Odstępstwo od Międzynarodowych Standardów Rachunkowości

Gyöngyvér Takáts
Sprawozdania finansowe sporządzone w różny sposób w warunkach globalnego rynku nie mogą spełniać swojego celu, którym jest dostarczenie informacji o sytuacji finansowej i wynikach działalności firmy. Zawarte w takich sprawozdaniach informacje nie są użyteczne dla szerokiego kręgu użytkowników przy podejmowaniu decyzji, ponieważ przedstawione w nich dane nie są porównywalne z danymi innych jednostek o podobnym charakterze.
Podstawowe zasady sporządzania i przedstawiania sprawozdań finansowych na potrzeby użytkowników z zewnątrz zostały określone w założeniach koncepcyjnych sporządzenia i prezentacji sprawozdań finansowych i uchwalone w 1989 r. Projekt założeń koncepcyjnych wydał w maju 1988 r. Zarząd Komitetu Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Był przygotowywany na podstawie ram konceptualnych FASB.
Zgodnie z założeniami koncepcyjnymi sprawozdanie finansowe z jednej strony musi mieć wszystkie cechy jakościowe, a z drugiej - musi być sporządzone według odpowiedniego Międzynarodowego Standardu Rachunkowości. (...) To posiadanie przez sprawozdanie finansowe podstawowych cech jakościowych i zastosowanie właściwych standardów rachunkowości zwykle sprawia, że sporządzone sprawozdanie przekazuje to, co powszechnie rozumie się oraz pojęcie prawdziwego i rzetelnego obrazu lub rzetelnej prezentacji informacji.
Użycie słowa „zwykle” w tym kontekście sugeruje, że mogą się zdarzyć sytuacje, kiedy mimo posiadania podstawowych cech jakościowych i zastosowania właściwych standardów rachunkowości sprawozdanie finansowe nie spełnia wymogu rzetelnej prezentacji.
Konieczna rzetelna prezentacja
W rozumieniu MSR nr 1 „Prezentacja sprawozdań finansowych” zastosowanie MSSF wraz z informacjami uzupełniającymi w uzasadnionych przypadkach skutkuje tym, że sprawozdanie finansowe spełnia wymóg rzetelnej prezentacji. Podkreślenie potrzeby sporządzenia informacji uzupełniających rozwiązuje problem, gdy w bardzo rzadkich sytuacjach kierownictwo uzna, że zastosowanie danego wymogu standardu lub interpretacji wprowadzałoby w błąd, powodując, że sprawozdanie finansowe nie spełniłoby swojego celu określonego w założeniach koncepcyjnych. Jeżeli odpowiednie regulacje zabraniają odstąpienia od stosowania się do wymogu, jednostka, w maksymalnie możliwym zakresie, ogranicza ryzyko wprowadzenia w błąd przez ujawnienie, od stosowania jakiego standardu i w jakim zakresie odstąpiła, oraz wykazanie korekt do wszystkich pozycji sprawozdania finansowego, które byłyby według kierownictwa niezbędne dla osiągnięcia rzetelności sprawozdania.
Takie uregulowanie definitywnie ogranicza możliwość odstąpienia od wymogów MSSF w celu zapewnienia rzetelnej prezentacji, obniżając nadrzędność (override concept) koncepcji prawdziwego i rzetelnego obrazu nad innymi regulacjami.
Zmiany te nastąpiły po opublikowaniu raportu sporządzonego przez Międzynarodową Organizację Komisji Papierów Wartościowych i Giełd (IOSCO) ostro krytykującą nieograniczoną nadrzędność tej koncepcji.
Międzynarodowe Standardy Rachunkowości aż do 2004 r. - z pewnymi ograniczeniami - przyjęły nadrzędność tej koncepcji. Według § 10 MSR nr 1 z 2001 r.: „Sprawozdanie finansowe powinno rzetelnie obrazować sytuację finansową jednostki, jej wyniki finansowe i przepływy środków pieniężnych. Prawidłowe stosowanie Międzynarodowych Standardów Rachunkowości, wraz z ujmowaniem w uzasadnionych przypadkach dodatkowych informacji, prowadzi w zasadzie w każdej sytuacji do sporządzenia sprawozdania finansowego spełniającego wymóg rzetelnej prezentacji”.
