzeżenie, że każde przedsiębiorstwo wspólnotowe w świetle obecnie obowiązującego prawa UE ma, w zasadzie, dowolność w poddaniu się najbardziej korzystnemu korporacyjnemu reżimowi podatkowemu zaoferowanemu przez dane państwo członkowskie poprzez ustalenie swojej siedziby w celach fiskalnych w tym właśnie państwie członkowskim26. Można dorzucić, że wydaje się to być jeszcze bardziej prawdziwe w rezultacie ostatnich precedensowych orzeczeń ETS odnośnie do siedzib głównych i drugorzędnych oraz bezpośredniego opodatkowania spółek.
Po orzeczeniach ETS w sprawach Uberseering27 oraz Lasteyrie du Saillant28 spółki mogą ustanowić siedzibę swej centralnej administracji i centralnego kierownictwa w państwie członkowskim A, zachowując, jeśli uznają to za wygodne, status spółki zarejestrowanej na podstawie prawa obowiązującego w państwie członkowskim B. Na skutek orzeczenia ETS w sprawie Inspire Art29 spółka może prowadzić całą swoją działalność na przykład poprzez filię w państwie członkowskim A. W takim przypadku państwo członkowskie B na ogół nie może, w świetle orzeczeń ETS odnośnie do podatku od osób prawnych, sprzeciwić się takiej strategii, bez względu na powód wykorzystania tej swobody ustanowienia. Państwo członkowskie B mogłoby jedynie zakwestionować stanowisko spółki w mało prawdopodobnej sytuacji, jeśli mogłoby dowieść, że jest to „całkowicie sztuczny układ, przeznaczony do obejścia przepisów narodowych”30 lub też „nadużycie”31 prawa do ustanowienia. Można w związku z tym zauważyć, że spółka może wyeliminować konkurencyjną stratę pierwotnej siedziby w państwie członkowskim B. W konsekwencji „efekt równoważny” bezpośredniej dyskryminacji lub restrykcji, który mógłby być wywołany różnicami pomiędzy stawkami podatku od osób prawnych w dwóch państwach członkowskich, uległby zanikowi. Niemniej jednak cel ten zawodzi z dwóch przyczyn.
Po pierwsze, należy pamiętać, że Komisja uznaje za deformacje jedynie takie decyzje inwestycyjne, które są wynikiem strategii planowania, np. niewydolność związana z lokalizacją. W rzeczy samej Komisja stwierdza, że jest „szczególnie szkodliwe dla optymalnej alokacji kapitału, a w związku z tym dla celu lizbońskiego”. Po drugie, znacząca migracja spółek w kierunku najkorzystniejszych jurysdykcji podatkowych ma nieunikniony wpływ na obiektywną pozycję konkurencyjną tych spółek, które ze względów praktycznych lub prawnych znajdą mniej łatwy transfer do takiej jurysdykcji. Nawet jeśli na skutek orzeczeń ETS odnośnie do swobody ustanowienia, które, między innymi, najwyraźniej zlikwidowały podatki „wyjazdowe”32, transfer administracji centralnej (a wraz z tym podatku miejscowego) jest możliwy dla spółek ze wszystkich państw członkowskich, regulacje narodowe odnośnie do poszczególnych zagadnień, przynajmniej w świetle obecnego stanu prawnego UE, mogłyby kontynuować ułatwienie migracji z niektórych państw członkowskich do innych dla niektórych kategorii spółek rodzimych. Migracja taka, jeżeli zmierza ona do poprawy warunków ekonomicznych i utworzenia miejsc pracy w jednym państwie członkowskim kosztem pogorszenia tych warunków w innym państwie członkowskim, generuje skutki, które byłyby trudne do pogodzenia z celami wyznaczonymi przez art. 2. (Cele te to zrównoważony rozwój i ciągły wzrost gospodarczy powodujący konwergencję gospodarek państw członkowskich).
