REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przy wycenie bilansowej należy uwzględnić utratę wartości

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Bagieńska
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Istotnym elementem zamknięcia roku jest ustalenie wartości bilansowej aktywów i pasywów. W przypadku aktywów trwałych, w tym środków trwałych, ocenia się, czy według najlepszej wiedzy spółki istnieją przesłanki wskazujące na ewentualną trwałą utratę ich wartości. Dokonanie odpisów aktualizujących z tytułu trwałej utraty wartości wpływa nie tylko na wysokość sumy bilansowej, ale także na wynik finansowy. Dlatego zasadność takich odpisów jest w centrum zainteresowania m.in. biegłych rewidentów i właścicieli. Niestety, zapisy ustawy o rachunkowości są dość skąpe w kwestii dokonania odpisów z tytułu utraty wartości.

W przypadku zmiany technologii produkcji, przeznaczenia środka trwałego do likwidacji, wycofania go z używania lub z powodu innych przyczyn powodujących jego trwałą utratę wartości dokonuje się - w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych - odpowiedniego odpisu aktualizującego jego wartość.

REKLAMA

Autopromocja

REKLAMA

Do trwałej utraty wartości dochodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych. Uzasadnia to dokonanie odpisu doprowadzającego wartość składnika aktywów wynikającą z ksiąg rachunkowych do ceny sprzedaży netto, a w przypadku jej braku - do ustalonej w inny sposób wartości godziwej.

Z przepisów ustawy wynika, że odpisu aktualizującego zmniejszającego wartość środka trwałego należy dokonać w odpowiedniej wysokości, tzn. takiej, która doprowadzi wartość netto środka trwałego do ceny sprzedaży netto.

Zasady dokonywania odpisów aktualizujących dla rzeczowych aktywów trwałych zawiera MSR nr 36 „Utrata wartości aktywów”.

Zgodnie z nim odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości dokonuje się, gdy wartość bilansowa danego składnika aktywów lub ośrodka wypracowującego środki pieniężne jest niższa niż jego wartość odzyskiwalna. Wysokość odpisu powinna odpowiadać różnicy między wartością bilansową a wartością odzyskiwalną.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wartość odzyskiwalna odpowiada wartości godziwej pomniejszonej o koszty sprzedaży lub wartości użytkowej składnika aktywów albo ośrodka wypracowującego środki pieniężne, zależnie od tego, która z nich jest wyższa.

Przykład 1

Jednostka posiada środek trwały A o wartości początkowej 80 000 zł. Dotychczasowe umorzenie wynosi 20 000 zł. W związku ze zmianą technologii produkcji zdecydowano zaprzestać użytkowania tego środka.

Wartość godziwa (cena sprzedaży) takiego środka wynosi 42 000 zł.

Wartość użytkowa tego środka to 45 000 zł.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości wartość bilansowa tego środka powinna wynosić 42 000 zł.

Aktualna wartość bilansowa wynosi: 80 000 zł - 20 000 zł = 60 000 zł. Należy ją zmniejszyć o 18 000 zł (60 000 zł - 42 000 zł = 18 000 zł).

1. Dokonanie odpisu aktualizującego:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 18 000

Ma „Środki trwałe” 18 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

Zgodnie z MSR nr 36 wyceny dokonuje się według wartości użytkowej (45 000 zł), ponieważ jest ona wyższa od wartości godziwej (42 000 zł).

Odpis aktualizujący: 60 000 zł - 45 000 zł = 15 000 zł.

1. Dokonanie odpisu aktualizującego:

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 15 000

Ma „Środki trwałe” 15 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

Odpisy aktualizujące z tytułu trwałej utraty wartości środków trwałych, które wcześniej podlegały aktualizacji wyceny

Dokonując odpisu aktualizującego środków trwałych, które wcześniej podlegały aktualizacji wyceny, trzeba pamiętać o zmniejszeniu kapitału z aktualizacji wyceny. W myśl ustawy odpis ten najpierw zmniejsza kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Ewentualną nadwyżkę odpisu nad różnicami z aktualizacji wyceny zalicza się do pozostałych kosztów operacyjnych.

