Jakie zmiany dla podatników wniosła nowelizacja ustawy akcyzowej

Nowelizacja nie wyjaśniła wszystkich wątpliwości dotyczących banderol na papierosy. Omawiamy skutki tych zmian dla sprzedawców wyrobów tytoniowych oraz pozostałe wprowadzone zmiany.

Banderole na papierosy

Przed 1 marca 2008 r., tj. przed wejściem w życie ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym, podstawą do wprowadzania znaków akcyzy była ustawa z 2004 r. o podatku akcyzowym oraz rozporządzenie wykonawcze, które określało wzór banderoli.

Z dniem utraty mocy obowiązującej ustawy z 2004 r. utraciła ważność podstawa obowiązywania znaków wydanych na podstawie tej ustawy. Zatem stare znaki akcyzy utraciły swoją ważność z dniem 1 marca 2009 r. Jednak na podstawie przepisu przejściowego postanowiono przedłużyć ich okres ważności o sześć miesięcy od daty utraty ich ważności.

Ministerstwo Finansów utrzymuje jednak, że terminem, od którego należy liczyć sześciomiesięczny okres przedłużonej ważności starych banderoli, jest 1 stycznia 2009 r., a nie 1 marca 2009 r. Ministerstwo wydało nawet specjalny komunikat, w którym podtrzymuje to stanowisko.

Treść specjalnego komunikatu Ministerstwa Finansów w sprawie terminu ważności dotychczasowego wzoru banderol na wyroby tytoniowe publikujemy na str. 3 bieżącego numeru.

Ministerstwo tłumaczy swoje stanowisko tym, że wydane na podstawie ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym rozporządzenie Ministra Finansów z 24 lutego 2009 r. w sprawie oznaczania wyrobów akcyzowych znakami akcyzy nie wprowadziło nowych wzorów. Jednak z formalnoprawnego punktu widzenia wprowadzenie znaku akcyzy nowym rozporządzeniem, na podstawie nowej ustawy, nawet w sytuacji, gdy znak ten nie uległ jakimś wizualnym zmianom, graficznie wygląda tak samo jak ten obowiązujący przed 1 marca 2009 r. - jest równoznaczne z wprowadzeniem nowego znaku akcyzy. Dlatego sześciomiesięczny termin należałoby liczyć od 1 marca, a nie od 1 stycznia. Wówczas stare znaki akcyzy zachowałyby ważności do końca sierpnia 2009 r. Resort uważa jednak inaczej i prawdopodobnie z tego też powodu podatnicy, obawiając się konfliktu z organami celnym, będą stosować się do zaleceń Ministerstwa.

W efekcie tych zmian podatnicy, którzy posiadają znaczne zapasy papierosów ze starymi znakami akcyzy według wzoru obowiązującego do 31 grudnia 2008 r., po utracie ich ważności, tj. od 1 lipca, aby móc wprowadzić je do obrotu, muszą najpierw nabyć, a następnie ponaklejać na nie banderole legalizacyjne. Chodzi tu o wszystkich tych podatników, którzy uczestniczą w obrocie papierosami, czyli producentów, hurtowników i detalistów.

WAŻNE!

Producenci, hurtownicy, detaliści, którzy posiadają znaczne zapasy papierosów ze starymi znakami akcyzy, po utracie ich ważności, tj. od 1 lipca, aby móc wprowadzić je do obrotu, muszą nanieść na nie banderole legalizacyjne.

Sankcyjna stawka podatku

Koszt jednej banderoli legalizacyjnej wynosi 1,30 zł. Bez naklejonych znaków legalizacyjnych podatnicy nie mogą już wprowadzać do obrotu (sprzedaży) papierosów ze starymi banderolami. W związku jednak z wprowadzeniem znaków legalizacyjnych pojawia się kolejny problem. Otóż zasady nanoszenia znaków legalizacyjnych na papierosy ze starymi znakami akcyzy reguluje znowelizowany art. 8 ust. 5 ustawy akcyzowej. Zgodnie z jego brzmieniem: Przedmiotem opodatkowania akcyzą jest również sprzedaż lub oferowanie na sprzedaż papierosów lub tytoniu do palenia poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy, z odpłatnością powyżej maksymalnej ceny detalicznej, w tym w połączeniu z innym towarem lub usługą lub w połączeniu z przyznaniem nabywcy nieodpłatnej premii w postaci innych towarów lub usług, a w przypadku papierosów lub tytoniu do palenia oznaczonych jednocześnie podatkowymi oraz legalizacyjnymi znakami akcyzy, jeżeli odpłatność przekracza kwotę równą sumie maksymalnej ceny detalicznej i kwoty 1,30 zł, stanowiącej należność za legalizacyjne znaki akcyzy.

