REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć złe długi

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Niezapłacone wierzytelności wywierają skutki nie tylko w prawie cywilnym, ale powodują też określone konsekwencje w ustawach podatkowych. W podatku dochodowym przedawnione wierzytelności nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o VAT zawierają specyficzne rozliczenie podatku w odniesieniu do wierzytelności nieściągalnych.
Zagadnienia związane z przedawnieniem roszczeń unormowane są przepisami kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 117 par. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.; dalej k.c.), z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Ponadto takie zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Przedawnienie w przepisach ustaw

W art. 118 k.c. zostały unormowane terminy przedawnienia. I tak, jeśli nie ma przepisu szczególnego, dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez żadną czynność prawną. Oznacza to, że nieważne są z mocy prawa wszelkie postanowienia umowne lub czynności podejmowane przez jedną ze stron o ewentualnym skróceniu bądź przedłużeniu terminu przedawnienia. Sam ustawodawca może jednak przepisami szczególnymi przedmiotowy termin skracać lub wydłużać. Przepisem, który normuje odstępstwo od zasady trzyletniego okresu przedawnienia, jest między innymi art. 554 k.c. W myśl tego przepisu, jako szczególnego roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem dwóch lat. Podobnie na podstawie art. 778 k.c. roszczenia z umowy przewozu osób przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu, a gdy przewóz nie został wykonany, od dnia, kiedy miał być wykonany.
Sprawdźmy, jak kwestię przedawnionych wierzytelności normują przepisy podatkowe. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione. Jeśli wierzytelności ulegną przedawnieniu, to przedsiębiorca nie będzie mógł zaksięgować ich w koszty uzyskania przychodów. Podobnie zapłacony od tych wierzytelności VAT należny pozostanie nie do odzyskania.
Tym samym, jeśli podatnik nie chce pozbawić się możliwości zaksięgowania wierzytelności w ciężar kosztów, powinien czynić starania o to, aby wierzytelność nie uległa przedawnieniu. Musi więc przedsięwziąć kroki zmierzające do wyegzekwowania lub uprawdopodobnienia nieściągalności tej wierzytelności przed upływem jej przedawnienia.

Wierzytelności w kosztach

W świetle art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT, aby wierzytelność nieściągalną można było uznać za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione dwa warunki. Musi być ona wcześniej zarachowana jako przychód należny i jej nieściągalność musi zostać uprawdopodobniona.
Przychodem z działalności są, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zaś u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za przychód z działalności uważa się przychód pomniejszony o podatek od towarów i usług. Uprawdopodobnienie zaś nieściągalności wierzytelności może zostać udokumentowane na kilka sposobów.
WARTO WIEDZIEĆ
Przepisów dotyczących tzw. ulgi na złe długi nie stosuje się w sytuacjach, jeśli między wierzycielem a dłużnikiem istnieją określone związki (np. rodzinne, majątkowe, kapitałowe lub wynikające ze stosunku pracy).
Dopiero spełnienie warunku, aby nieściągalne wierzytelności stanowiły koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym, rzutuje na możliwość dokonania korekty VAT.

Ulga na złe długi

Możliwość korekty VAT należnego istnieje w stosunku do wierzytelności powstałych po dniu 1 czerwca 2005 r. Od tej daty wraz ze zmianą ustawy o VAT pojawiła się możliwość rozliczenia tego podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, tzw. ulga na złe długi. Możliwość dokonania korekty VAT należnego jest według nowych przepisów uzależniona od spełnienia kilku jeszcze warunków. Świadczenie usług winno być dokonane na rzecz podatnika VAT (zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny), niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Również na dzień składania korekty wierzyciel i dłużnik muszą być podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni. Ponadto wierzytelności muszą być wcześniej wykazane w deklaracji jako sprzedaż opodatkowana. Ulga nie może dotyczyć wierzytelności, które zostały wcześniej zbyte lub uregulowane. Niezbędne jest także, aby wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej, a dłużnik w ciągu 28 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie. Jest też czasowe ograniczenie polegające na tym, że od dnia wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności nie upłynęło 5 lat, licząc od początku roku, w którym została ona wystawiona.

Korekta w VAT

Korekta VAT należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie o odpisaniu wierzytelności. Wraz z deklaracją podatkową, zawierającą korektę VAT należnego, podatnik zobowiązany jest do zawiadomienia o tej korekcie właściwy dla niego urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego.
Przepisy nie określają formy tego zawiadomienia, niemniej dla celów dowodowych wskazane jest, aby była to forma pisemna z potwierdzeniem, że urząd otrzymał to zawiadomienie. Podatnik jest również zobowiązany do zawiadomienia dłużnika o dokonaniu korekty w ciągu 7 dni od dnia jej dokonania. Tu również przepisy nie przewidują formy tego zawiadomienia, ale można domniemywać, że winno ono mieć formę pisemną, bowiem na podatniku ciąży obowiązek przesłania kopii tego zawiadomienia do właściwego dla niego urzędu skarbowego.
W przypadku otrzymania zawiadomienia przez dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej przez wierzyciela, dłużnik będzie zobowiązany do pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku do powiększenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur (chyba że w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia uregulował należność). Przy czym zaznaczyć wypada, że dłużnik zobowiązany jest do skorygowania swojego VAT poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał faktury od wierzyciela.
Podkreślić należy, że określone wcześniej reguły stanowiące uprawnienie (czyli formę dowolności) po stronie wierzyciela, wywierają skutek po stronie dłużnika w postaci nowych obowiązków na niego nałożonych. Po stronie dłużnika wystąpi obowiązek dokonania stosownej korekty. Ponadto dodatkowym obciążeniem dla niego będą odsetki za zwłokę, bowiem po jego stronie obowiązek zmniejszenia VAT naliczonego lub zwiększenia należnego dotyczyć będzie okresu, w którym dokonał odliczenia. Tego rodzaju korekta zazwyczaj spowoduje powstanie zaległości podatkowej i odsetki z tego tytułu.