Znaczące przenoszenie spółek do państw członkowskich, które oferują obecnie najkorzystniejsze warunki podatku od osób prawnych i powodują utratę przychodów w innych państwach członkowskich poprzez redukcję liczby podatników, może również mieć negatywny wpływ na politykę gospodarczą tych państw członkowskich. Może w związku z tym uniemożliwić w średnioterminowej perspektywie osiągnięcie „konwergencji” wymaganej przez Traktat. Rezultat taki mógłby mieć miejsce, jeśli, i do momentu, gdy środki przedsięwzięte przez pierwsze państwo członkowskie, które uczyniło siebie najkorzystniejszą lokalizacją do celów podatkowych, zostaną „skompensowane” instrumentami konkurencyjnymi wprowadzonymi przez pozostałe państwa członkowskie zdolne utrzymać nienaruszoną – dla rodzimych spółek – pozycję konkurencyjną dla spółek pozostających w tych państwach członkowskich. Jednak wstępnym założeniem jest to, że spółki będą w stanie łatwo i precyzyjnie ocenić, który system podatku od osób prawnych jest dla nich najlepszy, np. ocenić, czy byłoby wygodniej przenieść się do innej jurysdykcji.
Ocena globalna pozbawiona ryzyka błędnych wniosków jest możliwa, tym bardziej że instrumenty konkurencyjności wdrożone przez poszczególne państwa członkowskie prowadzą do „przejrzystości” konkurencji podatkowej,
czyli do konkurencji skupionej na specyficznych elementach, np. na stawkach podatku lub na podstawie opodatkowania opartych na identycznych (lub niemal identycznych) definicjach tych samych koncepcji technicznych będących ich podłożem, np. odpisy na wydatki, przychody, dywidendy, straty i rezerwy. Gdyby tak nie było, to porównanie oparte jedynie na stawkach podatkowych i podstawie opodatkowania spowodowałoby, że jeden reżim podatkowy wyglądałby korzystniej niż inny, nawet jeżeli w świetle charakterystyki działalności gospodarczej spółki nie byłoby to prawdziwe. W rezultacie decyzja oparta na takim porównaniu prowadziłaby do ekonomicznie niewydolnej alokacji. I odwrotnie, można stwierdzić, że opodatkowanie spółki nie stanowi jedynego elementu mającego wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstw i na decyzje lokalizacyjne.
Argument, że konkurencja może spowodować „spontaniczną” harmonizację, nie może mieć zastosowania do omawianego przypadku, w którym każde z państw członkowskich, co roku, lub niemal co roku, zmienia niektóre z kluczowych cech swojego systemu podatkowego, aby uczynić go bardziej atrakcyjnym niż inne. Poza tym ryzykiem byłoby spowodowanie nieustannej straty dochodów dla wszystkich państw członkowskich, które, nawet jeżeli orzeczenie ETS prawnie ich nie dotyczy, mogą być nim związane w praktyce, jeżeli przeciwstawiły się zdolności danego państwa członkowskiego do osiągnięcia, przynajmniej w średniej lub dalszej perspektywie, konwergencji ekonomicznej wymaganej przez Traktat UE. To z kolei spowodowałoby w konsekwencji problemy w związku z parametrami ekonomicznymi narzuconymi przez przyjęcie wspólnej waluty.
W związku z tym można stwierdzić, że aby była kompatybilna ex ante z prawem UE konkurencja podatkowa, poza tym, że musi być przejrzysta, powinna również zbliżyć wszystkie konkurencyjne narodowe systemy podatkowe dla osób prawnych do prawidłowo zdefiniowanych elementów, zarówno pod kątem stawek podatkowych, jak i określenia podstawy opodatkowania. Taka konkurencja powinna spontanicznie osiągnąć rezultat, który jest nieprawdopodobny w wyniku harmonizacji legislacyjnej, a tym samym uczynić to, jednocześnie unikając w przyszłości uprzednio rozważanych ograniczeń konkurencyjności.


