Firmy wycenią produkty

Komitet Standardów Rachunkowości przedstawił projekt nowego stanowiska. Ma ono pomóc firmom w bilansowej wycenie zapasów produktów gotowych oraz półfabrykatów. Jak informuje przewodnicząca komitetu prof. Gertruda Świderska, do 15 grudnia można jeszcze zgłaszać uwagi w tym zakresie.

– Zostaną one rozpatrzone na najbliższym posiedzeniu komitetu 18 grudnia – dodaje nasza rozmówczyni. Przewiduje, że nowe stanowisko zostanie przyjęte na początku przyszłego roku.

Ustawa o rachunkowości zawiera ogólne regulacje na temat wyceny zapasów. Istotą przewidzianego w ustawie sposobu wyceny jest niezwiększanie jednostkowego kosztu wytworzenia o skutki niskiego poziomu produkcji lub niewykorzystania części maszyn i urządzeń. Nie jest uzasadnione wliczanie kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych do kosztu wytworzenia zapasu produktów, ponieważ koszty te nie spełniają definicji aktywów jako przyszłych wpływów korzyści ekonomicznych.

– Niestosowanie przepisu ustawy spowodowałoby zawyżenie kosztów zapasów i w konsekwencji przenoszenie skutków finansowych nieefektywności i strat powstałych w bieżącym okresie na okresy następne – twierdzi Gertruda Świderska. Brak szczegółowych wytycznych dotyczących sposobu ustalania kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych. W praktyce okazuje się to dość problematyczne. Dlatego też komitet w nowym stanowisku zaprezentował rozwiązania pomocne przy ustalania kosztów, które są konsekwencją niewykorzystanych zdolności produkcyjnych.

Pierwszym krokiem przy ustaleniu tych kosztów jest określenie poziomu szczegółowości uchwycenia niewykorzystanego potencjału wytwórczego przez firmę. Zależnie od sposobu organizacji produkcji przedsiębiorstwa może więc być to przyjęte na poziomie całego zakładu produkcyjnego, w ramach poszczególnych wydziałów, stanowisk roboczych lub też pojedynczych zasobów (maszyn, ludzi i pomieszczeń).

Po drugie, istotny jest wybór jednostek pomiaru rozmiarów potencjału wytwórczego. Może do tego być przyjęta: ilość produkcji mierzona w tonach, megawatach, hektolitrach, liczba godziny pracy pracowników lub maszyn czy też inne czynniki dobrze odzwierciedlające zużycie zasobów w przedsiębiorstwie.

Podstawą ustalenia kosztów niewykorzystanych zdolności produkcyjnych jest natomiast identyfikacja jego normalnego poziomu. Ważna jest również systematyczna jej weryfikacja. Komitet Standardów Rachunkowości przedstawia w projekcie stanowiska wzór wyliczania kosztu niewykorzystanych zdolności produkcyjnych (patrz ramka).