REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć złe długi

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Niezapłacone wierzytelności wywierają skutki nie tylko w prawie cywilnym, ale powodują też określone konsekwencje w ustawach podatkowych. W podatku dochodowym przedawnione wierzytelności nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o VAT zawierają specyficzne rozliczenie podatku w odniesieniu do wierzytelności nieściągalnych.
Zagadnienia związane z przedawnieniem roszczeń unormowane są przepisami kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 117 par. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.; dalej k.c.), z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Ponadto takie zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Przedawnienie w przepisach ustaw

W art. 118 k.c. zostały unormowane terminy przedawnienia. I tak, jeśli nie ma przepisu szczególnego, dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez żadną czynność prawną. Oznacza to, że nieważne są z mocy prawa wszelkie postanowienia umowne lub czynności podejmowane przez jedną ze stron o ewentualnym skróceniu bądź przedłużeniu terminu przedawnienia. Sam ustawodawca może jednak przepisami szczególnymi przedmiotowy termin skracać lub wydłużać. Przepisem, który normuje odstępstwo od zasady trzyletniego okresu przedawnienia, jest między innymi art. 554 k.c. W myśl tego przepisu, jako szczególnego roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem dwóch lat. Podobnie na podstawie art. 778 k.c. roszczenia z umowy przewozu osób przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu, a gdy przewóz nie został wykonany, od dnia, kiedy miał być wykonany.
Sprawdźmy, jak kwestię przedawnionych wierzytelności normują przepisy podatkowe. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione. Jeśli wierzytelności ulegną przedawnieniu, to przedsiębiorca nie będzie mógł zaksięgować ich w koszty uzyskania przychodów. Podobnie zapłacony od tych wierzytelności VAT należny pozostanie nie do odzyskania.
Tym samym, jeśli podatnik nie chce pozbawić się możliwości zaksięgowania wierzytelności w ciężar kosztów, powinien czynić starania o to, aby wierzytelność nie uległa przedawnieniu. Musi więc przedsięwziąć kroki zmierzające do wyegzekwowania lub uprawdopodobnienia nieściągalności tej wierzytelności przed upływem jej przedawnienia.

Wierzytelności w kosztach

W świetle art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT, aby wierzytelność nieściągalną można było uznać za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione dwa warunki. Musi być ona wcześniej zarachowana jako przychód należny i jej nieściągalność musi zostać uprawdopodobniona.
Przychodem z działalności są, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zaś u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za przychód z działalności uważa się przychód pomniejszony o podatek od towarów i usług. Uprawdopodobnienie zaś nieściągalności wierzytelności może zostać udokumentowane na kilka sposobów.
WARTO WIEDZIEĆ
Przepisów dotyczących tzw. ulgi na złe długi nie stosuje się w sytuacjach, jeśli między wierzycielem a dłużnikiem istnieją określone związki (np. rodzinne, majątkowe, kapitałowe lub wynikające ze stosunku pracy).
Dopiero spełnienie warunku, aby nieściągalne wierzytelności stanowiły koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym, rzutuje na możliwość dokonania korekty VAT.

Ulga na złe długi

Możliwość korekty VAT należnego istnieje w stosunku do wierzytelności powstałych po dniu 1 czerwca 2005 r. Od tej daty wraz ze zmianą ustawy o VAT pojawiła się możliwość rozliczenia tego podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, tzw. ulga na złe długi. Możliwość dokonania korekty VAT należnego jest według nowych przepisów uzależniona od spełnienia kilku jeszcze warunków. Świadczenie usług winno być dokonane na rzecz podatnika VAT (zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny), niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Również na dzień składania korekty wierzyciel i dłużnik muszą być podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni. Ponadto wierzytelności muszą być wcześniej wykazane w deklaracji jako sprzedaż opodatkowana. Ulga nie może dotyczyć wierzytelności, które zostały wcześniej zbyte lub uregulowane. Niezbędne jest także, aby wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej, a dłużnik w ciągu 28 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie. Jest też czasowe ograniczenie polegające na tym, że od dnia wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności nie upłynęło 5 lat, licząc od początku roku, w którym została ona wystawiona.

