REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wycena i księgowanie instrumentów finansowych spółki

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Dziennik Gazeta Prawna
Największy polski dziennik prawno-gospodarczy
Wycena i księgowanie instrumentów finansowych spółki
Wycena i księgowanie instrumentów finansowych spółki
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Spółka z o.o., która od tego roku podlega obowiązkowi badania sprawozdania finansowego, kupiła w czerwcu 2015 r. obligacje Skarbu Państwa pięcioletnie i traktuje je jako lokatę krótkoterminową. Jak powinna wyceniać obligacje? Jak wybór wyceny będzie wpływał na wynik finansowy spółki? Jaka będzie wycena na dzień bilansowy 2015 r., jeżeli nie zostaną sprzedane do końca roku?

REKLAMA

Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy o rachunkowości nabyte lub powstałe aktywa finansowe oraz inne inwestycje ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich nabycia albo powstania, według ceny nabycia albo ceny zakupu, jeżeli koszty przeprowadzenia i rozliczenia transakcji nie są istotne.

Opisywana spółka podlega obowiązkowemu badaniu sprawozdania finansowego, dlatego do ujmowania i wyceny akcji musi stosować rozporządzenie ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych. Wskazano w nim sposób klasyfikacji instrumentów finansowych w dniu ich nabycia lub powstania do odpowiednich kategorii. Są to:

1) aktywa finansowe i zobowiązania finansowe przeznaczone do obrotu,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

2) pożyczki udzielone i należności własne,

3) aktywa finansowe utrzymywane do terminu wymagalności,

4) aktywa finansowe dostępne do sprzedaży.

Polecamy produkt: 50 Ściąg Księgowego z aktualizacją online

Spółka w dokumentacji, o której mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości, musi opisać przyjęte przez nią zasady klasyfikacji instrumentów finansowych do kategorii wyżej wymienionych.

Spółka sama musi podjąć decyzję, do jakiej kategorii instrumentów zaliczyć zakupione obligacje. Jeżeli zostały zakupione w celu sprzedaży w krótkim okresie i osiągnięcia korzyści z oprocentowania, to należy obligacje zaliczyć do kategorii aktywów przeznaczonych do obrotu. Jeżeli spółka ma zamiar trzymać obligacje do terminu wykupu, to powinna je zaliczyć do kategorii aktywów utrzymywanych do terminu wymagalności. Jeżeli spółka nabyłaby obligacje bezpośrednio od emitenta, to obligacje można zaliczyć do pozycji pożyczki udzielone należności własne. Jeżeli opisywana spółka nie podjęła jeszcze decyzji, jakie ma plany wobec zakupionych obligacji, to powinna je zaliczyć do kategorii dostępnych do sprzedaży.

Międzynarodowe standardy badania sprawozdań finansowych w Polsce

W zależności więc od tego, do której grupy instrumentów finansowych zostaną zaliczone zakupione obligacje, różne mogą być metody i skutki wyceny, bo albo będą ujęte w wyniku finansowym, albo w kapitale z aktualizacji wyceny. [tabela]

Ustawa o rachunkowości w art. 28 ust. 1 pkt 3 i 5 określa zasady wyceny nie rzadziej niż na dzień bilansowy w sposób następujący:

REKLAMA

udziały w innych jednostkach oraz inne niż wymienione w pkt 1a inwestycje zaliczone do aktywów trwałych – według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub według wartości godziwej albo skorygowanej ceny nabycia – jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności; wartość w cenie nabycia można przeszacować do wartości w cenie rynkowej, a różnicę z przeszacowania rozliczyć zgodnie z art. 35 ust. 4;

inwestycje krótkoterminowe – według ceny (wartości) rynkowej albo według ceny nabycia lub ceny (wartości) rynkowej, zależnie od tego, która z nich jest niższa, albo według skorygowanej ceny nabycia – jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności, a krótkoterminowe inwestycje, dla których nie istnieje aktywny rynek, w inny sposób określonej wartości godziwej.

Zmiany w rachunkowości od 2016 roku

W rozporządzeniu ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. wycena instrumentów dla celów bilansowych aktywa finansowe, zgodnie z par. 14., w tym zaliczone do aktywów instrumenty pochodne, wycenia się nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego, w wiarygodnie ustalonej wartości godziwej bez jej pomniejszania o koszty transakcji, jakie jednostka poniosłaby, zbywając te aktywa lub wyłączając je z ksiąg z innych przyczyn, chyba że wysokość tych kosztów byłaby znacząca. Postanowienia powyższe nie dotyczą:

1) pożyczek udzielonych i należności własnych, których jednostka nie przeznacza do sprzedaży,

2) aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności,

3) składników aktywów finansowych, dla których nie istnieje cena rynkowa ustalona w aktywnym obrocie regulowanym albo których wartość godziwa nie może być ustalona w inny wiarygodny sposób,

4) składników aktywów finansowych objętych zabezpieczeniem (pozycji zabezpieczanych).