1 Patrz: W. Schön, Tax Competition in Europe – The National Perspective, 42 European Taxation 12 (2002), str. 491, gdzie autor podkreśla zgodę co do faktu, „że jest bardzo trudno osiągnąć konsensus co do granicy pomiędzy uczciwą i nieuczciwą konkurencją. Ekonomiczne korzyści płynące z takiego rozróżnienia zostały określone... Z prawnego punktu widzenia jest tym bardziej problematyczne, aby odnaleźć punkt wyjścia dla takiego rozróżnienia”. Ponadto autor, dokonując przeglądu raportów krajowych przygotowanych na konferencję na temat konkurencji podatkowej w Europie, która odbyła się w Lozannie w czerwcu 2002 roku, podkreślił, że „Wiele z raportów wskazuje, że liczni ekonomiści uczestniczyli w dyskusji na temat konkurencji podatkowej, podczas gdy prawnicy mieli tendencję milczeć na ten temat”.
2 W „Dokumencie Refleksyjnym” Komisji w sprawie „Taksacji w Unii Europejskiej”, SEC(96) 487 – finał, 20 marca 1966 r.
3 W szczególności przez Francję i Niemcy.
4 Dokument roboczy dla personelu Komisji, „Company Taxation in the European Union”, SEC(2001) 1681, 23 października 2001 r.
5 Przemówienie Komisarza Bolkensteina 18 października 2001 r., za EC Tax review
1(2002), str. 20.
6 Patrz uwaga 4, str. 22.
7 Raport Parlamentu Europejskiego, 22 lutego 2002 r., AS-0048/2002 – Motion for a resolution on the Commission Communication to the Council, the European Parliament and the Economic and Social Committee on tax policy in the European Union – Priorities for years ahead
(COM/2001 260-C5-0597/2001-2001/2248 (C02), oświadczenie 2, str. 6.
8 Patrz podsumowanie seminarium „Konkurencja podatkowa a harmonizacja podatkowa”, które miało miejsce 9 listopada 2004 r., na witrynie CEPS www.ceps.be. Patrz również P. Morton, Report on the Joint CFE/CEPS Seminar (raport ze wspólnego seminarium CFE/CEPS „Konkurencja podatkowa a harmonizacja podatkowa”), European Taxation 45, no 1(2005) str. 25–26.
 9 Tak jak określono to w raporcie Parlamentu Europejskiego, patrz przypis 7.
10 Ibidem, str. 11.
11 W. Shön, Tax Competition in Europe – The Legal Perspective (Konkurencja Podatkowa w Europie – perspektywa prawna), EC Tax Review 2(2000), str. 98. Autor cytuje orzeczenia: Keck and Mithouard
(ETS, 24 listopada 1993 r., sprawy połączone C-267/91 oraz 268/91, Postępowanie kryminalne przeciwko Bernardowi Keck i Danielowi Mithouard
[1993] ECR I-6097 i nast.) oraz Hunermund
(ECJ, 15 grudnia 1993, sprawa C-268/92, Ruth Hünermund et al. vs Landesapothekerkammer Baden-Württemberg [1993] ECR I-6787 i nast.) w sprawach dotyczących wolnego przepływu towarów; Bosman (ECJ, 15 grudnia 1995 r., sprawa C-415/93, VZW Koninklijke BelgischeVoetbalbond E.A. vs. Jean-Marc Bosman [1995] ECR I-4921, par. 103) orzeczenie w sprawie wolnego przepływu siły roboczej; Semenaro Casa Uno Srl vs Sindaco del Comune di Ebrsuco
et al. [1996] ECR I-2975, par. 32) orzeczenie w sprawie swobody przedsiębiorczości; oraz Alpine Investments
(ETS, 10 maja 1995 r., sprawa C-384/93, Alpine Investments BV v. Minister van Financiën
[1995] ECR I-1141, par. 36 i nast.) orzeczenie w sprawie swobody świadczenia usług.
12 Tak, jak określono to podczas seminarium CFE/CEPS. Patrz przyp. 8.
13 Tak, jak podkreślono to podczas seminarium CFE/CEPS. Ponownie patrz przyp. 8.
14 Ponownie nacisk na to zagadnienie położono w raporcie Parlamentu Europejskiego. Patrz przyp. 7.
15 Odnośnie do orzeczeń ETS patrz między innymi, ETS, 28 stycznia 1986 r., sprawa 270/83, Commission v. French Republic (Avoir fiscal)
[1986] ECR 273; ETS, 13 lipca 1993 r., sprawa C-330/91, The Queen v. Inland Revenue Commissioners, ex pane Commerzbank AC
[1993] ECR 1-4017; ETS, 12 kwietnia 1994 r., sprawa C-l/93, Halliburton Services BV v. Staatssecretaris van Financien
[1994] ECR 1-1137; ETS, 29 kwietnia 1999 r., sprawa C-311/97, Royal Bank of Scotland pic v. Greek State
[1999] ECR 1-2651, at 2664; ETS, 16 lipca 1998 r., sprawa C-264/96, Imperial Chemical Industries pic (ICI) v. Kenneth Hall Calmer (Her Majesty’s Inspector of Taxes)
[1998] ECR1-4695, at 4711; ETS, 21 września 1999 r., sprawa C-307/97, Compagnie de Saint-Gobain, Zweigniederlassung Deutschland v. Finanzamt Aachen-Innenstadt
