Mieszkańcy gminy Trzcianka koło Piły, którzy chcą otrzymać zaświadczenie, że nie muszą płacić VAT za sprowadzony z innego kraju UE samochód, muszą złożyć wizytę w urzędzie skarbowym w pobliskim Czarnkowie. Za wydanie zaświadczenia trzeba zapłacić 150 zł opłaty skarbowej.
Samorządowcy z Trzcianki szacują, że przez przepisy ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego gmina straciła już około 400 tys. zł z opłaty skarbowej. Pieniądze jednak nie rozpłynęły się w powietrzu. Co prawda, opłata skarbowa stanowi dochód własny gminy, ale w tym wypadku tej, na terenie której znajduje się urząd skarbowy – czyli Czarnkowa. – To dyskryminujące. W takich przypadkach opłata powinna trafiać na konto powiatu i tam być dzielona na poszczególne gminy lub też trafiać bezpośrednio na konta gmin, w których mieszkają osoby ją płacące. Nie mamy szans na rekompensatę niższych dochodów. Trzeba zmienić przepisy. Władze wielu gmin często nie zdają sobie sprawy z tego problemu – mówi Marek Kupś, burmistrz Trzcianki.
Kontrowersyjny przepis
Winny jest art. 14 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Mówi między innymi, że wpływy z opłaty skarbowej uiszczanej gotówką są wpłacane na rachunek budżetu gminy, na obszarze której ma siedzibę podmiot, który przyjął podanie, dokonał czynności urzędowej albo wydał zaświadczenie lub zezwolenie. Na niemal 2,5 tysiąca gmin w Polsce przypada nieco ponad 400 urzędów skarbowych. To oznacza, że ponad 2 tys. samorządów nie uzyska ani grosza z zaświadczeń wydanych w urzędach skarbowych na rzecz ich mieszkańców. – Ten problem dotyczy większości polskich gmin – mówi poseł Krzysztof Czarnecki z PiS. Zaapelował do premiera o zmianę sposobu naliczania opłaty skarbowej od zaświadczeń dotyczących VAT od samochodów. Według niego przepisy dają gminom, które mają urzędy skarbowe, nieuzasadnione prawo do uzyskiwania dodatkowych dochodów należnych samorządom będącym miejscem stałego zamieszkania osób wnoszących opłaty. To może być niezgodne z art. 165 i art. 32 konstytucji gwarantującymi równość obywatelom i ochronę samorządom terytorialnym. – Wszystkim gminom należy zapewnić te same prawa, te same zasady przekazywania środków z opłaty skarbowej – mówi poseł.
Poglądy ministerstwa
W odpowiedzi na jego interpelacje Ministerstwo Finansów odpiera zarzuty o niezgodności ustawy o dochodach jednostek samorządów terytorialnych z konstytucją. Zakres przedmiotowy opłaty skarbowej obejmuje m.in. wszystkie podania składane do organów administracji publicznej, czynności urzędowe oraz zaświadczenia i zezwolenia wydawane na wniosek zainteresowanych. Ministerstwo stwierdza, że postulat dotyczący zmiany zasad dystrybucji wpływów z opłaty skarbowej za zaświadczenia dotyczące VAT od samochodów należy uznać za wymagający rozważenia, w tym także konsultacji z organizacjami przedstawicielskimi samorządu terytorialnego. Zapewnia, że kwestia ta będzie przedmiotem analizy w ramach prac nad zmianą systemu podatkowego. Jest ona konieczna, ponieważ dokonanie zmian będzie miało wpływ na wysokość wpływów podatkowych do budżetów gmin. Potrzebne są zmiany Profesor Leszek Patrzałek z AE we Wrocławiu mówi, że najwyższy czas na zmianę podejścia do dochodów własnych jednostek samorządu terytorialnego. – Opata skarbowa to tylko jeden z elementów, które wymagają zmiany. Nie ma uzasadnienia, by podatek od czynności cywilnoprawnych czy podatek od spadków i darowizn albo dochody z karty podatkowej, mimo że są dochodami gmin, były pobierane przez urzędy skarbowe. Nie widzę przeszkód, by trafiały od razu do gmin – mówi prof. Patrzałek.