Obligacje, bez względu na zaliczenie do długo- czy krótkoterminowych aktywów finansowych, zawsze mają ustalony termin wymagalności.

Polecamy: Monitor Księgowego – prenumerata

Zgodnie z par. 16 rozporządzenia aktywa finansowe, do których nie stosuje się zasad określonych w par. 14 ust. 1, wycenia się nie później niż na koniec okresu sprawozdawczego następująco:

1) pożyczki udzielone i należności własne, z wyjątkiem zaliczonych do przeznaczonych do obrotu – w wysokości skorygowanej ceny nabycia oszacowanej za pomocą efektywnej stopy procentowej, niezależnie od tego, czy jednostka zamierza utrzymać je do terminu wymagalności, czy też nie. Należności o krótkim terminie wymagalności, dla których nie określono stopy procentowej, można wycenić w kwocie wymaganej zapłaty, jeżeli ustalona za pomocą stopy procentowej przypisanej tej należności wartość bieżąca przyszłych przepływów pieniężnych oczekiwanych przez jednostkę nie różni się istotnie od kwoty wymaganej zapłaty,

2) aktywa finansowe, dla których jest ustalony termin wymagalności – w wysokości skorygowanej ceny nabycia oszacowanej za pomocą efektywnej stopy procentowej,

3) aktywa finansowe, dla których nie jest ustalony termin wymagalności – w cenie nabycia ustalonej w sposób określony w par. 13.

REKLAMA

W par. 3 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia podano definicję efektywnej stopy procentowej. Zgodnie z nią efektywna stopa procentowa to stopa, za pomocą której następuje zdyskontowanie do bieżącej wartości związanych z instrumentem finansowym przyszłych przepływów pieniężnych oczekiwanych w okresie do terminu wymagalności, a w przypadku instrumentów o zmiennej stopie procentowej – do terminu następnego oszacowania przez rynek poziomu odniesienia. Efektywna stopa procentowa stanowi wewnętrzną stopę zwrotu składnika aktywów lub zobowiązania finansowego za dany okres. Przy wyliczeniu skumulowanej kwoty dyskonta aktywów finansowych i zobowiązań finansowych za pomocą efektywnej stopy procentowej uwzględnia się wszelkie opłaty płacone lub otrzymywane przez strony kontraktu.

Artykuł 28 ust. 8a ustawy o rachunkowości definiuje skorygowaną cenę nabycia aktywów finansowych i zobowiązań finansowych jako cenę nabycia (wartość), w jakiej składnik aktywów finansowych lub zobowiązań finansowych został po raz pierwszy wprowadzony do ksiąg, pomniejszoną o spłaty wartości nominalnej, odpowiednio skorygowaną o skumulowaną kwotę zdyskontowanej różnicy między wartością początkową składnika i jego wartością w terminie wymagalności, wyliczoną za pomocą efektywnej stopy procentowej, a także pomniejszoną o odpisy aktualizujące wartość.©?

Tabela. Zasady

Rodzaj instrumentu wg rozporządzenia MF

Sposób wyceny bilansowej

Pozycja w bilansie

Aktywa finansowe przeznaczone do obrotu

Wartość godziwa

Inne papiery wartościowe

Pożyczki udzielone należności własne

Skorygowana cena nabycia

Pożyczki udzielone należności własne

Aktywa utrzymywane do terminu wymagalności

Skorygowana cena nabycia

Inne papiery wartościowe

Aktywa finansowe dostępne do sprzedaży

Wartość godziwa

Inne papiery wartościowe

PRZYKŁAD

Obligacje

25 maja 2015 r. spółka z o.o. nabyła 100 obligacji w cenie nominalnej 70 zł za obligację, płacąc 50 zł za jedną obligację. Dodatkowo na koniec roku będą wypłacane odsetki w wysokości 2,5 proc. od wartości nominalnej posiadanych obligacji, czyli kwota 175 zł za rok. Spółka sporządza sprawozdanie finansowe na 31 grudnia 2015 r. Jest spółką podlegającą badaniu biegłego rewidenta.

Na koniec 2015 r. spółka dokonała wyceny. Obligacje mają określony termin wymagalności, a więc zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 5 i pkt 3 ustawy o rachunkowości powinny być wycenione w skorygowanej cenie nabycia. Wycena jest przedstawiona w tabeli. Ustalona została efektywna stopa zwrotu zgodnie z wyliczeniem:

Rok

Przepływy

1

-5000

2

175

3

175

4

175

5

175

6

7175

Efektywna stopa procentowa IRR wynosi do podanych przepływów 10,0460 proc.

