Wynajęcie członkowi najbliższej rodziny mieszkania w budynku z lokalami na wynajem nie powoduje utraty prawa do ulgi, i to także wtedy, gdy prawo do odliczenia nabyto przed końcem 1996 roku.
Przepis dotyczący odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych w roku podatkowym na budowę własnego budynku mieszkalnego wielorodzinnego z przeznaczeniem znajdujących się w nim lokali mieszkalnych na wynajem oraz wydatków na zakup działki pod budowę tego budynku – pozwalający na zachowanie prawa do ulgi na wynajem – znajdował się w art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten obowiązywał do końca 1996 roku.
Nowe brzmienie przepisu 1 stycznia 1997 roku cały art. 26 otrzymał nowe brzmienie, które nadane zostało przepisami art. 1 pkt 12 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. nr 137, poz. 638 z późn. zm.). Kwestię „ulgi na wynajem” regulował więc od 1 stycznia 1997 r. art. 26 ust. 1 pkt 8. Stanowił on, że podstawę obliczenia podatku stanowi dochód po odliczeniu kwot: wydatków poniesionych w roku podatkowym na budowę własnego lub stanowiącego współwłasność budynku mieszkalnego wielorodzinnego, z przeznaczeniem znajdujących się w nim co najmniej pięciu lokali mieszkalnych na wynajem oraz wydatków na zakup działki pod budowę tego budynku. Za lokale przeznaczone na wynajem nie uważa się lokali mieszkalnych wynajętych osobom, które w stosunku do właściciela lub chociażby do jednego ze współwłaścicieli zaliczone są do I grupy podatkowej w rozumieniu ustawy o podatku od spadków i darowizn.
WAŻNE Jeżeli podatnik nabył prawo do dokonywania odliczeń na zasadach obowiązujących przed 1 stycznia 1997 roku, to zmiany wprowadzone do ustawy o PIT po tym dniu nie mają do niego zastosowania
Dodatkowo, dopiero od 1 stycznia 1997 r. ustawodawca zawarł zastrzeżenie, że jeżeli przed upływem dziesięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym otrzymano decyzję właściwego organu o pozwoleniu na użytkowanie budynku lub lokalu, w związku z budową którego dokonano odliczeń na podstawie ust. 1 pkt 8, podatnik będzie doliczał określone kwoty w PIT, jeśli: • nastąpiło zbycie budynku, lokalu mieszkalnego, udziału we współwłasności lub • wynajęto budynek albo lokal mieszkalny osobom, które w stosunku do właściciela lub chociażby do jednego ze współwłaścicieli zaliczone są do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn lub • dokonano zmiany przeznaczenia budynku lub lokalu z mieszkalnego na użytkowy albo przeznaczono budynek lub lokal mieszkalny na potrzeby właściciela lub współwłaściciela – podatnik jest obowiązany wykazać w zeznaniu i doliczyć do dochodów roku podatkowego, w którym zaistniały te okoliczności, uprzednio odliczone kwoty w części przypadającej na ten budynek lub lokal. Kwoty doliczone do dochodu zwiększa się o 10 proc. za każdy rok kalendarzowy brakujący do upływu okresu, o którym mowa.
PIERWSZA GRUPA PODATKOWA Do I grupy podatkowej zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, zięcia, synową, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów. Dodatkowo za rodziców uważa się również przysposabiających, a za zstępnych także przysposobionych i ich zstępnych.
Można nadal odliczać Przepisy wprowadzające od 1 stycznia 1997 r. zmiany do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w art. 2 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. nr 137, poz. 638) umożliwiają kontynuację odliczeń. Przepisy te stanowią, że jeżeli podatnik w latach 1992-1996 korzystał, na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1997 roku, z odliczenia od dochodu (przychodu) wydatków poniesionych na budowę budynku mieszkalnego, z przeznaczeniem znajdujących się w nim lokali mieszkalnych na wynajem: • zachowuje prawo odliczania wydatków ponoszonych na ten cel po 1 stycznia 1997 roku na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 1997 roku, • sprzedaż lub zamiana takiego budynku, jego części lub lokali stanowi źródło przychodów, gdy sprzedaż lub zamiana nastąpiła przez upływem dziesięciu lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło wybudowanie.
Prawo nabyte Jeżeli zatem podatnik nabył prawo do dokonywania odliczeń na zasadach obowiązujących przed 1 stycznia 1997 roku, to zmiany wprowadzone do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po tym dniu nie mają do niego zastosowania. Wynajęcie i sprzedaż nie są pojęciami tożsamymi. Zatem wynajęcie lokalu mieszkalnego w budynku z lokalami na wynajem osobie, która w stosunku do właściciela lub chociażby do jednego ze współwłaścicieli zaliczona jest do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, na budowę którego ponoszono wydatki i jednocześnie nabyto prawo do odliczeń do końca 1996 roku – nie powoduje utraty prawa do ulgi.