Przykład 2

Jednostka posiada środek trwały B o wartości początkowej 105 000 zł (po dokonaniu odpisu aktualizującego zwiększającego jego wartość). Dotychczasowe umorzenie wynosi 30 000 zł. Kapitał z aktualizacji wyceny dotyczący tego środka trwałego to 20 000 zł.

W związku ze zmianą technologii produkcji zdecydowano zaprzestać użytkowania tego środka.

Wartość godziwa (cena sprzedaży) takiego środka wynosi 38 000 zł.

Wartość użytkowa tego środka to 35 000 zł.

Zgodnie z ustawą o rachunkowości środek trwały wycenia się według ceny sprzedaży netto - 38 000 zł.

Dotychczasową wartość netto (105 000 zł - 30 000 zł = 75 000 zł) zmniejsza się o 37 000 zł (75 000 zł - 38 000 zł = 37 000 zł). Ponieważ utworzony wcześniej kapitał z aktualizacji wyceny wynosi 20 000 zł, w ciężar „Pozostałych kosztów operacyjnych” odnosi się tylko różnicę: 37 000 zł - 20 000 zł = 17 000 zł.

1. Dokonanie odpisu aktualizującego:

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 20 000

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 17 000

Ma „Środki trwałe” 37 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

Zgodnie z MSR nr 36 wyceny dokonuje się według wartości godziwej. Jest ona wyższa od wartości użytkowej i wynosi 38 000 zł.

Odpis aktualizujący: 75 000 zł - 38 000 zł = 37 000 zł. Ponieważ utworzony wcześniej kapitał z aktualizacji wyceny wynosi 20 000 zł, w ciężar „Pozostałych kosztów operacyjnych” odnosi się różnicę: 37 000 zł - 20 000 zł = 17 000 zł.

1. Dokonanie odpisu aktualizującego:

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 20 000

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 17 000

Ma „Środki trwałe” 37 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

Odwrócenie odpisu aktualizującego, gdy ustanie przyczyna utraty wartości środka trwałego

REKLAMA

W praktyce mogą zaistnieć sytuacje powodujące ustanie przyczyny, dla której dokonano wcześniej odpisu aktualizującego z tytułu trwałej utraty wartości. Może to być np. podjęcie decyzji o wykorzystaniu środka trwałego do produkcji innych wyrobów.

Ustawa o rachunkowości, mimo że mówi o trwałej utracie wartości, przewiduje jednak możliwość ustania przyczyny, dla której dokonano odpisu aktualizującego wartość aktywów. Oznacza to odwrócenie w całości lub w odpowiedniej części uprzednio dokonanego odpisu aktualizującego, które zwiększa wartość danego składnika aktywów i podlega zaliczeniu odpowiednio do pozostałych przychodów operacyjnych lub przychodów finansowych.

Z ustawy wynika, że kwota, o którą wcześniej zmniejszono kapitał z aktualizacji wyceny (tworząc odpis z tytułu trwałej utraty wartości), zwiększy pozostałe przychody operacyjne.

Nieco inaczej do tego problemu podchodzi MSR nr 36. Otóż odwrócenie odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości przeszacowanego składnika aktywów zwiększa bezpośrednio kapitał własny pod pozycją „Nadwyżka z aktualizacji wyceny”. Jednak kwota odwrócenia odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości jest ujmowana jako przychód w rachunku zysków i strat do wysokości odpisu aktualizującego z tytułu utraty wartości danego przeszacowanego składnika aktywów, który został poprzednio ujęty jako koszt w rachunku zysków i strat.

Przykład 3

Jednostka posiada środek trwały C o wartości początkowej 45 000 zł (po dokonaniu odpisu aktualizującego zwiększającego jego wartość). Dotychczasowe umorzenie wynosi 20 000 zł.

