Jak dokonywać korekty rocznej po zakończeniu roku

Kto dokonuje korekty

Korektę roczną jest zobowiązany dokonać podatnik, który (art. 91 ust. 1 ustawy):

1) rozliczał podatek według proporcji w 2008 r.;

2) odliczał 100% VAT w 2008 r., ale w tym roku rozpoczął wykonywanie czynności zarówno opodatkowanych, jak i zwolnionych;

3) nie odliczał w ogóle VAT w 2008 r., ale w tym roku rozpoczął wykonywanie czynności zarówno opodatkowanych, jak i zwolnionych,

a różnica między proporcją wstępną a proporcją ostateczną przekracza 2 punkty procentowe. Żeby podatnik miał obowiązek dokonywać korekty odliczeń, różnica między proporcją wstępną a ostateczną musi wynosić co najmniej 3%.

Przykład

Spółka w 2008 r. obliczała podatek naliczony na podstawie proporcji w wysokości 78%. Po zakończeniu roku obliczyła proporcję, która wyniosła 80%. Oznacza to, że nie musi dokonywać korekty. Korekty musiałaby dokonać, gdyby proporcja wyniosła co najmniej 81% lub 75%.

Korekty będzie dokonywał również podatnik, który miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanych przez siebie towarów lub usług i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie w trakcie roku zmieniło się to prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi (art. 91 ust. 7 ustawy).

Korekty rocznej podatnik będzie dokonywał w deklaracji za styczeń 2009 r. w przypadku towarów i usług, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez niego do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji, a także gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych nabywcy, których wartość początkowa:

• przekracza 15 000 zł (art. 91 ust. 7a ustawy);

• nie przekracza 15 000 zł, z wyłączeniem przypadków, gdy następuje całkowita zmiana przeznaczenia tych towarów; po zmianie towar będzie przeznaczony wyłącznie do wykonywania czynności, w stosunku do których nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego, lub wyłącznie do czynności, w stosunku do których takie prawo przysługuje - korekty w takim przypadku podatnik dokonuje w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana (art. 91 ust. 7b i c ustawy). Nie będzie w ogóle dokonywał korekty, gdy od okresu, kiedy wydano towary lub usługi do użytkowania, minęło 12 miesięcy.

Przykład

Spółka świadczy usługi szkoleniowe oraz ma księgarnię. W 2007 r. zakupiła samochód, od którego nabycia mogła odliczyć 100% VAT, tj. 11 000 zł. W grudniu 2008 r. samochód został przeznaczony do wykonywania czynności zwolnionych. W deklaracji za styczeń 2009 r. musi skorygować 1/5 odliczonego podatku, tj. 2200 zł. Będzie korygować odliczony podatek co roku (ostatnia korekta za 2011 r., jeśli samochód będzie nadal przeznaczony do wykonywania czynności zwolnionych).

Spółka zmieniła również w grudniu przeznaczenie laptopa wykorzystywanego do działalności opodatkowanej na przeznaczony do działalności zwolnionej. Wartość zakupionego laptopa wyniosła 5000 zł. Korekty nie będzie dokonywać po zakończeniu roku, powinna jej dokonać w deklaracji za grudzień 2008 r.

Jaki podatek naliczony nie podlega korekcie rocznej

Podatnik, który będzie musiał dokonać rocznej korekty, musi najpierw wyodrębnić podatek naliczony, który związany jest:

• wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną;

• wyłącznie ze sprzedażą zwolnioną;

• ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną, ale był w stanie przypisać, jaka część podatku naliczonego jest związana ze sprzedażą opodatkowaną.

Podatek ten nie podlega korekcie, chyba że w trakcie roku nastąpiła zmiana przeznaczenia tych towarów.

Co do zasady na podatniku, który dokonuje sprzedaży mieszanej (opodatkowanej i nieopodatkowanej), spoczywa więc obowiązek odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanego z czynnościami, z którymi wiąże się prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jeżeli natomiast nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot podatku naliczonego związanego wyłącznie z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, lub podatku naliczonego związanego wyłącznie z czynnościami, w stosunku do których powyższe prawo nie przysługuje, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (wyrok WSA z 22 kwietnia 2008 r. sygn. akt ISA/Gd 116/08).

Korygujemy w związku z tym tylko podatek naliczony, który był obliczany do odliczenia na podstawie proporcji i którego podatnik nie mógł przypisać do konkretnych czynności. Jest to najczęściej podatek związany z najmem, opłatami za użytkowanie lokali, samochodami.