ROK

Zamortyzowany koszt obligacji na początek okresu

Przychody finansowe z tytułu odsetek ustalonych według efektywnej stopy zwroty IRR

Rzeczywiście otrzymane odsetki na koniec każdego roku

Zamortyzowany koszt obligacji na koniec okresu

1

5000

502,30

175

5327,30

2

5327,30

535,18

175

5687,48

3

5687,48

571,36

175

6083,84

4

6083,84

611,18

175

6520,02

5

6520,02

655

175

7000,02

infoRgrafika

Objaśnienia:

1. Zakup obligacji 25 maja 2015 r. kwota: 5000,00 zł (100 szt. x 50 zł) – zapłata z rachunku bankowego;

2. Wpływ na rachunek bankowy odsetek na 31 grudnia 2015 r. kwota: 175 zł;

3. Wycena obligacji na dzień bilansowy w skorygowanej cenie nabycia 5327,30 zł kwota: 327,30 zł.

infoRgrafika

Objaśnienia:

infoRgrafika

1. Wpływ na rachunek bankowy odsetek na 31 grudnia 2016 r. – kwota 175 zł;

2. Wycena obligacji na dzień bilansowy w skorygowanej cenie nabycia – kwota 360,18 zł;

3. Wpływ na rachunek bankowy odsetek na 31 grudnia 2017 r. – kwota 175 zł;

4. Wycena obligacji na dzień bilansowy w skorygowanej cenie nabycia – kwota 396,36 zł;

5. Wpływ na rachunek bankowy odsetek na 31 grudnia 2018 r. – kwota 175 zł;

6. Wycena obligacji na dzień bilansowy w skorygowanej cenie nabycia – kwota 436,18 zł;

7. Wpływ na rachunek bankowy odsetek na 31 grudnia 2019 r. – kwota 175 zł;

8. Wycena obligacji na dzień bilansowy w skorygowanej cenie nabycia – kwota 480,00 zł;

9. Sprzedaż obligacji – wpływ na rachunek bankowy – kwota 7000 zł;

10. Polecenie księgowania – wyksięgowanie wartości posiadanych obligacji – kwota 7000,02 zł.

Jeżeli spółka zdecyduje się zaliczyć obligacje do inwestycji długoterminowych, różnica będzie dotyczyła tylko jednego konta. Konto 142 – Inne papiery wartościowe krótkoterminowe będzie zamienione na 034 – Inne długoterminowe aktywa finansowe. Skutki wyceny będą również odnoszone w ciężar przychodów finansowych.

Przychody finansowe z tytułu otrzymanych odsetek w wysokości 175 zł w każdym roku będą stanowiły przychody, tak według przepisów księgowych, jak również podatkowych.

Naliczone przychody finansowe z wyceny bilansowej będą przychodami tylko według prawa bilansowego, dla celów podatkowych nie będą stanowiły przychodu podatkowego. Dopiero w momencie wykupu obligacji przez emitenta lub sprzedaży na giełdzie spółka zrealizuje przychód podatkowy, a wartość obligacji w cenie zakupu będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu.

Gabriela Borek

specjalistka z zakresu rachunkowości

Podstawa prawna:

Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 330 ze zm.).

Rozporządzenie ministra finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. nr 149 poz. 1674 ze zm.).

Podyskutuj o tym na naszym FORUM

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. mija ważny termin dla przedsiębiorców. Chodzi o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

REKLAMA

ZUS odbiera zasiłki za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

Bezpłatny webinar: Rozliczanie branży budowlanej i deweloperskiej. Jak uniknąć najczęstszych błędów?

Branża budowlana i deweloperska to sektory, w których każdy szczegół w rozliczeniach finansowych ma znaczenie, a konsekwencje popełnianych błędów mogą być daleko idące. Zarówno w księgach rachunkowych, jak i w rozliczeniach podatkowych precyzyjna klasyfikacja realizowanych prac jest kluczowa.

REKLAMA

Usługi dietetyczne są zwolnione z VAT. Ale nie te dla osób zdrowych. Dlaczego?

Usługi dietetyczne, które nie korzystają ze zwolnienia przedmiotowego (związanego z celem medycznym), w szeregu przypadków nie mogą również korzystać ze zwolnienia podmiotowego (limit obrotów do 200 000 zł rocznie). Oznacza to, że dietetycy świadczący usługi doradztwa w zakresie dietetyki (konsultacji indywidualnych) opodatkowane VAT muszą zarejestrować się jako czynni podatnicy VAT, niezależnie od wysokości swoich obrotów i doliczać do ceny swoich usług netto podatek VAT w stawce 23%. Problem w tym, że wiele usług dietetyków ma charakter złożony (szkolenia z zakresu diet, podawanie w internecie pakietów diet dla osób zaliczanych do określonych kategorii wiekowych itp). Dlaczego usługi dietetyków świadczone na rzecz osób zdrowych nie korzystają ze zwolnienia z VAT wyjaśnił WSA w Gliwicach w wyroku z 29 stycznia 2025 r.

Niższe grzywny za niektóre przestępstwa skarbowe od 2026 roku. Nowelizacja Kks i Ordynacji podatkowej przyjęta przez rząd

W dniu 27 maja 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny skarbowy (kks) oraz ustawy - Ordynacja podatkowa, przedłożony przez Ministra Finansów. Ta nowelizacja ma na celu uproszczenie administracyjnych obowiązków podatkowych oraz złagodzenie kar za przestępstwa skarbowe, które nie powodują bezpośrednich strat w podatkach.

REKLAMA