Nie było stanowczego założenia, że zastosowanie MSSF wraz z informacjami uzupełniającymi sprawi, iż sprawozdanie finansowe spełnia wymogi rzetelnej prezentacji. Obecne sformułowanie MSSF oznacza, że przez rzetelną prezentację należy rozumieć zgodność z zasadami (patrz poniższa tabela).
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
Cechy jakościowe sprawozdania finansowego to takie jego właściwości, które sprawiają, że informacje w nim zawarte są użyteczne dla użytkowników; (...) to posiadanie przez sprawozdanie finansowe podstawowych cech jakościowych i zastosowanie właściwych standardów rachunkowości zwykle sprawia, że sporządzone sprawozdanie przekazuje to, co powszechnie rozumie się pod pojęciami „prawdziwego i rzetelnego obrazu” lub „rzetelnej prezentacji”.
Zapisy § 24 i 46 określają, co w myśl założeń koncepcyjnych należy rozumieć przez użyteczność i rzetelną prezentację sprawozdania finansowego. Z takiej hierarchii wysuwa się oczywisty wniosek, że tylko rzetelne i prawdziwe sprawozdanie finansowe może być użyteczne lub inaczej: użyteczne sprawozdanie finansowe to sprawozdanie, które przedstawia prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji finansowej, wyników działalności i zmian sytuacji finansowej jednostki.
W szybko globalizującym się świecie regulacje o znaczeniu finansowym mają poważne konsekwencje ekonomiczne, dlatego oczekuje się, że przy ich podejmowaniu przeważają raczej kategorie ekonomiczne niż teoretyczne. Ze względu na charakter pragmatyczny dziedziny rachunkowości nie można ignorować znaczenia użytkownika. Czysto teoretyczne podejście do sprawozdania finansowego nie mogłoby spełnić jego podstawowego celu, jakim jest użyteczność.
Należy pamiętać, że założenia koncepcyjne nie należą do Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. Stanowią dla nich coś w rodzaju konstytucji.
Warunki odstąpienia od MSR
W bardzo rzadkich sytuacjach, gdy kierownictwo zdecyduje, że stosowanie uregulowania standardu lub interpretacji może być na tyle mylące, iż spowoduje, że sprawozdanie finansowe nie spełni swojego określonego celu, jednostka może odstąpić od zastosowania tego wymogu.
W razie odstąpienia od wymogu zawartego w standardzie lub interpretacji, w części informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego jednostka powinna ujawnić:
- że kierownictwo uznało, iż sprawozdanie finansowe rzetelnie przedstawia sytuację finansową jednostki, finansowe wyniki działalności i przepływy środków pieniężnych,
- że sprawozdanie jest zgodne z mającymi zastosowanie standardami i interpretacjami, z wyjątkiem odstępstwa od określonego wymogu w celu osiągnięcia rzetelnej prezentacji,
- nazwę standardu lub interpretacji, od których poczyniła odstępstwo, charakter odstępstwa, wraz z podaniem rozwiązania, jakie przewiduje standard lub interpretacja, powód, dla którego zastosowanie takiego rozwiązania w danych okolicznościach wprowadzałoby w błąd, powodując, że sprawozdanie finansowe nie spełni swojego określonego celu,
- dla każdego zaprezentowanego okresu finansowego wpływ odstępstwa na każdą pozycję sprawozdania finansowego, gdyby była ona przedstawiona jako spełniająca wymaganie.
Duże znaczenie ma więc szczegółowe ujawnienie okoliczności odstępstwa, wskazujące jednocześnie na istotną funkcję informacji dodatkowej w sprawozdawczości finansowej. Przy sporządzeniu sprawozdania finansowego zawsze warto pamiętać o jego konsekwencjach ekonomicznych, które nieraz mogą być bardzo poważne. Dlatego z punktu widzenia użytkowników lepiej pokazać więcej niż mniej.