Trzeba przestrzec podatników przed przypisywaniem podatku naliczonego do odliczenia na podstawie wielkości zajmowanej powierzchni do czynności opodatkowanych w przypadku np. faktur za najem. Taka metoda jest kwestionowana przez część organów podatkowych oraz przez sądy. Jeżeli nie jesteśmy w stanie przypisać, jaka część powierzchni jest związana z obrotem, który daje prawo do odliczenia VAT, stosujemy proporcję, którą ustalamy na podstawie art. 90 ust. 3 ustawy.

Jak czytamy w wyroku WSA w Warszawie z 8 października 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 467/08: W sytuacji, kiedy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w art. 90 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535, ze zm.), inny sposób pomniejszenia kwoty podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego niż ten, który wynika z proporcji oznaczonej przez ustawodawcę w art. 90 ust. 3 tej ustawy, nie ma uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawa. Kryterium powierzchni związanej z czynnościami, w stosunku do których przysługuje podatnikowi prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w stosunku do których takie prawo nie przysługuje, nie może być zastosowane do ustalania proporcji odliczenia podatku naliczonego, ponieważ nie zostało ono przewidziane przez ustawodawcę.

Jak ustalamy proporcję ostateczną

Proporcję ustalamy jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo (art. 90 ust. 3 ustawy). Proporcję tę zaokrągla się w górę do najbliższej liczby całkowitej.

Ustalając proporcję, musimy dać odpowiedź na pytanie, co to są czynności, które nie dają prawa do odliczenia VAT oraz które prawo do odliczenia VAT dają.

Obowiązują tutaj następujące zasady, zarówno do licznika, jak i mianownika:

1) wliczamy obrót z tytułu sprzedaży; czyli następujące czynności:

   • odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług; są to zarówno czynności odpłatne, jak i nieodpłatne, które na podstawie ustawy zostały uznane za odpłatne (art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2 ustawy), opodatkowane stawką 0%, 3%, 7%, 22% lub zwolnione z VAT);

   • eksport towarów; od 1 grudnia 2008 r. za eksport może być uznana również czynność nieodpłatna;

   • wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów;

   • dotacje, które mają bezpośredni wpływ na cenę towarów i usług, a tym samym podlegają opodatkowaniu;

2) nie wliczamy natomiast obrotu z tytułu:

   • importu usług i towarów, zarówno opodatkowanego, jak i zwolnionego z VAT;

   • wewnątrzwspólnotowego nabycia;

   • dostawy, dla której podatnikiem jest nabywca;

Jak czytamy w piśmie z 14 września 2007 r. nr 1471/VUR1/443-81/07/IK Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie: W świetle powołanych przepisów należy stwierdzić, że import usług nie stanowi sprzedaży. W związku z czym prawidłowym jest stwierdzenie, że do proporcji do odliczenia VAT naliczonego związanego z czynnościami, w stosunku do których przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego, oraz czynnościami, w stosunku do których takie prawo nie przysługuje, nie powinny być wliczane kwoty wynikające z importu usług w kontekście art. 90 ust. 3 ustawy.

3) nie wliczamy czynności, które nie podlegają w ogóle opodatkowaniu VAT;

Jak uznał WSA we Wrocławiu w wyroku z 9 kwietnia 2008 r. sygn. akt I SA/Wr 1790/07: Czynności niepodlegające w ogóle opodatkowaniu podatkiem VAT powinny być całkowicie neutralne z punktu widzenia tego podatku i nie wpływać ani na jego wysokość, ani na zasady jego rozliczania. Ten pogląd znajduje też potwierdzenie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości - takie stanowisko zajął ETS m.in. w wyrokach w sprawie C-333/91 (Sofitam S.A. a Ministre charge du Budget) i C-16/00 (Cibo Participations S.A. a Directeur regional des impots du Nord-Pas-de-Calais).

Do takich czynności na pewno można zaliczyć:

• wniesienie aportem przedsiębiorstwa,

• w 2008 r. czynności z zakresu gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach i gier na automatach o niskich wygranych, podlegających opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach określonych w odrębnej ustawie - nie podlegają w ogóle opodatkowaniu; od 1 stycznia czynności te będą zwolnione z VAT; oznacza to, że ustalając proporcję po zakończeniu 2009 r. będą musiały być wliczone do proporcji;

• czynności wykonane przez osobę, która nie działała jako podatnik, wykonując tę czynność, np. sprzedaż osobistego majątku,

• dotacje, które nie powiększają podstawy opodatkowania, a tym samym nie podlegają opodatkowaniu,

• opłaty z tytułu ustanowienie użytkowania wieczystego, które zostało ustanowione przed 1 maja 2004 r.

Problem powstaje, gdy podatnik wykonuje wyłącznie czynności opodatkowane i niepodlegające opodatkowaniu. Jak w takiej sytuacji należy postąpić, gdy nie można przypisać podatku naliczonego do czynności, które dają prawo do odliczenia? W takim przypadku sądy uznają, że podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia 100% VAT.