[1999] ECR 1-6161, at 6181; ETS, 13 kwietnia 2000 r., sprawa C-251/98, C. Baars v. Inspecteur der Belastingen Particulieren/Ondernemingen Gorinchem
[2000] ECR 1-2787, at 2805; ETS, 14 grudnia 2000 r., sprawa C-141/99, Algemene Maatschappij vour Investering en Dienstverlening NV (AMID) v. Belgian State
[2000] ECR 1-11619, at 11632; ETS, 8 marca 2001 r., połączone sprawy C-397/98 oraz C-410/98, Metallgesellschaft Ltd and Others, HoechstAG and Hoechst (UK) Ltd v. Commissioners of Inland Revenue and HM Attorney General
[2001] ECR 1-1727, at 1760; ETS, 21 listopada 2002 r., sprawa C-436/00, X and Y v. Riksskatteverket
[2002] ECR 1-10829, at 10847; ETS, 12 grudnia 2002 r., sprawa C-324/00, Lankhorst-Hohorst GmbH v. Finanzamt Steinfun
[2002] ECR 1-11779, at 11802 oraz ETS, 18 września 2003 r., sprawa C-168/01, Bosal Holding BV v. Staatssecretaris van Financien
[2003] ECR 1-9409.
16 P. Morton, Report on the Joint CFE/CSE Seminar „Tax Competition versus Tax Harmonization”, 45 European Taxation
1 (2005), str. 26.
17 F. Vanistendael, Fiscal Support Measures and Harmful Tax Competition (Podatkowe środki wsparcia i szkodliwa konkurencja podatkowa) (EC Tax Review
3 (2000), str. 159, gdzie autor stwierdza, że „na ogół panuje zgodność w Unii Europejskiej co do tego, że ogólne środki fiskalne nie powodują wypaczeń na równym boisku, a przynajmniej za takie wypaczenia powinny być ignorowane”.
18 Wytyczne Komisji odnośnie do stosowania pomocy państwowej w stosunku do środków dotyczących opodatkowania bezpośredniego osób prawnych, 98 C, Dziennik Ustaw UE, C/384, 10 grudnia 1998, str. 3–9, wstęp, 4, punkt B), 17, punkt C), 30.
19 Stanowisko reprezentowane w szczególności przez Irlandię i Zjednoczone Królestwo.
20 Wysuwane przede wszystkim przez Francję i Niemcy.
21 Zgodnie ze strategią wpierw sformułowaną przez Komisję w dokumencie Towards an Internal Market without tax obstacles. A strategy for providing companies with a consolidated corporate tax base for their EU-wide activities (W kierunku Rynku Wewnętrznego bez przeszkód podatkowych. Strategia w celu zapewnienia przedsiębiorcom jednolitej podstawy podatku korporacyjnego dla ich działań na terenie UE) , COM (2001) 582.
22 W. Schon, The European Commission’s Report on Company Taxation: A Magic Formula for European Taxation? (Raport Komisji Europejskiej na temat opodatkowania spółek. Magiczna formuła dla europejskiego opodatkowania?, 42 European Taxation
8 (2002), str. 278–279.
23 Interesujące jest, że nawet literatura stwierdzająca, że Traktat UE nie był przewidziany do rozstrzygania tego rodzaju konkurencji podatkowej, domyślnie potwierdza konieczność dokonania analizy z tej perspektywy. Vanistendael zgadza się z tym i na str. 159 stwierdza, „że istnieje w opracowywaniu polityki podatkowej przez europejskie ministerstwa finansów spora doza schizofrenii spowodowana tym, że konkurencja rynkowa w UE może zostać wypaczona przez zarówno specjalne, jak i ogólne instrumenty podatkowe”. Konkluduje – str. 161, stwierdzeniem, że „… w UE istnieje potrzeba dokonania przeglądu podatkowych instrumentów wspierających zgodnie z art. 87, ale również potrzeba wprowadzenia szeregu ogólnych przepisów podatkowych, które mogłyby określić ogólne granice konkurencji pomiędzy państwami członkowskimi”.
24 G. Meussen, The EU-Fight against Harmful Tax Competition; Future Developments, EC Tax Review
3 (2002), str. 158, pisze, że „...badania Biura Analiz Polityki Ekonomicznej CPB Holandii... stwierdza, że jeżeli rządy nie mają już swobody we wprowadzaniu specjalnych reżimów podatkowych, aby przyciągnąć ruchomy kapitał, mogą wtedy podjąć redukcję ogólnie obowiązujących podatków od osób prawnych. Z tej przyczyny Kodeks Właściwego Postępowania... może doprowadzić do sytuacji, gdzie przychody z tytułu opodatkowania osób prawnych mogą okazać się niższe, niż byłyby bez kodeksu”.
25 Na przykład, Dział VI, Rozdział 2 (Pomoc udzielana przez państwa), art. 87 i nast., Dział VIII (Zatrudnienie), art. 125 i nast.., Dział XI (Polityka społeczna...), art. 136 i nast.., Dział XVII (Kohezja ekonomiczna i społeczna), art. 158 i nast., i Dział XVIII (Badania i rozwój technologiczny), art. 163 i nast.