Przepis ten funkcjonuje w połączeniu z przepisem art. 99 ust. 10, zgodnie z którym (...) w przypadku, o którym mowa w art. 8 ust. 5, stosuje się stawkę akcyzy w wysokości 70% maksymalnej ceny detalicznej wydrukowanej na opakowaniu jednostkowym.

Oznacza to, że w przypadku przekroczenia ceny papierosów powyżej ceny maksymalnej, która jest ceną wydrukowaną na opakowaniu papierosów plus 1,30 zł za znak legalizacyjny, podatnik będzie obciążony tzw. sankcyjną stawką podatku akcyzowego w wysokości 70% maksymalnej ceny detalicznej.

WAŻNE!

W przypadku przekroczenia ceny papierosów powyżej ceny maksymalnej, która jest ceną wydrukowaną na opakowaniu papierosów plus 1,30 zł za znak legalizacyjny, podatnik będzie obciążony tzw. sankcyjną stawką podatku akcyzowego w wysokości 70% maksymalnej ceny detalicznej.

Ustawodawca dopuszcza możliwość częściowego przeniesienia kosztu banderoli legalizacyjnych na nabywcę końcowego, czyli kupującego papierosy. Otóż mechanizm ten również zawiera w sobie znowelizowany art. 8 ust. 5. Z jego treści wynika, że podatnik może powiększyć cenę papierosów o kwotę 1,30 zł i wówczas nie będzie dodatkowo obciążony podatkiem akcyzowym. Przekroczenie tej kwoty skutkuje powstaniem obowiązku zapłaty podatku według sankcyjnej stawki 70% od nadrukowanej ceny, bez możliwości odliczenia podatku zapłaconego w poprzednich fazach obrotu.

PRZYKŁAD

Jan Kowalski prowadzi hurtownię. Sprzedaje w niej wyroby tytoniowe: papierosy, cygara, tytoń. Na dzień 1 lipca 2009 r. posiadał znaczne zapasy magazynowe papierosów, których nie udało mu się sprzedać do 30 czerwca 2009 r. Papierosy te są opatrzone znakami akcyzowymi, według wzoru obowiązującego do końca 2008 r. Aby po 1 lipca 2009 r. Jan Kowalski mógł sprzedać te papierosy, musi wcześniej nabyć, a następnie nakleić po jednym znaku legalizacyjnym o wartości 1,30 zł na każde opakowanie papierosów. Przy założeniu, że papierosy, które sprzedaje, mają wydrukowaną cenę maksymalną 7,50 zł, wolno mu po naklejeniu znaków legalizacyjnych sprzedać papierosy za kwotę 8,80 zł. Jeśli będzie chciał sprzedać za większą kwotę, będzie obciążony podatkiem sankcyjnym - 70% ceny maksymalnej, tj.: 7,50 x 70% = 5,25 zł.

Cena za papierosy z VAT

Przy przenoszeniu kosztu zakupu banderoli legalizacyjnych na kupującego pojawia się kolejny, bardzo poważny problem. Znowelizowana ustawa o akcyzie nie sprecyzowała niestety, czy kwota 1,30 zł stanowi kwotę brutto, czy też jest to kwota netto. Problem ten został dostrzeżony przez podatników i ekspertów. Otóż ustawa o VAT zwalnia z tego podatku tylko dostawę znaków akcyzy na rzecz podmiotów, które są uprawnione do ich otrzymania. Zatem ponoszony koszt banderoli legalizacyjnej powinien być powiększony o VAT. Innymi słowy, jeśli kwota 1,30 będzie kwotą brutto, podatnik nie może podnieść ceny o 1,30 zł, ponieważ w ten sposób przekroczy cenę maksymalną wydrukowaną na opakowaniu jednostkowym, a tym samym powstanie obowiązek zapłaty sankcyjnego podatku.

PRZYKŁAD

Jan Kowalski sprzedaje papierosy ze starymi znakami akcyzy. Kupił on, a następnie będzie naklejał na papierosy znaki legalizacyjne. Cena maksymalna za papierosy wynosi 7,50 zł. Cena za znak legalizacyjny - 1,30 zł, plus 22% VAT (1,30 x x 22%), tj. 0,28 zł. W ten sposób Jan Kowalski przekroczy kwotę, na którą składa się cena maksymalna wydrukowana na opakowaniu jednostkowym wraz z kwotą za znak legalizacyjny. W sumie cała cena, którą zapłaci nabywca, wyniesie 9,08 zł.

