Podatek od transakcji finansowych w UE

Na prośbę jedenastu państw członkowskich (Francja, Niemcy, Belgia, Austria, Słowenia, Portugalia, Grecja, Słowacja, Włochy, Hiszpania, Estonia), które zdecydowały się zastosować taki podatek, zakres i cele zaproponowanej dyrektywy są zbieżne z pierwotnym wnioskiem w tej sprawie przedstawionym przez Komisję we wrześniu 2011 r.

W przyjętym 14 lutego 2013 r. wniosku podtrzymano założenie, zgodnie z którym podatek będzie pobierany od wszystkich transakcji, w przypadku których ustalono, że są one powiązane ze strefą objętą podatkiem od transakcji finansowych. Zachowano także te same stawki podatkowe: 0,1 % od obrotu akcjami i obligacjami oraz 0,01 % od transakcji na instrumentach pochodnych.

Szacuje się, że w przypadku wprowadzenia podatku przez 11 państw członkowskich dochody z tego tytułu mogą wynieść 30-35 mld EUR rocznie.

Omawiany wniosek w sprawie podatku od transakcji finansowych wprowadza pewne ograniczone zmiany względem pierwotnego wniosku w związku z tym, iż podatek od transakcji finansowych będzie obowiązywał na mniejszym obszarze geograficznym niż pierwotnie zakładano. Wspomniane zmiany mają przede wszystkim na celu zapewnienie jasności prawa oraz zwiększenie skuteczności przepisów zwalczających przypadki unikania zobowiązań podatkowych oraz nadużyć.

Algirdas Šemeta, komisarz ds. podatków, stwierdził „Wraz z przyjęciem dziś wniosku spełnione zostały wszystkie warunki, by urzeczywistnić projekt wspólnego podatku od transakcji finansowych w UE. Nie ulega wątpliwości, że zaproponowany podatek jest sprawiedliwy i solidny pod względem technicznym i w efekcie wzmocni nasz jednolity rynek i poskromi nieodpowiedzialny obrót instrumentami finansowymi. Jedenaście państw członkowskich zaapelowało o przyjęcie tego wniosku, by móc wdrożyć podatek od transakcji finansowych w ramach wzmocnionej współpracy. Zwracam się teraz do tych państw, by ambitnie kontynuowały swoje zamierzenia - by podejmowały decyzje związane z pierwszym na świecie regionalnym podatkiem od transakcji finansowych i by spełniły oczekiwania w tym zakresie.”

Wprowadzenie podatku od transakcji finansowych służy trzem głównym celom:

1. wzmocnieniu jednolitego rynku poprzez ograniczenie liczby rozbieżnych krajowych strategii w zakresie opodatkowania transakcji finansowych;

2. zagwarantowaniu sprawiedliwego i znaczącego wkładu sektora finansowego w dochody publiczne; i

3. podatek od transakcji finansowych będzie uzupełnieniem środków regulacyjnych oraz zachętą dla sektora finansowego, by podejmować bardziej odpowiedzialne działania nakierowane na gospodarkę realną.

Podobnie jak w pierwotnym wniosku podatek od transakcji finansowych będzie charakteryzował się niskimi stawkami, szeroką bazą opodatkowania oraz zabezpieczeniami chroniącymi przed relokacją sektora finansowego.

Zachowana zostaje „zasada siedziby”. Zgodnie z tą zasadą podatek będzie należny, jeśli jedna ze stron transakcji ma siedzibę w państwie członkowskim uczestniczącym we wzmocnionej współpracy, bez względu na to, gdzie odbywa się transakcja. Dotyczy to sytuacji, w której instytucja finansowa biorąca udział w transakcji ma siedzibę w strefie objętej podatkiem od transakcji finansowych lub gdy działa w imieniu strony mającej siedzibę w państwie podlegającym odnośnym przepisom.

