Kiedy zaprzestać amortyzacji utraconego środka trwałego

RADA

Do momentu, gdy nie ma postanowienia prokuratury o umorzeniu postępowania, zaistniałego zdarzenia nie odzwierciedla się w księgach. Środek trwały nadal podlega amortyzacji, a opisy amortyzacyjne stanowią koszt uzyskania przychodu.

UZASADNIENIE

W przedstawionej sytuacji mamy do czynienia z występkiem, o którym mówi art. 284 Kodeksu karnego, a mianowicie z przywłaszczeniem. Wniesienie do sądu pozwu o przywłaszczenie nie rodzi obowiązku ewidencyjnego w księgach rachunkowych. Stwierdzenie utraty samochodu nastąpi dopiero w momencie uzyskania postanowienia prokuratury o umorzeniu postępowania w związku z brakiem możliwości odzyskania przywłaszczonego samochodu. Do tego czasu samochód nadal pozostaje w księgach firmy, a odpisy amortyzacyjne stanowią koszt uzyskania przychodu.

Dopiero w momencie, gdy spółka uzyska postanowienie prokuratury o umorzeniu postępowania w sprawie w związku z przywłaszczeniem samochodu, należy zaprzestać amortyzacji danego środka trwałego. Wówczas można rozliczyć stratę utraconego samochodu protokołem likwidacyjnym sporządzonym na podstawie postanowienia prokuratury o umorzeniu postępowania w związku z brakiem możliwości odzyskania samochodu. Kosztami uzyskania przychodów będzie wówczas nieumorzona wartość likwidowanego środka trwałego.

Przepisy podatkowe nie uznają za koszt uzyskania przychodów strat w środkach trwałych oraz wartościach niematerialnych i prawnych w części pokrytej sumą odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1. Dodatkowo nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz kosztów ich remontów powypadkowych, jeżeli samochody nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.

Potwierdzenie tego można znaleźć w piśmie Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 18 sierpnia 2006 r., sygn. akt 1472/ROP1/423-192-259/06/AJ:

(...) straty związane z likwidacją środków trwałych, które nie zostały spowodowane zmianą rodzaju działalności gospodarczej, mogą być zaliczone w ciężar kosztów uzyskania przychodu w części niepokrytej odpisami amortyzacyjnymi. Warunkiem jest, aby likwidacja była gospodarczo i ekonomicznie uzasadniona. Wątpliwości nie powinien budzić też fakt, że likwidacja została faktycznie dokonana. Stąd też konieczne jest właściwe i nie budzące wątpliwości udokumentowanie faktu i przyczyn dokonania likwidacji. Dodatkowo, w przypadku gdy likwidowanymi środkami trwałymi są samochody, powinny być one objęte ubezpieczeniem dobrowolnym.

Przykład

Spółka świadcząca usługi w zakresie wynajmu samochodów utraciła środek trwały w postaci samochodu osobowego. Samochód ten nie został zwrócony przez klienta. Sprawę skierowano do prokuratury. Prokuratura umorzyła postępowanie w sprawie. Spółka spisała poniesioną stratę w koszty.

Wartość początkowa samochodu - 30 000 zł, dotychczasowe umorzenie - 16 000 zł. Samochód był objęty ubezpieczeniem dobrowolnym.

Ewidencja księgowa

1. Otrzymanie postanowienia prokuratury o umorzeniu postępowania w sprawie w związku z przywłaszczeniem samochodu:

a) wyksięgowanie dotychczasowego umorzenia

Wn „Umorzenie środków trwałych” 16 000

b) wyksięgowanie wartości początkowej

Ma „Środki trwałe” 30 000

c) spisanie w koszty nieumorzonej części

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 14 000

• art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 pkt 5, art. 16 ust. 1 pkt 50, art. 16h ust. 1 pkt 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 176, poz. 1238

• art. 284 ustawy z 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny - Dz.U. Nr 88, poz. 553; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 192, poz. 1378

Justyna Tarantowicz

księgowa