Usługi gastronomiczne w 2011 r. - czy nadal można odliczać VAT od cateringu

Ustawa o VAT a klasyfikacja statystyczna

Wśród licznych zmian przepisów ustawy o VAT, które obowiązują od 1 stycznia 2011 r., na szczególną uwagę zasługuje zagadnienie PKWiU, tj. jej nowe znaczenie dla rozliczeń VAT.

Zgodnie z nowo wprowadzonym art. 5a ustawy o VAT towary lub usługi będące przedmiotem czynności opodatkowanych, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne. Należy zwrócić uwagę na użyty przez ustawodawcę wyraz „jeżeli”. Oznacza on, że PKWiU stosuje się obecnie jedynie w określonych w tym przepisie sytuacjach.

Ponadto z ustawy o VAT wykreślono art. 8 ust. 3, który stanowił, że co do zasady usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji.

Nowe PKWiU ze stawkami VAT>>>> 

Jak wynika z powyższego, powszechny dotychczas obowiązek identyfikowania transakcji dla celów VAT za pomocą PKWiU został ograniczony jedynie do wyjątkowych sytuacji, gdy ustawa o VAT wprost odnosi się do danego numeru PKWiU.

Cel zmian jest oczywisty. Ponieważ VAT jest silnie zharmonizowany w całej Unii, nie jest uzasadnione, aby każde państwo członkowskie identyfikowało usługi i towary według swoich wewnętrznych klasyfikacji statystycznych. Wszystkie towary i usługi powinny być w Unii postrzegane dla celów VAT identycznie. W szczególności dotyczy to zwolnień z podatku czy zagadnień związanych z miejscem opodatkowania transakcji. Państwa członkowskie są zobligowane do implementacji dyrektywy VAT, ale jeżeli np. określone zwolnienie z VAT, mimo identycznego brzmienia samych przepisów, napotka odmienną klasyfikację usług, i tak dojdzie do rozbieżności. Ta sama usługa w jednym państwie zostanie bowiem zaklasyfikowana jako zwolniona, w innym zaś będzie opodatkowana na zasadach ogólnych.

W celu wyeliminowania rozbieżności ostatecznie także i polski ustawodawca odszedł od ścisłego związku ustawy o VAT i PKWiU (poza pewnymi wyjątkami). Obecnie usługi i towary są zatem klasyfikowane dla celów VAT na podstawie ich rzeczywistego, ekonomicznego charakteru.

Powyższe zmiany można też zaobserwować na przykładzie usług finansowych, medycznych czy edukacyjnych, z których wiele jest zwolnionych z VAT. Dotychczas katalog zwolnień w tym zakresie zawierał się w załączniku nr 4 do ustawy o VAT, który przywoływał poszczególne numery PKWiU. Z dniem 1 stycznia 2011 r. załącznik ten został jednak usunięty. W zamian ustawodawca stworzył listę usług podlegających zwolnieniu z VAT, którą oparł na ich ekonomicznym charakterze.

Warto również zauważyć, że powyższe zmiany w przepisach, mimo niewątpliwie słusznego celu, będą przyczynkiem licznych dyskusji. Praktykowane dotychczas wysyłanie wniosków do GUS o zaklasyfikowanie usług do danego numeru PKWiU nie będzie odgrywało już znaczącej roli. Oczywiście klasyfikacja statystyczna może nadal być argumentem w sporze, ale już nie decydującym. Zasadnicze znaczenie będzie miał ekonomiczny charakter danej usługi, a to z kolei umożliwia podatnikom i organom podatkowym „przerzucanie” się argumentami, poglądami, przywoływaniem wyroków itp.

 Więcej na ten temat przeczytasz w Internetowy Serwisie Księgowego w artykule Usługi gastronomiczne w 2011 r. - czy nadal można odliczać VAT od cateringu

Tomasz Maicher

ekspert w zakresie VAT