26 Miejsce rezydencji do celów podatkowych, które zgodnie z Konwencją Modelową OECD jest określone miejscem faktycznego zarządzania, może być uznane za zbieżne z miejscem siedziby administracji centralnej, np. z siedzibą główną. Vanistendael, str. 158, uważa to, w związku z migracją do Irlandii przedsiębiorstw z innych państw członkowskich, za argument, że tak długo, jak spółki mogą korzystać w UE z najkorzystniejszego reżimu podatkowego, to konkurencja podatkowa pomiędzy państwami członkowskimi starającymi się przyciągnąć spółki nie zniekształca swobodnej i uczciwej konkurencji w ramach Rynku Wewnętrznego.
27 ETS, 5 listopada 2002 r., sprawa C-208/00, Uberseering BV v. Nordic Con struction Company Baumanagement GmbH (NCC)
[2002] ECR I 9919, dotycząca stanowiska spółki holenderskiej, która przeniosła swoją centralną administrację do Niemiec pozostając przy statusie spółki zarejestrowanej zgodnie z prawem obowiązującym w Holandii. ETS stwierdził, że prawo niemieckie, wymagające, aby spółka ponownie zarejestrowała się zgodnie z prawem obowiązującym w Niemczech i aby mogła korzystać z osobowości prawnej, stanowiło naruszenie swobody do przedsiębiorczości.
28 ETS, 11 marca 2004 r., sprawa C-09/02, Hughes de Lasteyrie du Saillant v. Ministere de VEconomic, des Finances et de I’Industrie,
dotycząca osoby fizycznej przenoszącej swoje miejsce rezydencji do celów podatkowych z Francji do Belgii, w której ETS utrzymał, że francuski podatek „wyjazdowy” był niekompatybilny ze swobodą osiedlania się. Literatura niemiecka skomentowała to orzeczenie jako oznaczające, że odnośnie do spółek transfer administracji centralnej, a za tym miejsca rezydencji do celów podatkowych, jest możliwe dla spółek ze wszystkich państw. Patrz odnośnie tego właśnie orzeczenia:, L. Cerioni, The European Private Company: Basic Legal Aspects and Some Open Issues on its Tax Treatment (Europejskie spółki prywatne: Podstawowe aspekty prawne i niektóre kwestie otwarte odnośnie ich opodatkowania)
12 (2004), pp. 556–557, również R. Deininger, „ETS, 30 września 2003 r. – sprawa C-167/01, Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Amsterdam v. Inspire Art,
komentarz ”, The European Legal Forum,
(2004), str. 18.
29 ETS, 30 września 2003 r., sprawa C-167/01, Kamer van Koophandel en Fa- brieken voor Amsterdam v. Inspire Art Ltd
[2003J ECR 1-10155, która, tak jak poprzednia sprawa dotycząca Centros
(ETS, 9 marca 1999 r., sprawa C-212/97; Centros Ltd. v. Erhvervs-og Selskabsstryrelsen
[1999] ECR T-1459, 1484), dotyczyła okoliczności, w których spółka założona w jednym z państw czonkowskich przez obywateli innego państwa członkowskiego prowadziła swoją działalność poprzez filię w tym drugim państwie członkowskim.
30 Warunek konsekwentnie przytaczany w orzeczeniach ETS dotyczących podatku od osób prawnych, wyjaśniający, że całkowicie sztuczne układy mające na celu obejście praw narodowych nie mogą być wydedukowane ani z faktu założenia filii za granicą (ETS, 16 lipca 1998 r., sprawa C-264/96, Imperial Chemical Industries pic (ICl) v. Kenneth Hall Calmer (Her Majesty’s Inspector of Taxes)
[1998] ECR 1-4695), ani z jakiejkolwiek sytuacji, gdzie spółka-matka, z jakiejkolwiek przyczyny, posiada swoją siedzibę za granicą (ECJ, 12 grudnia 2002 r., sprawa C-324/00, Lankhorst-Hohorst GmbH v. Finanzamt Steinfurt
[2002] ECR 1-11779), ani z faktu założenia spółki-matki lub filii zagranicą (ECJ, 21 listopada 2002 r., sprawa C-436/00; X and Y v. Riksskatteverket
[2002] ECR 1-10829). Można uznać, że ma to również zastosowanie, w świetle sprawy Inspire Art, do założenia filii w innym państwie członkowskim w postaci zakładu podległego będącego alternatywą dla spółki zależnej.
31 Jak stwierdzono w ETS, 30 września 2003 r., sprawa C-167/01, Kamer van Koop- handel en Fabrieken voor Amsterdam v. Inspire Art Ltd
[2003] ECR 1-10155.
32 Patrz przypisy 27 (86) i 28 (87) odnośnie spraw Uberseering,
a w szczególności Lasteyrie du Saillant. Ta ostatnia pozwala stwierdzić, że podatki „wyjazdowe” nie mogą dłużej ograniczać migracji wewnątrzunijnej spółek.
 
