REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć złe długi

Subskrybuj nas na Youtube

REKLAMA

Niezapłacone wierzytelności wywierają skutki nie tylko w prawie cywilnym, ale powodują też określone konsekwencje w ustawach podatkowych. W podatku dochodowym przedawnione wierzytelności nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Przepisy ustawy o VAT zawierają specyficzne rozliczenie podatku w odniesieniu do wierzytelności nieściągalnych.
Zagadnienia związane z przedawnieniem roszczeń unormowane są przepisami kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 117 par. 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.; dalej k.c.), z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Ponadto takie zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne.

Przedawnienie w przepisach ustaw

W art. 118 k.c. zostały unormowane terminy przedawnienia. I tak, jeśli nie ma przepisu szczególnego, dla roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej termin przedawnienia wynosi trzy lata. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez żadną czynność prawną. Oznacza to, że nieważne są z mocy prawa wszelkie postanowienia umowne lub czynności podejmowane przez jedną ze stron o ewentualnym skróceniu bądź przedłużeniu terminu przedawnienia. Sam ustawodawca może jednak przepisami szczególnymi przedmiotowy termin skracać lub wydłużać. Przepisem, który normuje odstępstwo od zasady trzyletniego okresu przedawnienia, jest między innymi art. 554 k.c. W myśl tego przepisu, jako szczególnego roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy przedawniają się z upływem dwóch lat. Podobnie na podstawie art. 778 k.c. roszczenia z umowy przewozu osób przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu, a gdy przewóz nie został wykonany, od dnia, kiedy miał być wykonany.
Sprawdźmy, jak kwestię przedawnionych wierzytelności normują przepisy podatkowe. Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.; dalej ustawa o PIT), nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione. Jeśli wierzytelności ulegną przedawnieniu, to przedsiębiorca nie będzie mógł zaksięgować ich w koszty uzyskania przychodów. Podobnie zapłacony od tych wierzytelności VAT należny pozostanie nie do odzyskania.
Tym samym, jeśli podatnik nie chce pozbawić się możliwości zaksięgowania wierzytelności w ciężar kosztów, powinien czynić starania o to, aby wierzytelność nie uległa przedawnieniu. Musi więc przedsięwziąć kroki zmierzające do wyegzekwowania lub uprawdopodobnienia nieściągalności tej wierzytelności przed upływem jej przedawnienia.

Wierzytelności w kosztach

W świetle art. 23 ust. 1 pkt 20 ustawy o PIT, aby wierzytelność nieściągalną można było uznać za koszt uzyskania przychodów, muszą być spełnione dwa warunki. Musi być ona wcześniej zarachowana jako przychód należny i jej nieściągalność musi zostać uprawdopodobniona.
Przychodem z działalności są, zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Zaś u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, za przychód z działalności uważa się przychód pomniejszony o podatek od towarów i usług. Uprawdopodobnienie zaś nieściągalności wierzytelności może zostać udokumentowane na kilka sposobów.
WARTO WIEDZIEĆ
Przepisów dotyczących tzw. ulgi na złe długi nie stosuje się w sytuacjach, jeśli między wierzycielem a dłużnikiem istnieją określone związki (np. rodzinne, majątkowe, kapitałowe lub wynikające ze stosunku pracy).
Dopiero spełnienie warunku, aby nieściągalne wierzytelności stanowiły koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym, rzutuje na możliwość dokonania korekty VAT.

Ulga na złe długi

Możliwość korekty VAT należnego istnieje w stosunku do wierzytelności powstałych po dniu 1 czerwca 2005 r. Od tej daty wraz ze zmianą ustawy o VAT pojawiła się możliwość rozliczenia tego podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności, tzw. ulga na złe długi. Możliwość dokonania korekty VAT należnego jest według nowych przepisów uzależniona od spełnienia kilku jeszcze warunków. Świadczenie usług winno być dokonane na rzecz podatnika VAT (zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny), niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Również na dzień składania korekty wierzyciel i dłużnik muszą być podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni. Ponadto wierzytelności muszą być wcześniej wykazane w deklaracji jako sprzedaż opodatkowana. Ulga nie może dotyczyć wierzytelności, które zostały wcześniej zbyte lub uregulowane. Niezbędne jest także, aby wierzyciel zawiadomił dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej, a dłużnik w ciągu 28 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie. Jest też czasowe ograniczenie polegające na tym, że od dnia wystawienia faktury, będącej podstawą do odpisania wierzytelności nie upłynęło 5 lat, licząc od początku roku, w którym została ona wystawiona.