Korekta w VAT

Korekta VAT należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie o odpisaniu wierzytelności. Wraz z deklaracją podatkową, zawierającą korektę VAT należnego, podatnik zobowiązany jest do zawiadomienia o tej korekcie właściwy dla niego urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego.
Przepisy nie określają formy tego zawiadomienia, niemniej dla celów dowodowych wskazane jest, aby była to forma pisemna z potwierdzeniem, że urząd otrzymał to zawiadomienie. Podatnik jest również zobowiązany do zawiadomienia dłużnika o dokonaniu korekty w ciągu 7 dni od dnia jej dokonania. Tu również przepisy nie przewidują formy tego zawiadomienia, ale można domniemywać, że winno ono mieć formę pisemną, bowiem na podatniku ciąży obowiązek przesłania kopii tego zawiadomienia do właściwego dla niego urzędu skarbowego.
W przypadku otrzymania zawiadomienia przez dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej przez wierzyciela, dłużnik będzie zobowiązany do pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku do powiększenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur (chyba że w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia uregulował należność). Przy czym zaznaczyć wypada, że dłużnik zobowiązany jest do skorygowania swojego VAT poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał faktury od wierzyciela.
Podkreślić należy, że określone wcześniej reguły stanowiące uprawnienie (czyli formę dowolności) po stronie wierzyciela, wywierają skutek po stronie dłużnika w postaci nowych obowiązków na niego nałożonych. Po stronie dłużnika wystąpi obowiązek dokonania stosownej korekty. Ponadto dodatkowym obciążeniem dla niego będą odsetki za zwłokę, bowiem po jego stronie obowiązek zmniejszenia VAT naliczonego lub zwiększenia należnego dotyczyć będzie okresu, w którym dokonał odliczenia. Tego rodzaju korekta zazwyczaj spowoduje powstanie zaległości podatkowej i odsetki z tego tytułu.

Jak udokumentować nieściągalność wierzytelności

Nieściągalność wierzytelności dokumentuje:
1) postanowienie o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego albo
2) postanowienie sądu o:
oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku lub umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku albo
3) protokół sporządzony przez podatnika, stwierdzający, że przewidywane koszty procesowe (np. wpis sądowy, koszty zastępstwa procesowego) i egzekucyjne (koszty komornicze) związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej wierzytelności.

Jadwiga Drzystek


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak uzyskać dofinansowanie z urzędu pracy do zatrudnienia pracownika - zasady w 2025 roku

Zatrudnienie pracownika przeważnie wiążę się z dużymi kosztami. Trudno się dziwić, że przedsiębiorcy szukają oszczędności i szukają rozwiązań, aby móc zapłacić jak najmniej. Istnieją różne formy wsparcia przedsiębiorców, np. dofinansowanie na zatrudnienie pracownika z Urzędu Pracy. Jak wygląda proces ubiegania się o takie dofinansowanie? Poniżej opiszę kilka możliwych dofinansowań, o które może się starać przedsiębiorca.

KSeF już za rogiem. Tysiące firm nieprzygotowanych – cyfrowe wykluczenie może kosztować fortunę

Cyfrowy obowiązek, który może zaskoczyć wielu przedsiębiorców – od 2026 r. e-fakturowanie stanie się przymusem. Problem? Rząd uznał, że „wykluczenie cyfrowe” dotyczy wyłącznie najmniejszych firm. W praktyce zagrożeni są także starsi przedsiębiorcy, mikrofirmy bez dostępu do IT, a nawet ci, którzy nie mają stabilnego internetu. Brak przygotowania oznacza paraliż działalności, karne odsetki i utratę klientów. Czas ucieka – a system nie wybacza błędów.

ZUS: Przedsiębiorcy z niepełnosprawnościami z niższą roczną składką zdrowotną. Trzeba spełnić 4 warunki

Przedsiębiorcy, którzy mają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności mogą korzystać z ulgi i obniżyć roczną składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Krzysztof Cieszyński, Regionalny Rzecznik Prasowy województwa pomorskiego wyjaśnia jakie warunki trzeba spełnić, by skorzystać z tej ulgi.

