Dywidenda w formie niepieniężnej - sądy mają inne zdanie niż fiskus

Warto, by spółki, które zastanawiają się nad realizacją dywidendy w formie niepieniężnej, znały argumenty obu stron sporu. Pomoże to np. w sporządzeniu wniosku o interpretację podatkową w tej sprawie.

Podatnicy twierdzą, że dywidenda - niezależnie od tego, czy przybiera formę pieniężną czy niepieniężną - jest podatkowo neutralna dla spółki, która ją wypłaca uprawnionemu wspólnikowi. Podatników popierają w tej sprawie sądy, na co wskazują m.in. wyroki:

• WSA w Poznaniu z 3 marca 2011 r. (sygn. akt I SA/Po 912/10),

• WSA w Kielcach z 25 marca 2010 r. (sygn. akt I SA/Ke 120/10),

• WSA we Wrocławiu z 23 lutego 2011 r. (sygn. akt I SA/Wr 1461/10),

• WSA w Warszawie z 29 kwietnia 2010 r. (sygn. akt III SA/Wa 374/10).

Natomiast organy podatkowe uważają, że przekazanie dywidendy w formie niepieniężnej powoduje po stronie spółki powstanie przychodu. Fiskus obawia się bowiem, że spółki akcyjne i z o.o., wypłacając dywidendę w formie niepieniężnej, unikną opodatkowania zysku ze sprzedaży składników majątku przekazanych w ramach dywidendy.

PRZYKŁAD

Jan Kowalski jest właścicielem 100% udziałów w spółce z o.o. Spółka ma nieruchomość o wartości rynkowej 1,5 mln zł. W przypadku jej sprzedaży zysk osiągnąłby kwotę około 450 000 zł, a podatek dochodowy obciążający spółkę z o.o. wyniósłby 85 500 zł (według stawki 19%). Wydając tę nieruchomość bezpośrednio Janowi Kowalskiemu w ramach dywidendy, spółka z o.o. nie zapłaci tego podatku. Otrzymując nieruchomość o wartości 1,5 mln zł w formie dywidendy niepieniężnej, Jan Kowalski zapłaci taki sam podatek dochodowy jak otrzymując dywidendę o wartości 1,5 mln zł gotówką. Różnica będzie taka, że przy dywidendzie niepieniężnej musi posiadać środki pieniężne w kwocie 285 000 zł na podatek dochodowy (19% od 1,5 mln zł), a w przypadku dywidendy pieniężnej podatek 285 000 zł pomniejszy kwotę wypłacanej dywidendy.

Druga obawa organów podatkowych dotyczy tego, że wartość składników majątku przekazywanego w formie dywidendy niepieniężnej nie będzie przez podatników przyjmowana według cen rynkowych, lecz historycznych.

PRZYKŁAD

Spółka akcyjna jest właścicielem 100% udziałów w spółce z o.o. Spółka z o.o. ma cenną nieruchomość o wartości rynkowej 1,5 mln zł. Nieruchomość ta została nabyta za 400 000 zł. Na mocy uchwały zgromadzenia wspólników nieruchomość została wydana spółce akcyjnej jako dywidenda niepieniężna. Według zapisów uchwały wartość tak wypłaconej dywidendy wynosi 400 000 zł. Wartość dywidendy jest więc znacząco zaniżona w stosunku do jej wartości rynkowej. Wspólnik, otrzymując dywidendę wycenioną w ten sposób, zapłaci zatem niższy podatek, niż wynikałoby to z wartości rynkowej tej nieruchomości.

Stanowisko organów podatkowych

Zdaniem organów podatkowych przychód występuje nie tylko w sytuacji, gdy dojdzie do zwiększenia aktywów podatnika, ale również, gdy nastąpi zmniejszenie się jego zobowiązań. Przychód po stronie spółki wypłacającej dywidendę rzeczową jest efektem zwolnienia z zobowiązania do wypłaty dywidendy gotówkowej poprzez zastępczą formę, jaką jest np. przeniesienie prawa własności nieruchomości albo znaku towarowego.

W efekcie wybór dywidendy niepieniężnej zamiast gotówkowej powoduje u spółki będącej dłużnikiem z tytułu niewypłaconej dywidendy gotówkowej powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu na podstawie art. 12 ust. 1 updop. Stanowisko takie prezentują np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 28 października 2009 r., nr IBPBI/2/423-897/09/AP, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z 30 styczna 2009 r., nr IPPB3/423-1585/08-2/GJ.

Więcej na ten temat przeczytasz w Internetowym Serwisie Księgowego w artykule Czy spółka, wypłacając dywidendę w formie niepieniężnej, uzyskuje przychód

• art. 12 i 14 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397

Tomasz Król

konsultant podatkowy