Rewolucyjne zmiany w odliczeniu VAT od samochodów

Jest bardzo prawdopodobne, że aktualne przepisy dotyczące odliczenia będą obowiązywać tylko do końca lutego br. Ministerstwu Finansów bardzo zależy, by jak najszybciej weszły w życie nowe zasady rozliczenia VAT.

Odliczenie 50 % VAT bez ograniczeń kwotowych

Zgodnie z projektem, w przypadku wydatków związanych z samochodami o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony przysługiwać będzie prawo do odliczenia 50% podatku naliczonego. Ograniczeniem objęte zostaną wydatki związane z pojazdami samochodowymi w rozumieniu prawa o ruchu drogowym (a więc w praktyce pojazdami silnikowymi, których konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h, np. motocykle).

Niestety zakres wydatków z ograniczonym prawem do odliczenie jest szerszy niż obecnie. Oprócz wydatków na nabycie, import, wytworzenie przedmiotowych pojazdów oraz ich leasing czy najem, limitowane mają być wydatki na usługi naprawy i konserwacji oraz koszty eksploatacyjne.

Odliczenie VAT od samochodów i paliw 2014 - projekt ustawy

Czy w 2014 r. można wystawiać faktury wewnętrzne

Pełne odliczenie tylko w działalności gospodarczej

Od powyższej reguły przewidziano jednak pewne wyjątki. Pełne prawo do odliczenia będzie przysługiwać od pojazdów samochodowych:

- wykorzystywanych wyłącznie w działalności gospodarczej, lub

-  konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą (przeznaczenie takie powinno wynikać z odpowiednich dokumentów wydanych na podstawie przepisów o ruchu drogowym).

Ponadto, możliwość pełnego odliczenia przewidziano dla towarów montowanych w pojazdach samochodowych. Niemniej przeznaczenie tych towarów wskazywać powinno na możliwość wykorzystania ich wyłącznie do działalności gospodarczej. Z uzasadnienia wynika, że może to być sytuacja, gdy w pojeździe wykorzystywanym do celów mieszanych (biznesowych i prywatnych) zostanie zamontowany towar, którego przeznaczenie wskazuje, że może być on wykorzystany wyłącznie do działalności gospodarczej, np. taksometry montowane w taksówkach.  

Co ważne, projekt określa, kiedy pojazdy są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej. Chodzi tutaj o takie okoliczności, które wykluczają możliwość ich użycia do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Powinny być one potwierdzone obowiązkową ewidencją pojazdu ( z pewnymi wyjątkami).

Wątpliwe uzasadnienie Ministerstwa Finansów

O ile brzmienie przepisu daje pewne argumenty by twierdzić, że istotne powinny być faktycznie zaistniałe okoliczności, z których wynika, że pojazd był/ będzie używany wyłącznie w ramach prowadzonego biznesu, o tyle stanowisko Ministra Finansów w zakresie rozumienia tej regulacji jest bardziej restrykcyjne. Wynika z niego, że chodzi tutaj potencjalną a nie faktyczną możliwość użytku danego pojazdu dla celów prywatnych. Podejście takie jest więc bardzo niekorzystne dla podatników. Zakłada bowiem z góry, że w pewnych przypadkach nie będzie możliwości odliczenia pełnego VAT. Podejście takie będzie szczególnie krzywdzące dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w miejscu swego zamieszkania. Dla innych podatników, nawet potencjalna możliwość wykorzystania pojazdu dla celów prywatnych (np. możliwość dojazdu pracownika pojazdem służbowym z firmy do domu) może skutkować brakiem pełnego odliczenia. Zdaniem fiskusa fakt ten ma więc być rozpatrywany w kategoriach obiektywnych, tj. brak jest nawet potencjalnej możliwości wykorzystania pojazdu dla celów prywatnych.

Moment powstania obowiązku podatkowego w 2014 r.

Zapraszamy do dyskusji na forum o podatkach

Z uzasadnienia do projektu ustawy wynika, że prawo do pełnego odliczenia może mieć miejsce w przypadku gdy:

- przedmiotem działalności podatnika jest odsprzedaż tych pojazdów i jednocześnie zostanie wyeliminowana możliwość ich użytku prywatnego (samochody nie są zarejestrowane i nie mogą poruszać się po drogach),

- przedmiotem działalności podatnika jest wynajem tych pojazdów i zostanie wyeliminowana możliwość ich użytku prywatnego,

- konstrukcja pojazdu obiektywnie wskazuje na wyłączny użytek do działalności gospodarczej lub gdy użytek prywatny byłby znikomy (np. koparka),

- z posiadanej dokumentacji obiektywnie wynika, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej i nie ma możliwości, aby pracownik skorzystał z firmowego samochodu w celu dojazdu do swojego miejsca zamieszkania.

