Zapasy towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego oraz zapasy drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną mogą być inwentaryzowane raz w dowolnym momencie roku.
Już po raz drugi handlowcy w punktach obrotu detalicznego oraz handlujący drewnem w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną nie muszą przeprowadzać inwentaryzacji na koniec roku obrotowego. Przypomnijmy, że obowiązująca od 15 stycznia 2004 r. nowelizacja ustawy o rachunkowości wprowadziła istotną i korzystną zmianę dotyczącą terminów przeprowadzania inwentaryzacji drogą spisów z natury dla wymienionych podmiotów. Od tego czasu: • zapasy towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego oraz • zapasy drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną – mogą być inwentaryzowane raz w dowolnym momencie roku.
Tak przeprowadzony spis z natury stanowi spełnienie obowiązku inwentaryzacji rocznej, niezależnie od tego, czy zostanie zrobiony w styczniu, maju czy też w grudniu danego roku obrotowego. Warto dodać, że za inwentaryzację roczną można uznać spis z natury towarów i opakowań w punkcie obrotu detalicznego, przeprowadzony jako okolicznościowy (np. w związku z pożarem, powodzią, włamaniem, rabunkiem itp.) lub zdawczo-odbiorczy. Przed wspomnianą nowelizacją takiej możliwości nie było, ponieważ, aby uznać spis z natury za inwentaryzację roczną, należało go przeprowadzać nie wcześniej niż trzy miesiące przed końcem roku obrotowego i nie później niż piętnastego dnia następnego roku obrotowego.
Oznaczało to, że w jednostce, w której rok obrotowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, spisu z natury dokonanego np. w sierpniu lub wrześniu nie można było potraktować jako spełnienia obowiązku inwentaryzacji rocznej. Warto jednak podkreślić, że w dalszym ciągu obowiązują zawarte w ustawie zasady rachunkowości obligujące kierownika jednostki do zapewnienia, aby dane zamieszczone w rocznym sprawozdaniu finansowym były zgodne z rzeczywistością, a więc m.in. ze stanem faktycznym potwierdzonym inwentaryzacją. Przeprowadzona zatem inwentaryzacja będzie tym bardziej wiarygodna, im bliżej dnia bilansowego została przeprowadzona.
Wynika to z zasady wiernego i prawdziwego obrazu, zawartej w treści art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Skorzystały również jednostki prowadzące gospodarkę leśną. Zdarza się bowiem, że w czwartym kwartale roku pozyskane wcześniej drewno może znajdować się pod śniegiem i nie ma warunków do jego poprawnej inwentaryzacji. Okres ten ze względu na warunki atmosferyczne nie sprzyjał dokładności inwentaryzacji.
Kierownicy jednostek gospodarki leśnej również powinni zadbać o to, aby termin inwentaryzacji drewna nie był zbyt oddalony od dnia bilansowego. W razie braku warunków do spisu w okresie od 1 października do 15 stycznia następnego roku (w jednostkach o roku obrotowym pokrywającym się z kalendarzowym) będzie można uznać wcześniej dokonane spisy drewna za miarodajne dla inwentaryzacji rocznej.