Kapitał z aktualizacji wyceny dotyczący tego środka trwałego to 3000 zł.

W związku ze zmianą technologii produkcji zdecydowano zaprzestać użytkowania tego środka i dokonano odpisu z tytułu trwałej utraty wartości w kwocie 5000 zł.

Po kilku miesiącach okazało się, że środek trwały B będzie ponownie wykorzystywany do produkcji innego asortymentu wyrobów. W związku z tym ustała przyczyna utraty wartości i odwrócono odpis w kwocie 5000 zł.

1. Dokonanie odpisu aktualizującego:

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 3 000

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 2 000

Ma „Środki trwałe” 5 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

2. Odwrócenie odpisu aktualizującego:

Wn „Środki trwałe” 5 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 5 000

Zgodnie z MSR nr 36 wartość odpisu uprzednio zmniejszającą kapitał z aktualizacji wyceny zalicza się do kapitału własnego (nie wpływa na wynik).

1. Dokonanie odpisu aktualizującego:

Wn „Kapitał z aktualizacji wyceny” 3 000

Wn „Pozostałe koszty operacyjne” 2 000

Ma „Środki trwałe” 5 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

2. Odwrócenie odpisu aktualizującego:

Wn „Środki trwałe” 5 000

- w analityce „Odpisy aktualizujące wartość środka trwałego”

Ma „Pozostałe przychody operacyjne” 2 000

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny” 3 000

- w analityce „Nadwyżka z aktualizacji”

 

 

 

Co należy rozumieć przez wartość godziwą i wartość użytkową

Wartość godziwa pomniejszona o koszty sprzedaży jest kwotą możliwą do uzyskania ze sprzedaży składnika aktywów (lub zespołów ośrodków wypracowujących przepływy pieniężne na warunkach rynkowych) pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi stronami transakcji, po potrąceniu kosztów zbycia.

Wartość użytkowa jest bieżącą, szacunkową wartością przyszłych przepływów pieniężnych, których uzyskania oczekuje się z tytułu dalszego użytkowania składnika aktywów lub środka wypracowującego środki pieniężne.

• § 6 i 120 MSR nr 36 „Utrata wartości aktywów”

• art. 28 ust. 8, art. 32 ust. 4 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

dr Anna Bagieńska

adiunkt w Katedrze Finansów i Rachunkowości Politechniki Białostockiej

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

REKLAMA

Będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

Księgowi nie spodziewają się w najbliższej przyszłości wielkich rewolucji w wynagrodzeniu i systemie swojej pracy

Co księgowi naprawdę myślą o kondycji swojej branży? Ukazał się pierwszy w Polsce barometr nastrojów księgowych. Jak oceniają oni miniony rok, czego oczekują po 2025. Odpowiedzi badanych księgowych pokazują prawdziwy obraz branży.

Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Ulga na ekspansje a koszty marketingowe – jak szeroki jest katalog wydatków?

Niedawna interpretacja podatkowa (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.66.2025.2.ED) dla producenta opakowań z tworzyw sztucznych rozstrzyga tę kwestię, wskazując, które wydatki targowe i promocyjne podlegają odliczeniu, a które - mimo argumentacji podatnika - pozostają poza zakresem ulgi. Organ zastosował ścisłą wykładnię językową, potwierdzając kwalifikowalność jedynie części ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów.

REKLAMA

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

Co myślą księgowi o przyszłości swojej branży? Barometr nastrojów księgowych 2025 ujawnia kulisy rynku

Czy zawód księgowego przechodzi kryzys, czy może ewoluuje w stronę większego znaczenia strategicznego? Nowo opublikowany Barometr nastrojów księgowych 2025 to pierwsze tego typu badanie w Polsce, które w kompleksowy sposób analizuje wyzwania, emocje i kierunki rozwoju zawodu księgowego.

REKLAMA