REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozliczenie nabycia i sprzedaży wierzytelności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Magdalena Majkowska
Magdalena Majkowska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Sprzedaż wierzytelności jest skutecznym sposobem na odzyskanie należności i pozbycie się problemów z niesolidnym dłużnikiem. Jak rozliczyć taką transakcję?

 

Przeniesienie wierzytelności odbywa się w formie przelewu (cesji) na zasadach określonych w przepisach kodeksu cywilnego (art. 509-517).

Cesja wierzytelności może nastąpić poprzez umowę sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności. W przypadku sprzedaży wierzytelności dochodzi do zmiany wierzyciela na podstawie odpłatnej umowy. Przelew wierzytelności odbywa się bez udziału i bez zgody dłużnika. Stronami umowy są cedent, czyli osoba sprzedająca wierzytelność, i cesjonariusz, czyli nabywca.

Sprzedaż wierzytelności wywołuje także określone skutki podatkowe. Co do zasady zysk uzyskany przez podatnika ze sprzedaży wierzytelności stanowi przychód z tytułu odpłatnego zbycia praw majątkowych. Dotyczy to także przychodów uzyskanych ze zbycia wierzytelności dokonywanego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Kwalifikacja przychodów ze zbycia wierzytelności do przychodów z praw majątkowych odnosi się zarówno do obcych wierzytelności, tzn. takich, które zostały nabyte przez przedsiębiorcę, jak i wierzytelności własnych, czyli wynikających z prowadzonej przez niego działalności. Takie rozróżnienie wierzytelności na własne i obce będzie miało znaczenie przy ustalaniu przychodów oraz kosztów ich uzyskania w przypadku zbycia wierzytelności.

Zbycie wierzytelności własnej

Zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i odpowiednio art. 14 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody związane z działalnością gospodarczą osiągnięte w roku podatkowym uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktyczne otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. W przypadku zbycia wierzytelności na rzecz innego podmiotu i otrzymania zapłaty z tego tytułu wierzyciel nie osiąga przychodu, gdyż osiągnął go już wcześniej, wykazując przychód należny. Jeżeli zatem wartość wierzytelności podatnik zaliczył do przychodów należnych, to cena uzyskana w wyniku zbycia tej wierzytelności w istocie stanowi jedynie spłatę należności już uprzednio zaliczonej do przychodów.

W przypadku zbycia wierzytelności w praktyce często zbywca ponosi stratę, uzyskując cenę mniejszą od wartości nominalnej wierzytelności. Dotyczy to zarówno zbycia wierzytelności własnej, jak i obcej. Strata stanowi różnicę pomiędzy ceną nominalną zbywanej wierzytelności a jej ceną zbycia. Zgodnie z ogólną zasadą kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych wyraźnie jako niestanowiące kosztów podatkowych. Na mocy z art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i odpowiednio art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za koszty uzyskania przychodów nie uważa się strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że wierzytelność ta uprzednio została zarachowana jako przychód należny. Oznacza to, że regulacje ustaw o podatkach dochodowych umożliwiają uznanie straty za koszt uzyskania przychodów tylko w przypadku zbycia nieruchomości własnych, ponieważ jedynie takie wierzytelności mogą być zaliczone do przychodów należnych.

PRZYKŁAD

STRATA PRZY ZBYCIU WIERZYTELNOŚCI

Spółka dostarczyła towary swojemu kontrahentowi w ramach prowadzonej działalności. Należność w kwocie 60 000 zł, wynikającą z wystawionej faktury, zaliczyła jako przychód należny. Ponieważ spółka nie mogła odzyskać należności od swojego dłużnika i potrzebowała środków na rozwój firmy, postanowiła zbyć wierzytelność. Uzyskana cena zbywanej wierzytelności wyniosła 40 000 zł. Spółka poniosła zatem stratę w wysokości 20 000 zł stanowiącą różnicę między ceną nominalną zbywanej wierzytelności a jej ceną zbycia. Powstałą stratę spółką stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów.

Zaliczenie straty do kosztów

W przypadku gdy wierzytelność, będąca przedmiotem transakcji zbycia została zarachowana jako przychód należny, podatnik ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów straty poniesionej z tytułu sprzedaży tej wierzytelności. W takim przypadku kwota, którą uiści nabywca wierzytelności, nie będzie stanowiła przychodu podatnika, gdyż już wcześniej została ona przez niego uwzględniona w podstawie opodatkowania. Jeżeli zatem przedsiębiorca zaliczył do przychodów opodatkowanych wierzytelność w dacie jej wymagalności, a następnie w wyniku braku spłaty postanowił zbyć wierzytelność poniżej jej wartości, to w przypadku takiego zbycia przedsiębiorca nie wykaże już przychodu. Uznanie ceny uzyskanej ze zbycia wierzytelności za przychód podatkowy prowadziłoby bowiem do jej podwójnego opodatkowania.