Prawa autorskie do treści biznesowych publikowanych w social mediach. Kiedy można legalnie wykorzystać zdjęcie lub wideo? Co każda firma wiedzieć powinna

W erze cyfrowej, gdzie granice między komunikacją osobistą a firmową coraz bardziej się zacierają, prawa autorskie w social mediach stają się kluczową kwestią dla każdego biznesu. Generowanie własności intelektualnej przestało być domeną wyłącznie branż kreatywnych — dziś dotyczy praktycznie każdej firmy, która promuje swoje produkty lub usługi w internecie.

REKLAMA

Zwierzęta w firmie a koszty uzyskania przychodu. Jak argumentować przed urzędem skarbowym? Interpretacje fiskusa: pies, akwarium i inne przypadki

Czy pies w firmie może być kosztem uzyskania przychodu? A akwarium – elementem budującym wizerunek? Coraz więcej przedsiębiorców zadaje sobie te pytania, zwłaszcza w czasach, gdy granica między przestrzenią zawodową a prywatną bywa płynna. Praktyka i interpretacje podatkowe pokazują, że... to zależy.

Będzie likwidacja JPK VAT? Prof. Modzelewski: nieoficjalnie mówi się o redukcji obowiązków

Od samego początku (można sprawdzić) byłem krytykiem wprowadzenia powszechnych „jotpeków”, czyli zmuszania ogółu podatników do systematycznego wysyłania urzędom skarbowym ich ewidencji podatkowych. Po co zaśmiecać archiwa tych organów bilionami zbędnych informacji, do których nigdy nie sięgnie i nie można ich racjonalnie zinterpretować?

Księgowi nie spodziewają się w najbliższej przyszłości wielkich rewolucji w wynagrodzeniu i systemie swojej pracy

Co księgowi naprawdę myślą o kondycji swojej branży? Ukazał się pierwszy w Polsce barometr nastrojów księgowych. Jak oceniają oni miniony rok, czego oczekują po 2025. Odpowiedzi badanych księgowych pokazują prawdziwy obraz branży.

Zasada wielokrotności opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku wtórnego obowiązku podatkowego a zmiana podatkowego przeznaczenia wyrobu akcyzowego

Istotnym problemem prawnym i praktycznym jest możliwość wielokrotnego opodatkowania tego samego wyrobu akcyzowego na etapie wtórnego obowiązku podatkowego (zwanego również obowiązkiem podatkowym drugiego stopnia.) – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Ulga na ekspansje a koszty marketingowe – jak szeroki jest katalog wydatków?

Niedawna interpretacja podatkowa (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.66.2025.2.ED) dla producenta opakowań z tworzyw sztucznych rozstrzyga tę kwestię, wskazując, które wydatki targowe i promocyjne podlegają odliczeniu, a które - mimo argumentacji podatnika - pozostają poza zakresem ulgi. Organ zastosował ścisłą wykładnię językową, potwierdzając kwalifikowalność jedynie części ponoszonych przez przedsiębiorców kosztów.

KSeF 2026: Pożegnanie z papierowymi fakturami. Jak przygotować się na rewolucję w rozliczeniach VAT i uniknąć kar i problemów z fiskusem [branża TSL]

Niecały rok dzieli podatników VAT (w tym branżę transportową) od księgowej rewolucji. Ministerstwo Finansów potwierdziło w komunikacie z kwietnia 2025 r., że początek 2026 roku to ostateczny termin wejścia w życie Krajowego Systemu e-Faktur dla większości przedsiębiorców. Oznacza to, że już niedługo sektor TSL, zdominowany przez rozliczenia papierowe, musi stać się cyfrowy. To wyzwanie zwłaszcza dla spedycji, które rozliczają się z wieloma podmiotami równocześnie. Jak przygotować się do wdrożenia KSeF, by uniknąć problemów i kar?

REKLAMA