Jakie są zmiany w formularzach NIP

EDG-1 zamiast NIP-1

Od kwietnia br. osoby fizyczne będące przedsiębiorcami, w tym wspólnicy spółek cywilnych, zamiast formularza NIP-1 w urzędzie skarbowym składają wniosek EDG-1 w urzędzie gminy (art. 7a-7i ustawy z 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej). Natomiast formularz NIP-1 w urzędzie skarbowym składają osoby fizyczne prowadzące samodzielnie działalność gospodarczą, ale niebędące przedsiębiorcami. Ostatnie zmiany w formularzach NIP są efektem wprowadzenia w kwietniu br. systemu tzw. jednego okienka.

 Od 1 stycznia 2010 r. zmienią się kody i formularze ubezpieczeniowe>>

Po wprowadzeniu systemu jednego okienka zgłoszenie do GUS, ZUS i US danych niezbędnych do rozpoczęcia działalności gospodarczej odbywa się przy okazji rejestracji działalności gospodarczej w urzędzie gminy. Przedsiębiorca wypełnia formularz EDG-1, a urząd gminy przekazuje jego kopię do wymienionych urzędów. Tak samo jest przy aktualizacji danych. System jednego okienka nie eliminuje jednak obowiązku składania wszystkich dokumentów w US. Przykładowo, w dalszym ciągu druk VAT-R przedsiębiorcy muszą składać samodzielnie w US.

Autopromocja

Szkolenie:
Jak się przygotować do najnowszej wersji KSeF?

Sprawdź

Kto wypełnia zmieniony NIP-1

Zmieniony ostatnio wzór NIP-1 składają osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą niebędące przedsiębiorcami. Takie określenie kręgu osób zobowiązanych do składania NIP-1 budzi wątpliwości. Jest ono sprzeczne z art. 4 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Przepis ten jest podstawą do uznania każdej osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą (w tym wspólników spółek cywilnych) za przedsiębiorcę. Nie można prowadzić działalności gospodarczej, nie będąc przedsiębiorcą. Z drugiej strony inaczej sformułowana jest definicja prowadzenia działalności gospodarczej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jest to działalność zarobkowa prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, której nie można zakwalifikować do innej kategorii przychodów niż pozarolnicza działalność gospodarcza. W definicji tej nie ma odwołania do pojęcia „przedsiębiorca”. Część urzędników w urzędach skarbowych w praktyce uważa więc, że osoba fizyczna, jeżeli tylko prowadzi działalność gospodarczą, w dalszym ciągu powinna w urzędzie skarbowym składać NIP-1, pomimo że złożyła w urzędzie gminy EDG-1 jako druk zgłoszeniowy lub aktualizacyjny. Z kolei z informacji podawanych w urzędach gmin wynika, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną składa wyłącznie wniosek EDG-1.

Poznaj zmiany w VAT, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2010 r.>>

Autopromocja

Sprawozdanie finansowe 2024
Przykłady, schematy, tabele, wzory

Sprawdź

Niestety, przepisy jednoznacznie nie rozstrzygają kwestii, kto i kiedy w praktyce ma obowiązek składania NIP-1 w jego obecnej wersji. W przepisach podatkowych nie ma też jednoznacznego zobowiązania przedsiębiorcy do złożenia, oprócz formularza EDG-1 w urzędzie gminy, osobnego formularza NIP-1 w urzędzie skarbowym. Niezłożenie formularza NIP-1, jeżeli wymagają tego przepisy, zagrożone jest sankcjami z Kodeksu karnego skarbowego.

Co zrobić, jeżeli urząd skarbowy zarzuci przedsiębiorcy, że nie złożył NIP-1, np. z informacją o numerze firmowego konta bankowego? Należy się wtedy powołać na art. 5 ust. 5 ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników. Przepis ten upoważnia Ministra Finansów do określania w drodze rozporządzenia wzorów formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych. MF nie ma jednak prawa określać wzoru zgłoszeń osób fizycznych będących przedsiębiorcami. Jest to wprost zapisane w tym przepisie. Skoro MF nie ma kompetencji do określenia wzoru formularza NIP dla przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, to nie mają one obowiązku składania NIP-1 w jego obecnej wersji.

Autopromocja

Jak przygotować się do zmian 2025.
Podatki. Rachunkowość. ZUS

Sprawdź

Koniec obowiązku dołączania do formularzy sterty dokumentów

Od 31 marca 2009 r. uchylony został przepis nakładający obowiązek dołączania do zgłoszenia identyfikacyjnego i aktualizacyjnego przez podatników prowadzących działalność gospodarczą, płatników podatków i płatników składek ubezpieczeniowych uwierzytelnionych lub urzędowo poświadczonych kopii dokumentów potwierdzających informacje objęte zgłoszeniem. Dotyczy to np.: odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego, umowy spółki, dokumentu potwierdzającego uprawnienie do korzystania z lokalu lub nieruchomości, w których znajduje się siedziba, zaświadczenia o numerze identyfikacyjnym REGON. Zmiany w ustawie o NIP, które zniosły ten obowiązek, zostały uwidocznione w formularzach NIP dopiero teraz. Wynika to z przepisów przejściowych zawartych w ustawie z 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Ustawa wprowadziła do porządku prawnego system jednego okienka w jego obecnym kształcie. Jednocześnie art. 70 tej ustawy dopuścił dalsze stosowanie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie przepisów obowiązujących przed zmianą, jednak przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.

Szczególne formy prawne osób prawnych i innych jednostek organizacyjnych

Zmiany objęły również formularz NIP-2 przewidziany dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. W formularzu NIP-2 Minister Finansów uzupełnił listę szczególnych form prawnych, które wnioskodawca określa w poz. 36 zgłoszenia NIP-2. W porównaniu z poprzednią wersją formularza NIP-2 w katalogu szczególnych form prawnych pojawiły się:

• europejskie zgrupowania interesów gospodarczych (kod 14),

• spółki europejskie (kod 22),

• towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych (kod 26),

• spółdzielnie europejskie (kod 42),

• uczelnie (kod 44),

• samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej (kod 46).

WAŻNE!

Do wyczerpania nakładu, jednak nie dłużej niż do 30 stycznia 2010 r., mogą być stosowane poprzednio obowiązujące wzory formularzy NIP-1 i NIP-2. Nie mogą z nich korzystać europejskie zgrupowania interesów gospodarczych, spółki europejskie, towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, spółdzielnie europejskie, uczelnie i samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej. Mają one obowiązek stosować nowe formularze NIP.

• rozporządzenie Ministra Finansów z 29 września 2009 r. w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych - Dz.U. Nr 161, poz. 1282

• § 8 rozporządzenia Rady Ministrów z 27 lipca 1999 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji rejestru podmiotów gospodarki narodowej, w tym wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń, oraz szczegółowych warunków i trybu współdziałania służb statystyki publicznej z innymi organami prowadzącymi urzędowe rejestry i systemy informacyjne administracji publicznej - Dz.U. Nr 69, poz. 763; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 168, poz. 1041

Tomasz Król

konsultant podatkowy