Wniosek zapewnia również dodatkowe zabezpieczenie przed unikaniem opodatkowania, a mianowicie „zasadę miejsca emisji”. Oznacza ona, że obrót instrumentami finansowymi wyemitowanymi we wspomnianych jedenastu państwach członkowskich będzie opodatkowany, nawet jeśli podmioty odpowiedzialne za taki obrót nie mają siedziby w strefie objętej podatkiem od transakcji finansowych. Ponadto najnowszy wniosek zawiera wyraźnie sprecyzowane przepisy dotyczące zwalczania nadużyć.

Podobnie jak w pierwotnym wniosku, w celu ochrony gospodarki realnej podatek od transakcji finansowych nie będzie nakładany na bieżącą działalność finansową obywateli ani przedsiębiorców (np. kredyty, płatności, ubezpieczenia, lokaty). Podatek nie będzie również pobierany od tradycyjnej działalności w zakresie bankowości inwestycyjnej w kontekście podniesienia kapitału ani od transakcji finansowych realizowanych w ramach restrukturyzacji.

Z zakresu wniosku wyłączone zostały również takie zagadnienia jak refinansowanie, polityka pieniężna oraz zarządzanie długiem publicznym. Tym samym transakcje z bankami centralnymi oraz EBC, transakcje w ramach Europejskiego Instrumentu Stabilności Finansowej oraz Europejskiego Mechanizmu Stabilności, a także transakcje, w których Unia Europejska jest stroną, będą zwolnione z tego podatku.

Co dalej

Zaproponowana dyrektywa zostanie teraz poddana pod dyskusję państw członkowskich w celu wprowadzenia jej w życie w ramach wzmocnionej współpracy. W dyskusjach mogą wziąć udział wszystkie państwa członkowskie Unii (27), jednak prawo głosu przysługiwać będzie tylko państwom członkowskim, które zdecydowały się na wzmocnioną współpracę. Wdrożenie dyrektywy wymaga ich jednomyślności. Ponadto podjęte zostaną konsultacje z Parlamentem Europejskim.

 

Kontekst

We wrześniu 2011 r. Komisja przedłożyła wniosek w sprawie wspólnego systemu podatku od transakcji finansowych w celu zapewnienia spójnego podejścia do opodatkowania sektora finansowego w obrębie jednolitego rynku i sprawiedliwego wkładu tego sektora w finanse publiczne oraz przyczynienia się do bardziej wydajnego obrotu w sektorze finansowym, który sprzyja poprawie dobrobytu.

W wyniku zagorzałych dyskusji na temat wniosku na posiedzeniach ECOFIN-u latem 2012 r. zgodzono się co do tego, że nie uda się osiągnąć jednomyślności wszystkich 27 państw członkowskich w rozsądnym terminie. Znacząca grupa państw członkowskich wyraziła jednak duże zainteresowanie kontynuacją działań dotyczących wspólnego podatku od transakcji finansowych. W związku z tym jesienią 2012 r. jedenaście państw członkowskich wystosowało do Komisji pismo z oficjalnym wnioskiem o udzielenie upoważnienia w zakresie wzmocnionej współpracy na podstawie wniosku Komisji z 2011 r.

Komisja dokładnie zapoznała się z wnioskiem i oceniła go według kryteriów dotyczących wzmocnionej współpracy przewidzianej w traktatach. Ustaliła przede wszystkim, że wzmocniona współpraca w zakresie podatku od transakcji finansowych nie będzie miała negatywnego wpływu na funkcjonowanie jednolitego rynku ani na zobowiązania, prawa i uprawnienia państw członkowskich, które na taką współpracę się nie zdecydowały. Na podstawie tej oceny w październiku 2012 r. Komisja złożyła wniosek w sprawie decyzji upoważniającej do podjęcia wzmocnionej współpracy w dziedzinie podatku od transakcji finansowych. W grudniu 2012 r. uzyskała ona poparcie ze strony Parlamentu Europejskiego, a na posiedzeniu ECOFIN-u w styczniu 2013 r. wniosek poparli ministrowie finansów państw członkowskich.

Po otrzymaniu zgody na wzmocnioną współpracę Komisja mogła przystąpić do prac nad przedstawionym dzisiaj szczegółowym wnioskiem w sprawie podatku od transakcji finansowych, który będzie obowiązywał w jedenastu państwach członkowskich.