INFORFK: Nowe zasady powstawania obowiązku podatkowego w VAT

Nowe zasady odliczenia są więc dość restrykcyjne. Co więcej, zaproponowana przez Ministra Finansów wykładnia prowadzi do wniosku, że w praktyce może być trudno spełnić warunki do bezpiecznego odliczenia pełnej kwoty VAT. Ze względu na brak precyzyjnych przepisów, nie można więc wykluczyć zwiększonej ilości sporów z fiskusem w tym zakresie.

Pojazdy uprzywilejowane z pełnym prawem do odliczenia

Projekt przewiduje możliwość pełnego odliczenia VAT z tytułu nabycia, leasingu, najmu oraz usług naprawy i konserwacji oraz wydatków na eksploatację wymienionych enumeratywnie pojazdów. Pełne prawo do odliczenia przysługuje w stosunku do pojazdów samochodowych, których konstrukcja wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do takich celów jest nieistotne.

W powyższym katalogu znajdują się m.in.:

- pojazdy samochodowe inne niż samochody osobowe mające jeden rząd siedzeń,  który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą,

- pojazdy samochodowe klasyfikowane na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van,

- pojazdy samochodowe z otwartą częścią do przewozu ładunków,

- określone pojazdy specjalne (np. koparka, ładowarka, żuraw samochodowy).

Nie można jednak wykluczyć, że w przyszłości powyższy katalog zostanie jeszcze rozszerzony.

Nadal brak prawa do odliczenia od paliw

Ku niezadowoleniu wielu podatników, projektowane zmiany wprowadzają ograniczenia w prawie do odliczenia VAT z tytułu nabycia paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu:

- samochodów osobowych,

- pojazdów samochodowych innych niż osobowe, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:

a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg

b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg

c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.

Powyższe ograniczenie nie będą jednak dotyczyć pojazdów samochodowych, które są wykorzystywane przez podatnika wyłącznie do działalności gospodarczej. W tym zakresie będą więc obowiązywać powyżej omówione przepisy dotyczące przypadków, kiedy pojazd jest wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej (okoliczności wykorzystania auta lub odpowiednia jego konstrukcja).

Nowe zasady odliczenia VAT od samochodów w opinii przedsiębiorców

Odliczenie VAT od rat najmu i leasingu - przepisy przejściowe

Dla korzystających z pojazdów samochodowych na podstawie umowy najmu, dzierżawy leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartych przed dniem wejścia w życie omawianej nowelizacji, projekt przewiduje zachowanie praw nabytych. Podatnicy będą odliczać VAT z czynszu lub innych płatności wynikających z takich umów na podstawie dotychczas obowiązujących regulacji art. 86 ustawy o VAT.

Obowiązki informacyjne

Na podatników wykorzystujących pojazdy samochodowe dające prawo do pełnego odliczenia ze względu na ich przeznaczenie wyłącznie w działalności gospodarczej oraz prowadzących odpowiednią ewidencję nałożono dodatkowe obowiązki informacyjne. Zobowiązani będą do złożenia w urzędzie skarbowym informacji o tych pojazdach w terminie 7 dni od dnia, w którym po raz pierwszy poniosą wydatki związane z wykorzystaniem tych pojazdów wyłącznie do działalności gospodarczej. W przypadku niedopełnienia tych obowiązków grozić będą sankcje na gruncie przepisów karnych skarbowych (kara grzywny lub pozbawienia wolności).

Ponadto, w terminie do 7 dni przed zmianą przeznaczenia pojazdu podatnik powinien dokonać odpowiednich aktualizacji danych.

Status prawny

Powyżej wskazane zmiany są obecnie przedmiotem oceny Komitetu do Spraw Europejskich. Trudno jest więc aktualnie przewidzieć, czy w takim samym kształcie wejdą w życie. Pojawiają się głosy, że proces legislacyjny zakończy się już około lutego 2014 r. Nowelizacja zacznie obowiązywać w ciągu 14 dni od dnia ogłoszenia. Tak więc plany Ministerstwa Finansów, przewidującego że 1 marca będziemy mieć już nowe zasady odliczenia VAT od samochodów mogą okazać się całkiem realne

Magdalena Jaworska, doradca podatkowy, manager w Accreo