Korekta w VAT

Korekta VAT należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy następujący po miesiącu, w którym dłużnik otrzymał zawiadomienie o odpisaniu wierzytelności. Wraz z deklaracją podatkową, zawierającą korektę VAT należnego, podatnik zobowiązany jest do zawiadomienia o tej korekcie właściwy dla niego urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego.
Przepisy nie określają formy tego zawiadomienia, niemniej dla celów dowodowych wskazane jest, aby była to forma pisemna z potwierdzeniem, że urząd otrzymał to zawiadomienie. Podatnik jest również zobowiązany do zawiadomienia dłużnika o dokonaniu korekty w ciągu 7 dni od dnia jej dokonania. Tu również przepisy nie przewidują formy tego zawiadomienia, ale można domniemywać, że winno ono mieć formę pisemną, bowiem na podatniku ciąży obowiązek przesłania kopii tego zawiadomienia do właściwego dla niego urzędu skarbowego.
W przypadku otrzymania zawiadomienia przez dłużnika o odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej przez wierzyciela, dłużnik będzie zobowiązany do pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku do powiększenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur (chyba że w ciągu 28 dni od dnia otrzymania zawiadomienia uregulował należność). Przy czym zaznaczyć wypada, że dłużnik zobowiązany jest do skorygowania swojego VAT poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia lub w którym otrzymał faktury od wierzyciela.
Podkreślić należy, że określone wcześniej reguły stanowiące uprawnienie (czyli formę dowolności) po stronie wierzyciela, wywierają skutek po stronie dłużnika w postaci nowych obowiązków na niego nałożonych. Po stronie dłużnika wystąpi obowiązek dokonania stosownej korekty. Ponadto dodatkowym obciążeniem dla niego będą odsetki za zwłokę, bowiem po jego stronie obowiązek zmniejszenia VAT naliczonego lub zwiększenia należnego dotyczyć będzie okresu, w którym dokonał odliczenia. Tego rodzaju korekta zazwyczaj spowoduje powstanie zaległości podatkowej i odsetki z tego tytułu.

Jak udokumentować nieściągalność wierzytelności

Nieściągalność wierzytelności dokumentuje:
1) postanowienie o nieściągalności, uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu, wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego albo
2) postanowienie sądu o:
oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku lub umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub
ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku albo
3) protokół sporządzony przez podatnika, stwierdzający, że przewidywane koszty procesowe (np. wpis sądowy, koszty zastępstwa procesowego) i egzekucyjne (koszty komornicze) związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od tej wierzytelności.

Jadwiga Drzystek


Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy pracodawca może obowiązkowo wysłać pracownika na zaległy urlop wypoczynkowy? Przepisy, orzeczenia sądów i stanowisko PIP

To dość częsta i wywołująca sporo wątpliwości sytuacja. Pracownik ma zaległy urlop ale nie wypełnia wniosków urlopowych i „chomikuje” ten urlop na przyszłość. Na różne nieprzewidziane sytuacje. Dla pracodawcy to kłopot, bo może być w niektórych sytuacjach ukarany za to grzywną przez Państwową Inspekcję Pracy od 1 tys. do 30 tys. zł (art. 282 § 1 pkt 2 kodeksu pracy). A ponadto pracodawca może być zobowiązany do tworzenia tzw. rezerw (tak naprawdę są to bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów) w bilansie na o wynagrodzenia za czas urlopu zaległego (niewykorzystanego w terminie). Czy zatem pracodawca może zmusić (tj. skutecznie skłonić metodami zgodnymi z prawem) pracownika do wykorzystania urlopu lub zaległego urlopu z poprzedniego roku? Przecież urlop to uprawnienie pracownika i jest udzielany na wniosek pracownika.

Które faktury nie zostaną objęte KSeF?

Krajowy System e-Faktur to jedna z największych reform ostatnich lat. W 2026 roku każdy przedsiębiorca co do zasady będzie musiał wystawiać faktury ustrukturyzowane właśnie w KSeF. Celem jest uszczelnienie systemu VAT, łatwiejsza kontrola rozliczeń i automatyzacja obiegu dokumentów. Jednak nie wszystkie dokumenty sprzedażowe zostaną objęte obowiązkiem. Ustawodawca przewidział szereg wyłączeń i okresów przejściowych, które mają ułatwić podatnikom dostosowanie się do rewolucji w fakturowaniu.