Tytuł oryginału: Harmful Tax Competition Revisited: Why not a Purely Legal Perspective under EC Law?
Autor: Luka Cerioni. Tłumaczenie: Andrzej Zakrzewski. Przedruk z „European Taxation”, vol. 45, number 7/2005, za zgodą IBFD.
* Materiał stanowi wybrany fragment.

Luka Cerioni
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Ksiegowosc.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Najczęstsze błędy podczas realizacji projektów unijnych: formalne, merytoryczne, finansowe, proceduralne

Realizacja projektów dofinansowanych z funduszy europejskich to dla wielu przedsiębiorców i instytucji ogromna szansa na rozwój i wzrost konkurencyjności. Jednak pozytywna decyzja o dofinansowaniu to dopiero pierwszy krok na drodze do osiągnięcia sukcesu, a kolejne fazy projektu niosą ze sobą szereg wyzwań mogących zaważyć na powodzeniu całego przedsięwzięcia. Warto więc wiedzieć, jakie błędy najczęściej popełniają firmy podczas realizacji projektów unijnych oraz jak ich unikać.

Do 400 tys. zł dotacji dla rzemieślników ze Śląska. Wnioski na początku 2025 r. Jakie kryteria trzeba spełniać?

Na początku 2025 roku Śląskie Centrum Przedsiębiorczości planuje ogłosić nabór na dotację dla rzemieślników zainteresowanych rozwojem prowadzonej działalności. 

Klient chce fakturę a nie zwrócił paragonu. Czy mimo to można mu wystawić?

Czy do wystawianych faktur sprzedający za pomocą kasy fiskalnej musi dołączać kopie paragonów z kasy fiskalnej? Co w sytuacji, gdy do faktur nie są dołączane kopie paragonów z kasy fiskalnej? Prowadzę kiosk handlowy i wystawiam miesięcznie kilka zbiorczych faktur z danego miesiąca, do których nie dołączam kopii paragonów, gdyż klienci ich nie zwracają. Czy to prawidłowa praktyka?

Podatek od sprzedaży w USA: czym różni się od VAT. Ponad 12 000 jurysdykcji podatkowych w jednym państwie

Stany Zjednoczone, jedna z największych i najpotężniejszych gospodarek świata, wyróżnia się pod względem podatkowym - nie posiada systemu podatku od wartości dodanej (VAT), który obowiązuje w Polsce i ponad 170 krajach na całym świecie. Wynikające z tego różnice widoczne są w portfelach konsumentów, ale są też prawdziwym wyzwaniem dla firm – zarówno tych amerykańskich, jak i polskich. Marzena Janta-Lipińska, ekspertka ds. podatków, specjalizująca się w księgowości zewnętrznej i doradztwie w zakresie zgodności podatkowej w środowisku międzynarodowym, odsłania szczegóły obu systemów i wyjaśnia, jak w nich funkcjonować.