Aby uniknąć zapłaty dodatkowej akcyzy, Jan Kowalski mógłby powiększyć cenę papierosów najwyżej o 1,10 zł. W ten sposób wprawdzie nie przeniesie całego kosztu zakupu banderoli legalizacyjnych na kupującego, ale uniknie zapłaty dodatkowego podatku.

Oczywiście można się spodziewać wyjaśnień ze strony Ministerstwa Finansów albo rychłej nowelizacji art. 8 ust. 5. Sprawa byłaby jasna i przejrzysta, gdyby w przepisie tym zawarto zapis, że kwota 1,30 zł za banderole legalizacyjne jest kwotą netto, do której bez dodatkowej sankcji można doliczyć 22% VAT.

Banderole ważne tylko rok

Odnośnie do znaków akcyzy, które zostaną wydane pod rządami znowelizowanej ustawy, ustawodawca przewidział obowiązek dla podatnika dotyczący oznaczania znakami akcyzy wyrobów tytoniowych do końca roku kalendarzowego odpowiadającego rokowi wytworzenia znaków akcyzy nadrukowanemu na tych znakach.

Od 1 stycznia danego roku kalendarzowego na opakowania jednostkowe wyrobów tytoniowych lub na wyroby tytoniowe mogą być nanoszone wyłącznie znaki akcyzy z nadrukowanym rokiem wytworzenia odpowiadającym rozpoczynającemu się rokowi kalendarzowemu.

Znaki akcyzy naniesione na opakowania jednostkowe wyrobów tytoniowych lub na wyroby tytoniowe w danym roku kalendarzowym zachowują ważność tylko do ostatniego dnia lutego następnego roku kalendarzowego.

Znaki akcyzy na wyroby tytoniowe, które nie zostaną wykorzystane do 31 grudnia danego roku kalendarzowego, podatnik będzie zobowiązany zwrócić do 31 stycznia następnego roku kalendarzowego podmiotowi, który je wydał. Przy czym za zwrócone znaki akcyzy nie będzie mu przysługiwał zwrot wpłaconych kwot stanowiących wartość podatkowych znaków akcyzy, kwot wpłaconych na pokrycie kosztów wytworzenia podatkowych znaków akcyzy ani należności za legalizacyjne znaki akcyzy.

Banderole na wyroby winiarskie i spirytusowe

Po nowelizacji ustawodawca doprecyzował, że podatnicy obowiązani do oznaczania znakami akcyzy wyrobów spirytusowych lub winiarskich będą obowiązani uczynić to w okresie 12 miesięcy od dnia otrzymania znaków, natomiast w przypadku importu i nabycia wewnątrzwspólnotowego sprowadzić na terytorium kraju wyroby spirytusowe lub winiarskie oznaczone tymi znakami. Po upływie tego terminu znaki te stracą ważność dla podmiotu. Podatnik, który je wcześniej nabył, nie będzie mógł już ich naklejać na wyroby spirytusowe czy winiarskie. Będzie natomiast zobowiązany zwrócić je podmiotowi, tj. właściwemu naczelnikowi urzędu celnego, w ciągu 30 dni od dnia utraty ich ważności.

Podatnikom, którzy zwrócą nieważne, niewykorzystane, a jednocześnie nieuszkodzone znaki akcyzy podmiotowi, który je wydał, będzie przysługiwał bezzwłoczny zwrot wpłaconych kwot za znaki akcyzy. Wyjątek dotyczy tylko znaków akcyzy niewykorzystanych, a nabytych w celu naklejenia na wyroby tytoniowe. Podatnikom, którzy nabędą znaki akcyzy na wyroby tytoniowe, zwrot kwot wydatkowanych na ich zakup nie przysługuje. Natomiast zwrot niewykorzystanych znaków akcyzy jest obowiązkiem.

WAŻNE!

Podatnikom zwracającym niewykorzystane, nieuszkodzone znaki akcyzy przysługuje zwrot kwot zapłaconych przy nabyciu tych znaków, z wyjątkiem kosztów nabycia znaków akcyzy przeznaczonych na wyroby tytoniowe.

Podstawa opodatkowania akcyzą w przypadku ambulansu

Znowelizowane przepisy o akcyzie wprowadziły zasadę określania podstawy opodatkowania podatkiem akcyzowym dla samochodu ambulansu. Ustawodawca wyróżnił ambulans spośród innych samochodów i zastrzegł, że w przypadku określania podstawy opodatkowania podatkiem akcyzowym nabycia ambulansu, do podstawy opodatkowania nie wlicza się kwot stanowiących wartość specjalistycznego wyposażenia medycznego.