Nowe faktury elektroniczne w 2026 r. Prof. Modzelewski: art. 106nda ust. 3 ustawy o VAT nakłada niewykonalne obowiązki i jest sprzeczny z prawem UE

Nowe faktury elektroniczne, o których mowa w art. 106nf, 106nh, 106nda i 106nha ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (ustawa o VAT), które będą w przyszłym roku wystawione zgodnie z wzorem faktury ustrukturyzowanej, budzą wśród podatników najwięcej wątpliwości – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

KSeF 2026: Tylko 4 miesiące na przygotowanie. Czego wymagać od dostawców oprogramowania? Kto powinien mieć dostęp do systemu?

Od 1 lutego 2026 roku w Polsce zacznie obowiązywać obligatoryjne fakturowanie elektroniczne z wykorzystaniem faktur ustrukturyzowanych wprowadzonych do ustawy o podatku VAT. Najpierw dotyczyć to będzie największych podatników (przekroczone 200 mln zł obrotów brutto w 2024 r.), a od 1 kwietnia 2026 r. - pozostałych. Oznacza to, że wymiana faktur pomiędzy przedsiębiorcami będzie musiała odbywać się za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF).

REKLAMA

Zmiany w VAT: rozliczanie importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej

W dniu 17 września 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, będący częścią pakietu deregulacyjnego. Jak wyjaśnia Ministerstwo Finansów nowelizacja ta jest konieczna, bowiem po wprowadzeniu od czerwca br. nowego systemu celnego AIS/IMPORT PLUS, niektóre firmy posiadające pozwolenie na stosowanie zgłoszenia uproszczonego i stosujące to uproszczenie zostałyby de facto pozbawione możliwości rozliczania podatku VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej. Dzięki nowym przepisom ci przedsiębiorcy będą mogli nadal rozliczać podatek VAT z tytułu importu towarów bezpośrednio w deklaracji podatkowej.

Ulga B+R na wakacjach. O czym należy pamiętać przy ewidencji czasu pracy w czasie nieobecności pracowników?

Ulga na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R) to jeden z najistotniejszych i najbardziej przystępnych instrumentów wspierających finansowanie innowacji w Polsce. Ta preferencja podatkowa umożliwia przedsiębiorcom odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na działania badawczo-rozwojowe nawet na poziomie 200%. W praktyce oznacza to możliwość odzyskania wydatków ponoszonych m.in. na wynagrodzenia pracowników zaangażowanych w prace B+R. Jednak dużym wyzwaniem pozostaje prawidłowe ewidencjonowanie czasu pracy osób zaangażowanych w takie projekty.

Od kiedy KSeF: co to za system faktur, co warto wiedzieć? Dla kogo będzie obowiązkowy w 2026 roku?

No i staje przed nami nowe wyzwanie. Nadchodzi koniec tradycyjnego modelu księgowości. Od 1 lutego 2026 r. największe podmioty będą musiały wystartować z wystawianiem faktur przez KSeF. Natomiast wszyscy odbiorcy będą musieli za pośrednictwem KSeF te faktury odbierać. Dla kogo w 2026 r. system KSeF będzie obowiązkowy?

Konsekwencje dla łańcucha dostaw przez zamknięcie kolejowego przejścia granicznego w Małaszewiczach w związku z manewrami Zapad-2025

Polska zdecydowała o czasowym zamknięciu kolejowych przejść granicznych z Białorusią, w tym kluczowego węzła w Małaszewiczach. Powodem są zakrojone na szeroką skalę rosyjsko-białoruskie manewry wojskowe Zapad-2025. Decyzja ta, choć motywowana względami bezpieczeństwa, rodzi poważne skutki gospodarcze i logistyczne, uderzając w europejsko-azjatyckie łańcuchy dostaw.

REKLAMA

KSeF a JDG – rewolucja w fakturach dla jednoosobowych działalności

Krajowy System e-Faktur (KSeF) to największa zmiana dla firm od lat. Do tej pory dla wielu przedsiębiorców prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze (JDG) faktura była prostym dokumentem np. wystawianym w Wordzie, Excelu czy nawet odręcznie. W 2026 roku ta rzeczywistość diametralnie się zmieni. Faktura będzie musiała być wystawiona w formie ustrukturyzowanej i przekazana do centralnego systemu Ministerstwa Finansów.

Liczne zmiany w podatkach PIT i CIT od 2026 r: nowe definicje ustawowe, ulga mieszkaniowa, amortyzacja, programy lojalnościowe, zbywanie nieruchomości, estoński CIT, IP Box

Na stronach Rządowego Centrum Legislacji został opublikowany 16 września 2025 r. projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ten, nad którym pracuje Ministerstwo Finansów, ma na celu uszczelnienie systemu podatkowego. Zmiany mają wejść w życie od początku 2026 roku.

REKLAMA