REKLAMA

Od 31 grudnia 2024 r. przewoźnicy do 56 dni wstecz pod lupą inspekcji transportowych w UE. Jak przygotować się do nowych przepisów?

Już od 31 grudnia 2024 roku inspekcje transportowe w całej Unii Europejskiej zyskają nowe możliwości nadzoru, które znacząco wpłyną na funkcjonowanie branży zarówno w transporcie międzynarodowym, jak i krajowym. Dwukrotne wydłużenie okresu kontroli wymusi istotną zmianę procedur w firmach transportowych i przewozach osób. Należy się też liczyć ze zwiększoną liczbą wykrytych naruszeń na drodze. Jakie są konsekwencje tych zmian? I w jaki sposób przewoźnicy oraz osoby odpowiedzialne za transport publiczny mogą się na to przygotować? 

Ulga IP Box w 2025 r. Ministerstwo Finansów potwierdza, że idą zmiany w przepisach podatkowych

Ulga IP Box pozwala zmniejszyć efektywne opodatkowanie dochodów z działalności innowacyjnej nawet do 5%. Już w 2025 r. może dojść do zmiany przepisów dotyczących tej ulgi. Ministerstwo Finansów potwierdza, że trwają wewnątrzresortowe konsultacje w tej sprawie.

Czy trzeba opłacić składkę zdrowotną w styczniu 2025 r., mimo braku przychodu za grudzień? Rozpoczęcie działalności na skali podatkowej lub podatku liniowym

Rozpoczęcie działalności gospodarczej to istotny moment, który wiąże się z szeregiem formalności oraz obowiązków podatkowych i ubezpieczeniowych. Obecnie wybierając formę opodatkowania przedsiębiorcy nie tylko zwracają uwagę na zobowiązania podatkowe, ale także na zobowiązania względem ZUS. Mowa o składce zdrowotnej, która w zależności od wybranej formy opodatkowania ma różny sposób wyliczenia. Na skali podatkowej i podatku liniowym składkę zdrowotną ustala się na podstawie dochodu uzyskanego w miesiącu poprzedzającym miesiąc wyliczenia składki. Pojawiają się zatem wątpliwości, czy rozpoczynając działalność w styczniu danego roku na skali lub liniówcę występuje obowiązek zapłaty składki zdrowotnej? Poniżej odpowiedź.

Ulga dla młodych w 2025 r.: Limit zwolnienia a kwota wolna od podatku

Ulga dla młodych, która zwalnia z podatku przychody do 85 528 zł rocznie, będzie nadal dostępna. Jakie warunki należy spełniać, aby korzystać z tej ulgi w 2025 roku? Jak wpływa ona na kwotę wolną od podatku?

REKLAMA

Nawet o 10% drożej za leczenie zębów w I kwartale 2025 r. Dentyści podnoszą ceny bardziej niż postępuje inflacja. Ich koszty rosną jeszcze szybciej

Ceny usług stomatologicznych rosną bardziej niż inflacja w całym sektorze zdrowia. Widać to w perspektywie kilku lat oraz ostatnich miesięcy. Ta różnica wciąż będzie się pogłębiać. Gabinety dentystyczne przycisnął wzrost różnych kosztów. Coraz trudniej jest im utrzymywać ceny, które wciąż są mocno niedoszacowane. Gdyby stomatolodzy podnosili je w ślad za faktycznymi podwyżkami wszystkich składowych, to usługi byłyby już obecnie droższe o minimum 15% rdr – pisze dr n. med. Piotr Przybylski. Doktor Przybylski ocenia, że w I kwartale 2025 roku wzrost cen może dobić do 10% rdr. Szczególnie mogą to odczuć pacjenci w dużych i średnich miastach.

Ulga B+R umożliwia odliczenie nawet 200 proc. kosztów osobowych (m.in. wynagrodzeń) od podstawy opodatkowania. Potrzebne są jednak zmiany

Ulga podatkowa B+R daje możliwość odliczenia nawet 200 proc. kosztów osobowych (czyli m.in. wynagrodzeń) od podstawy opodatkowania. Z badań wynika, że większość polskich przedsiębiorstw zna ten instrument, pomimo to tylko niewielka część firm, które rozwijają swoje produkty i procesy, korzysta z ulgi B+R.

REKLAMA