Odstępstwo według ustawy o rachunkowości
Ustawa o rachunkowości zezwala na to, by w kwestiach nieregulowanych ustawą jednostki mogły stosować MSR. Jednak w tym przypadku należy się kierować przepisami ustawy, które zobowiązują do jasnego i rzetelnego przedstawienia sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. Zdarzenia ujmuje się w księgach rachunkowych oraz wykazuje w sprawozdaniu finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną. Ten zapis zachęca do głębokiej analizy każdej operacji gospodarczej w celu ustalenia, które zasady określone w ustawie należy w danym przypadku stosować. Nie zezwala jednak na odstępstwo od przepisów ustawy.
Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 1 podkreśla, że nieprawidłowych zasad rachunkowości nie uznaje się za skorygowane poprzez ich ujawnienie i zaprezentowanie w informacji dodatkowej.
Podstawa prawna:
• art. 4 ust. 1, art. 10 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn.zm.),
• założenia koncepcyjne sprawozdania i prezentacji sprawozdania finansowego.

- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat
Liczne zmiany przepisów i niejednolite interpretacje i orzeczenia w sprawach podatkowych to codzienność polskich podatników, firm i księgowych. Nie wszyscy wiedzą, że można ubezpieczyć się od ryzyka podatkowego. Ubezpieczyciele oferują w tym zakresie kompleksową ochronę ubezpieczeniową, np. ochronę skarbową dla osób fizycznych odpowiedzialnych za finanse (dot. ryzyka kar z kks), czy ochronę podatkową uruchamianą w ramach sporów podatników z organami podatkowymi.
Wynagrodzenie za funkcje kierownicze i nadzorcze w pracach B+R stanowi koszt kwalifikowany.
ZUS poinformował o wdrożeniu nowej metryki programu Płatnik, które ma mieć miejsce 7 czerwca 2023 r. w godzinach wieczornych.
Jakie skutki podatkowe w podatku dochodowym wywołuje dywidenda rzeczowa po stronie spółki wypłacającej dywidendę?
Kawa z INFORLEX to cykl bezpłatnych spotkań online. Spotkania odbywają się w formule „na żywo” w wybrane wtorki o godzinie 9.00. Przy porannej kawie poruszamy najbardziej aktualne tematy, które stanowią także zasób kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Rozmawiamy o podatkach, księgowości, rachunkowości, kadrach, płacach oraz HR. 13 czerwca br. tematem spotkania będzie Slim VAT 3.
Ministerstwo Finansów pracuje nad ustawą, która zobowiąże operatorów platform cyfrowych do raportowania organom podatkowym o aktywnych sprzedawcach, m.in. tych, którzy dokonali co najmniej 30 transakcji w roku lub sprzedali towary za więcej niż 2 tys. euro. Raportowane będą też dane osób, które za pośrednictwem platformy wynajmą np. swoje mieszkanie - informuje dyrektor Departamentu Polityki Podatkowej w Ministerstwie Finansów Marcin Lachowicz.
Rada Polityki Pieniężnej w czasie posiedzenia w dniach 5-6 czerwca 2023 r. nie podjęła decyzji o zmianie wysokości żadnej stopy procentowej NBP. Stopa referencyjna wynosi nadal 6,75 proc.
Przedsiębiorcy czekają na zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej. Powstaje jednak pytanie, czy środki, które oddaje ZUS, powinny zostać uznane za przychód przedsiębiorstwa. Wszystko zależy od wybranej metody rozliczania podatku.
W komunikacie z 5 czerwca 2023 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, że służby Komisji Europejskiej potwierdziły, że brak jest podstaw do zwolnienia drobnych producentów wina z wymogów określonych w art. 33-43 dyrektywy 2020/262, w tym z obowiązku stosowania e-SAD przy przemieszczaniu wewnątrzwspólnotowym poza procedurą zawieszenia poboru akcyzy wyprodukowanego przez nich wina oraz posiadania numeru akcyzowego uprawnionego/certyfikowanego wysyłającego.
To dziś już dziś! Międzynarodowy Dzień Księgowego. Dziękujemy za Waszą ciężką pracę i zaangażowanie i za to, że zawsze można na Was liczyć. Zapraszamy do galerii pełnej humoru.
Nie ustajemy w świętowaniu Międzynarodowego Dnia Księgowego. Następna porcja humoru jest już gotowa. Zapraszamy!