W celu ustalenia, czy konkretna transakcja zbycia wierzytelności przyniesie stratę, którą będzie można zaliczyć do kosztów, czy też przychód, należy każdorazowo od kwoty otrzymanej przez wierzyciela od nabywcy wierzytelności odjąć wartość nominalną zbywanej wierzytelności. Ujemny wynik wyznaczy stratę pomniejszając przychód. Z kolei dodatni powinien zostać wykazany jako dochód do opodatkowania.

Wierzytelności niezaliczone do kosztów

W sytuacji gdy wierzytelności nie zostały zaliczone do przychodów należnych, podatnik nie będzie miał prawa zaliczyć do kosztów straty poniesionej z tytułu sprzedaży wierzytelności. Jeżeli w takiej sytuacji przedsiębiorca sprzeda wierzytelność po niższej cenie, powinien wykazać przychód w wysokości uzyskanej kwoty oraz koszty w wysokości wartości wierzytelności, czyli zadeklarować stratę z tytułu tej transakcji. Przedsiębiorca nie będzie jednak mógł zaliczyć do kosztów straty z tytułu zbycia takiej wierzytelności.

Możliwości wykazania nabytej wierzytelności jako przychodu należnego nie mają podatnicy prowadzący działalność polegającą na obrocie wierzytelnościami. Ponieważ zbywana wierzytelność nie może być przed jej sprzedażą zarachowana jako przychód należny, nie istnieje również możliwość zaliczenia straty poniesionej w wyniku sprzedaży do kosztów uzyskania przychodów.

Profesjonalny obrót wierzytelnościami

W przypadku nabycia wierzytelności w ramach działalności polegającej na obrocie wierzytelnościami nabywca uzyskuje przychód dopiero w momencie zbycia tej wierzytelności innemu podmiotowi lub faktycznego otrzymania należności wynikającej z nabytej wierzytelności od dłużnika. Wynika to z tego, że przychód z nabycia wierzytelności nie jest przychodem należnym związanym z działalnością gospodarczą, o którym mowa w art. 23 ust. 3 ustawy o CIT (i odpowiednio art. 14 ust. 1 ustawy o PIT). Wydatki poniesione na zakup wierzytelności nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodów w momencie jej nabycia, gdyż, pomimo że nabywca staje się wierzycielem, nie uzyskuje on przychodu do czasu faktycznej realizacji tej wierzytelności, czyli do czasu fizycznej zapłaty kwoty przez dłużnika.

Jeżeli nabywca nie zdoła wyegzekwować nabytej wierzytelności lub ją wyegzekwuje poniżej wartości nominalnej, to w takim wypadku nie będzie mógł zaliczyć tej wierzytelności lub jej niewyegzekwowanej części do kosztów uzyskania przychodów odpisując ją jako nieściągalną. Wartość wierzytelności odpisanych jako nieściągalne można bowiem zaliczyć do kosztów tylko wtedy, gdy zostały one zaliczone do przychodów należnych.


MAGDALENA MAJKOWSKA

magdalena.majkowska@infor.pl


PODSTAWA PRAWNA

Art. 12 ust. 3, art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Art. 14 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 34 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).

- Art. 509-517 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

REKLAMA

Będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

Księgowi nie spodziewają się w najbliższej przyszłości wielkich rewolucji w wynagrodzeniu i systemie swojej pracy

Co księgowi naprawdę myślą o kondycji swojej branży? Ukazał się pierwszy w Polsce barometr nastrojów księgowych. Jak oceniają oni miniony rok, czego oczekują po 2025. Odpowiedzi badanych księgowych pokazują prawdziwy obraz branży.

Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ulga na ekspansje a koszty marketingowe – jak szeroki jest katalog wydatków?

Niedawna interpretacja podatkowa (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.66.2025.2.ED) dla producenta opakowań z tworzyw sztucznych rozstrzyga tę kwestię, wskazując, które wydatki targowe i promocyjne podlegają odliczeniu, a które - mimo argumentacji podatnika - pozostają poza zakresem ulgi. Organ zastosował ścisłą wykładnię językową, potwierdzając kwalifikowalność jedynie części ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów.

REKLAMA

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

REKLAMA