Jak udokumentować nieściągalność wierzytelności

Nieściągalność wierzytelności dokumentuje:
1) postanowienie o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego albo
2) postanowienie sądu o:
oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku lub umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku albo
3) protokół sporządzony przez podatnika, stwierdzający, że przewidywane koszty procesowe (np. wpis sądowy, koszty zastępstwa procesowego) i egzekucyjne (koszty komornicze) związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej wierzytelności.

Jadwiga Drzystek


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Faktury ustrukturyzowanej nie da się obiektywnie (w sensie prawnym) użyć ani udostępnić poza KSeF. Co zatem będzie przedmiotem opisu i dekretacji jako dowód księgowy?

Nie da się w sensie prawnym „użyć faktury ustrukturyzowanej poza KSeF” oraz jej „udostępnić” w innej formie niż poprzez bezpośredni dostęp do KSeF – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

Obowiązkowy KSeF 2026: Ministerstwo Finansów publikuje harmonogram, dokumentację API KSeF 2.0 oraz strukturę logiczną FA(3)

W dniu 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało szczegółową dokumentację techniczną w zakresie implementacji Krajowego Systemu e-Faktur z narzędziami wspierającymi integrację. Od dziś firmy oraz dostawcy oprogramowania do wystawiania faktur mogą rozpocząć przygotowania do wdrożenia systemu w środowisku testowym. Materiały są dostępne pod adresem: ksef.podatki.gov.pl/ksef-na-okres-obligatoryjny/wsparcie-dla-integratorow. W przypadku pytań w zakresie udostępnionej dokumentacji API KSeF 2.0 Ministerstwo Finansów prosi o kontakt za pośrednictwem formularza zgłoszeniowego: ksef.podatki.gov.pl/formularz.

Załączniki w KSeF tylko dla wybranych? Nowa funkcja może wykluczyć małych przedsiębiorców

Nowa funkcja w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) pozwala na dodawanie załączników do faktur, ale wyłącznie w ściśle określonej formie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci ostrzegają, że rozwiązanie dostępne będzie głównie dla dużych firm, a mali przedsiębiorcy mogą zostać z dodatkowymi obowiązkami i bez realnej możliwości skorzystania z tej opcji.

Kontrola podatkowa - fiskus ma 98% skuteczności. Adwokat radzi jak się przygotować i ograniczyć ryzyko kary

Choć liczba kontroli podatkowych w Polsce od 2023 roku spada, ich skuteczność jest wyższa niż kiedykolwiek. W 2024 roku aż 98,1% kontroli podatkowych oraz 94% kontroli celno-skarbowych zakończyło się wykryciem nieprawidłowości. Urzędy skarbowe, dzięki wykorzystaniu narzędzi analitycznych takich jak STIR, JPK czy big data, trafnie typują podmioty do weryfikacji, skupiając się na firmach obecnych na rynku i rzeczywiście dostępnych dla egzekucji zobowiązań. W efekcie kontrola może spotkać każdego podatnika, który nieświadomie popełnił błąd lub padł ofiarą nieuczciwego kontrahenta.

REKLAMA

Rewolucja w podatkach i inwestycjach! Sejm przegłosował pakiet deregulacyjny – VAT do 240 tys. zł, łatwiejszy dostęp do kapitału dla MŚP

Sejm uchwalił przełomowy pakiet ustaw deregulacyjnych. Wyższy limit zwolnienia z VAT (do 240 tys. zł), tańszy dostęp do kapitału dla małych firm, koniec obowiązkowego pośrednictwa inwestycyjnego przy ofertach do 1 mln euro i uproszczenia w kontrolach celno-skarbowych – wszystko to z myślą o przedsiębiorcach i podatnikach. Sprawdź, co się zmienia od 2026 roku!

Sejm zdecydował. Fundamentalna zmiana w ustawie o podatku od spadków i darowizn

Sejm uchwalił właśnie nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Celem nowych regulacji jest ograniczenie obowiązków biurokratycznych m.in. przy sprzedaży rzeczy uzyskanych w drodze spadku.

Fiskus przegrał przez własny błąd. Podatnik uniknął 84 tys. zł podatku, bo urzędnicy nie znali terminu przedawnienia

Fundacja wygrała przed WSA w Gliwicach spór o 84 tys. zł podatku, bo fiskus nie zdążył przed upływem terminu przedawnienia. Kontrola trwała ponad 5 lat, a urzędnicy nie przestrzegali procedur. Sprawa pokazuje, że przepisy podatkowe działają w obie strony – także na korzyść podatnika.

W 2026 r. wdrożenie obowiązkowego KSeF - czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF) w wersji obowiązkowej. Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

REKLAMA

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

REKLAMA