6 czerwca 2023 r. Rada Ministrów przyjęła i skierowała do Sejmu projekt ustawy o wprowadzeniu systemu kaucyjnego. System kaucyjny ma objąć od 2025 roku, np. butelki z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku do 3 l, szklane wielokrotnego użytku do 1,5 l i puszki metalowe do 1 l.
Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył skargę kasacyjną spółki, która toczyła spór z organem podatkowym w zakresie miejsca rozliczania VAT od usług wsparcia (orzeczenie z 14 lutego 2023 r., sygnatura I FSK 1794/19).
U nas Międzynarodowy Dzień Księgowego trwa cały tydzień! Kolejny zestaw żartów prosto od księgowych już na Was czeka!
W dniu 1 czerwca 2023 r. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (zwana potocznie SLIM VAT 3). Ta nowelizacja zawiera nie tylko zmiany w podatku VAT ale także kilka zmian w podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) i wyższe kwoty wolne w podatku od spadków i darowizn. Przesunięto o rok obowiązek wysyłania JPK_PIT i JPK_CIT.
Zarówno w małych firmach, jak i w międzynarodowych przedsiębiorstwach, dział księgowości odgrywa kluczową rolę w zakresie zarządzania finansami i zapewnianiu przejrzystości informacji finansowych. Obchodzony 9 czerwca Dzień Księgowego to doskonała okazja, aby uznać i docenić wkład grupy, która zapewnia solidne podstawy do podejmowania decyzji biznesowych w firmach.
Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej opublikowało projekt nowelizacji ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci, który ma na celu podwyższenie świadczenia wychowawczego (tzw. 500 plus) do kwoty 800 zł miesięcznie od 2024 roku.
"Ewa, nasza tęczowa księgowa" - tak nazwaliśmy historyjkę o księgowej, którą napisał ChatGPT-4. Ciekawi jesteśmy jak Wam się spodoba i przede wszystkim, czy wywoła uśmiech na Waszych twarzach… a w których miejscach - to już sprawka sztucznej inteligencji!
Jak działają międzybankowe systemy rozliczeniowe Elixir, Euro Elixir i Express Elixir w czasie Bożego Ciała (8 czerwca 2023 r.) i całego długiego weekendu 8-11 czerwca? Kiedy dojdzie do odbiorcy przelew bankowy wysłany w Boże Ciało?
Międzynarodowy Dzień Księgowego już w najbliższy piątek - 9 czerwca. My zaczynamy świętowanie już od dziś i mamy dla Was, drodzy Księgowi i Księgowe, kolejną porcję dowcipów prosto z biur rachunkowych. Bo liczy się humor!
Nowy wskaźnik referencyjny WIRON, który ma zastąpić dotychczasowy WIBOR, będzie stosowany przy prefinansowaniu działań w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Tak przewiduje zakłada projekt rozporządzenia opublikowany 24 maja 2023 r. na stronach Rządowego Centrum Legislacji.
Trzymiesięczny WIRON spadł od początku 2023 roku z 6,18 proc. do 5,83 proc. W tym samym czasie WIBOR 3M stopniał o 10 pkt bazowych (do 6,9 proc.). Jeśli sytuacja się nie zmieni, inwestorzy po zaplanowanej na 1 stycznia 2025 r. tranzycji, będą zarabiali mniej.
Prezydent podpisał ustawę znaną jako SLIM VAT 3. Na mocy nowych przepisów zwiększony został m.in. limit dla podatników, którzy mogą korzystać z metody kasowej rozliczania podatku VAT oraz rozliczać się kwartalnie. Próg przychodowy wzrósł z 1,2 miliona do 2 milionów euro. Ustawa wejdzie w życie 1 lipca. Jej celem jest uproszczenie regulacji podatkowych i ułatwienie prowadzenia działalności przedsiębiorcom. Jakie zmiany na nich czekają?
Zapadł ważny wyrok dla praktyki naliczania stawki podatku od nieruchomości dla działalności opiekuńczej (domów seniora). Chodzi o wyrok z dnia 23 maja 2023 r. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie w sprawie o sygn. I SA/ Kr 250/23.
Prezent dla współpracownika odchodzącego na emeryturę to sympatyczny gest i podziękowanie za dotychczasową wspólną pracę. Ale co kupić? Przygotowaliśmy kilka pomysłów.
Komentarze(0)
Pokaż: