REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć pracownika. Zeznanie PIT - 40

REKLAMA

Początek roku to tradycyjnie już czas, kiedy podatnicy zaczynają myśleć o złożeniu rocznego zeznania podatkowego. Niestety nie zawsze wiedzą, jak się do tego zabrać. Tymczasem w określonych sytuacjach podatnik może wyręczyć się płatnikiem, który obliczy podatek i wypełni formularz za niego. Z możliwości tej korzystają najczęściej pracownicy, którzy do dokonania rocznego obliczenia podatku zobowiązują swoich pracodawców.
Jeśli podatnik nie chce sam wypełniać formularza PIT, może poprosić o to płatnika. Do tego konieczne jest jednak złożenie oświadczenia PIT-12, i to w ściśle określonym terminie. Należało złożyć je do 10 stycznia. Samo złożenie oświadczenia nie oznacza jeszcze, że płatnik-pracodawca musi rozliczyć pracownika. Konieczne jest jeszcze spełnienie przez pracownika (podatnika) kilku dalszych warunków.
Kto może złożyć oświadczenie
Płatnik, który otrzymuje oświadczenie podatnika na formularzu PIT-12, jest obowiązany do sporządzenia rocznego obliczenia podatku od dochodu uzyskanego przez podatnika w 2004 roku. Do złożenia oświadczenia uprawnieni są poza pracownikami (osobami zatrudnionymi u płatnika), także członkowie spółdzielni, tymczasowo aresztowani, osoby otrzymujące emerytury i renty z zagranicy za pośrednictwem płatnika, a także osoby otrzymujące stypendium. Krąg podatników uprawnionych do wystąpienia z oświadczeniem PIT-12 został zatem ograniczony do osób, które otrzymują różne świadczenia za pośrednictwem płatnika. Wynika to wyraźnie z art. 37 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Przepis ten wyraźnie stanowi, że oświadczenie PIT-12 składa podatnik, od którego zaliczki miesięczne pobierają płatnicy określeni w art. 31, 33 lub 35 ust. 1 pkt 1 i 2, 4 i 7. A to oznacza, że rocznego obliczenia podatku za podatnika dokonują następujący płatnicy:
• osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej zwane zakładami pracy – w stosunku do osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy,
• rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną – w stosunku do członków spółdzielni lub ich domowników, na rzecz których dokonują wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych czy udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni,
• osoby prawne i ich jednostki organizacyjne, które dokonują wypłat emerytur i rent z zagranicy – w stosunku do osób, którym wypłacają emerytury i renty,
• jednostki organizacyjne uczelni, placówki naukowe, zakłady pracy oraz inne jednostki organizacyjne – w odniesieniu do osób, którym wypłacają stypendia,
• areszty śledcze oraz zakłady karne – w stosunku do tymczasowo aresztowanych oraz skazanych, którym wypłacają należności za pracę,
• centrum integracji społecznej – w stosunku do osób, którym wypłacają świadczenia integracyjne przyznane na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (Dz.U. nr 122, poz. 1143).
Nie są to jednak jedyne ograniczenia. Kolejne wynikają z dalszej treści art. 37 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten szczegółowo określa, jakie warunki – poza dotrzymaniem terminu – musi spełnić podatnik, aby móc wnioskować o dokonanie rocznego obliczenia podatku przez płatnika.
Jakie warunki należy spełnić
Z możliwości rozliczenia uzyskanych w 2004 r. dochodów mogą skorzystać podatnicy, którzy poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskali innych dochodów (z wyjątkiem określonych w art. 28, 30, 30a i 30b ustawy o PIT) i nie mają obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych z wyjątkiem zwróconej za pośrednictwem płatnika zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Oznacza to, że podatnik może wnioskować o dokonanie rocznego obliczenia podatku wtedy, gdy w ubiegłym roku (czyli w 2004 r.) poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskał innych dochodów, z wyjątkiem:
• dochodów z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych,
• z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68 ustawy,
• z tytułu świadczeń pieniężnych otrzymanych przez emerytów i rencistów w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy,
• z wynagrodzeń za udzielanie pomocy Policji, organom kontroli skarbowej, funkcjonariuszom celnym, Straży Granicznej, Wojskowym Służbom Informacyjnym i Żandarmerii Wojskowej lub Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, wypłacanych z funduszu operacyjnego,
• z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach,
• z tytułu gromadzenia oszczędności na więcej niż jednym indywidualnym koncie emerytalnym, w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych,
• od jednorazowych odszkodowań za skrócenie okresu wypowiedzenia, wypłacanych żołnierzom zwalnianym z zawodowej służby wojskowej na podstawie art. 14 ust. 2 ustawy z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2001-2006 (Dz.U. nr 76, poz. 804 i nr 85, poz. 925),
• z odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej,
• z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych,
• z odsetek lub innych przychodów od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunku podatnika lub w innych formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, prowadzonych przez podmiot uprawniony na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych w wykonywaną działalnością gospodarczą,
• z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych,
• od kwot wypłaconych po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub spadkobiercy, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, z wyjątkiem wypłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 59,
• od dochodu członka pracowniczego funduszu emerytalnego z tytułu przeniesienia akcji złożonych na rachunku ilościowym do aktywów tego funduszu,
• z tytułu zbycia prawa poboru akcji nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu,
• od kwot jednorazowo wypłaconych przez otwarty fundusz emerytalny członkowi funduszu, któremu rachunek funduszu otwarto w związku ze śmiercią jego współmałżonka,
• od dochodu oszczędzającego na indywidualnym koncie emerytalnym z tytułu zwrotu, w rozumieniu przepisów o indywidualnych kontach emerytalnych, środków zgromadzonych na tym koncie,
• od dochodu uczestnika pracowniczego programu emerytalnego z tytułu zwrotu środków zgromadzonych w ramach programu, w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych.
Podatnik musi oczywiście spełniać także i inne warunki. Wtedy może liczyć na dokonanie rocznego rozliczenia za 2004 r. z fiskusem za pośrednictwem płatnika. Wszystko dlatego, że wspomnianych dochodów (przychodów) uzyskanych z wymienionych źródeł nie łączy się z dochodami (przychodami) z innych źródeł i pobiera się od nich podatek w formie ryczałtu. A to oznacza, że podatnik może w takim przypadku skorzystać z ułatwienia polegającego na zrzuceniu obowiązku rozliczenia z fiskusem na płatnika.
Pamiętaj o terminie
Oświadczenie PIT-12 należy złożyć w ściśle określonym terminie. Przepisy podatkowe stanowią, że podatnik powinien złożyć płatnikowi wspomniane oświadczenie przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Czyli w przypadku dochodów uzyskanych w 2004 r. oświadczenie PIT-12 należało złożyć przed 10 stycznia 2005 r.
Podatnik potwierdza w oświadczeniu także to, że nie korzysta z możliwości opodatkowania dochodów łącznie z dochodami małżonka lub w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci, a także to, że nie korzysta z odliczeń od dochodu i podatku (z wyjątkiem określonym w art. 37 ust. 1a pkt 2-4, czyli m.in. składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe). Podatnik oświadcza także, że nie zmniejsza podatku na zasadach określonych w art. 27d ustawy, czyli nie odlicza kwot darowizn pieniężnych przekazanych na rzecz organizacji pożytku publicznego.
Łączne spełnienie wspomnianych warunków umożliwia złożenie płatnikowi PIT-12.
Jakie obowiązki spoczywają na płatniku
Na podstawie oświadczenia PIT-12 płatnik w terminie do końca lutego sporządza roczne obliczenie podatku na formularzu PIT-40, które przekazuje – w tym samym terminie – podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika. Podatek wynikający z rocznego obliczenia podatku dokonanego przez płatnika jest podatkiem należnym od podatnika za dany rok podatkowy (w tym przypadku za 2004 rok), chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję określającą inną wysokość zobowiązania w podatku dochodowym.
Warto pamiętać, że płatnik dokonując rocznego obliczenia podatku uwzględnia – na wniosek podatnika – podwyższone koszty uzyskania przychodów w wysokości wydatków faktycznie poniesionych (udokumentowanych imiennymi biletami okresowymi), jeśli są one wyższe od kosztów zryczałtowanych obliczonych w roku podatkowym przez płatnika. Normalnie bowiem płatnik uwzględni zryczałtowane koszty uzyskania przychodów określone w art. 22 ust. 2 ustawy. Koszty te wynoszą 102 zł 25 gr miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1227 zł (gdy podatnik uzyskuje przychody od jednego zakładu pracy) lub 127 zł 82 gr miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1533 zł 84 gr (gdy miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę). Jeśli zatem okaże się, że podatnik wydał na dojazd do pracy więcej, powinien w PIT-12 zaznaczyć, że koszty te wynoszą tyle to, a tyle i są wyższe od kosztów zryczałtowanych. Wtedy płatnik (zakład pracy) może uwzględnić w rocznym rozliczeniu te zwiększone koszty uzyskania przychodów.
Przy dokonywaniu rocznego obliczenia podatku płatnik dodatkowo odlicza od dochodu potrącone w ciągu roku składki na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit b), odlicza od podatku kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej w roku podatkowym zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2. Płatnik dolicza też do podatku obliczonego zgodnie z art. 27 – jeśli zachodzi taka konieczność – otrzymany za jego pośrednictwem zwrot uprzednio zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którym mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach z opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Dokonując rocznego obliczenia podatku, płatnik – na wniosek podatnika – odlicza też od dochodu zwrócone podatnikowi świadczenia, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 5 – jeżeli nie zostały one potrącone od dochodu przy poborze zaliczek. Mowa tu o dokonanych w roku podatkowym zwrotach nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększyły dochód podlegający opodatkowaniu.
W jakim terminie roczne obliczenie podatku
Płatnik dokonuje rocznego obliczenia podatku za pracownika w ściśle określonym terminie. Nie ma tu mowy o jakiejkolwiek dowolności. Termin ten określa ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że płatnik powinien dokonać rocznego rozliczenia podatku w terminie do końca lutego po upływie roku podatkowego. Jest to istotna nowość. Poprzednio bowiem obowiązywały nieco inne terminy. Te ostatnie uległy zmianie w wyniku nowelizacji ustawy dokonanej ustawą z 2003 r. W tamtym roku płatnik sporządzał za podatnika roczne obliczenie podatku i przekazywał jeden egzemplarz PIT-40 podatnikowi w terminie do 31 marca, a drugi właściwemu urzędowi skarbowemu w terminie do 15 kwietnia. Od tego roku płatnicy muszą dopełnić wszystkich obowiązków w terminie do końca lutego. W tym samym terminie przekazują PIT-40 podatnikowi i urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników, którzy nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania – urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
RADZIMY
! Płatniku, pamiętaj, że w tym roku na sporządzenie PIT-40 i przekazanie go podatnikowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu masz mniej czasu. Obowiązek ten należy zrealizować do końca lutego br.
! Podatniku, nie martw się o roczne rozliczenie podatku. Jeśli PIT-40 wypełnia za ciebie płatnik, zostajesz zwolniony z obowiązku samodzielnego rozliczenia się i wypełnienia formularza.
Co uwzględnić w PIT-40
Dokonując rocznego obliczenia podatku, płatnik ma obowiązek uwzględnić wszystkie kwoty, jakie wypłacił pracownikowi w ciągu 2004 r. i od których zostały pobrane zaliczki na podatek dochodowy.
W formularzu PIT-40 w jego części F zostały wymienione źródła przychodów, z jakich podatnik może otrzymywać dochody.
Na pierwszym miejscu znajdują się wynagrodzenia, i to nie tylko ze stosunku pracy, ale także ze stosunku służbowego, spółdzielczego i pracy nakładczej, a także zasiłki z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakład pracy.
Biorąc pod uwagę stosunek pracy, zsumowaniu będą podlegały wszelkie wypłaty z tego tytułu, a nie tylko wynagrodzenie. Doliczyć więc trzeba również m.in. premie, nagrody pieniężne, wynagrodzenie za godziny nadliczbowe, za czas choroby, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop, świadczenia pieniężne ponoszone za podatnika, nieodpłatne świadczenia oraz świadczenia odpłatne częściowo. Dotyczy to również wynagrodzenia ze stosunku: służbowego, spółdzielczego i z pracy nakładczej.
Kolejne źródło przychodów stanowią dochody uzyskiwane przez pracowników rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną. W tym przypadku bierze się pod uwagę dniówki obrachunkowe i udziały w dochodzie podzielnym oraz zasiłki z ubezpieczenia społecznego (macierzyński, wychowawczy, chorobowy).
Innym źródłem przychodu może być również działalność wykonywana osobiście przez podatnika, o której mowa w art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w tym także umowy zlecenia i umowy o dzieło). Za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się m.in.:
• przychody z osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej, w tym z tytułu udziału w konkursach z dziedziny nauki, kultury i sztuki oraz dziennikarstwa, jak również przychody z uprawiania sportu, stypendia sportowe przyznawane na podstawie odrębnych przepisów oraz przychody sędziów z tytułu prowadzenia zawodów sportowych,
• przychody z działalności polskich arbitrów uczestniczących w procesach arbitrażowych z partnerami zagranicznymi,
• przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powołania tych osób,
• przychody otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, komisji lub innych organów stanowiących osób prawnych,
• przychody z tytułu osobistego wykonywania usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwane wyłącznie od:
– osoby prawnej, jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub przedsiębiorcy – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb tych podmiotów i tego samego rodzaju usług nie wykonuje na rzecz ludności,
– właściciela (posiadacza) nieruchomości, w której lokale są wynajmowane, lub działającego w jego imieniu zarządcy albo administratora – jeżeli podatnik wykonuje te usługi wyłącznie dla potrzeb związanych z tą nieruchomością.
Źródłem przychodu podatnika mogą być także prawa autorskie i inne prawa, o których mowa w art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten stanowi, że za przychód z praw majątkowych uważa się w szczególności przychody z praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, praw do topografii układów scalonych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych, w tym również z odpłatnego zbycia tych praw.
Źródłem przychodów – jakie powinien uwzględnić płatnik, dokonując rocznego obliczenia podatku – mogą być także emerytura – renta zagraniczna, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacone przez organ rentowy, należności za prace przypadające tymczasowo aresztowanym lub skazanym, a także inne źródła.
Warto pamiętać, że wszelkie informacje niezbędne do rocznego obliczenia podatku przez płatnika pochodzą z indywidualnych kart wynagrodzeń pracowników.
RADZIMY
! Dokonując rocznego obliczenia podatku, należy zsumować wszystkie wypłacone podatnikowi w ciągu 2004 roku świadczenia. Jeśli płatnik wypłaca należności pracownikowi zatrudnionemu w ramach stosunku pracy, sumuje nie tylko wynagrodzenia, ale wszystkie inne świadczenia, jakie pracownikowi wypłacono z tego tytułu, a więc m.in. wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, premie, nagrody czy ekwiwalenty za niewykorzystany urlop.
Jakie zasady rozliczenia pracownika
Dokonując rocznego obliczenia podatku i obliczając dochód podatnika, płatnik przede wszystkim musi uwzględnić pobrane w trakcie roku podatkowego zaliczki na podatek dochodowy. Jest to konsekwencją tego, że płatnicy, w tym m.in. zakłady pracy, są zobowiązani do poboru zaliczek na podatek dochodowy od wypłaconych pracownikowi wynagrodzeń za pracę. Zaliczki za miesiące od stycznia do grudnia wynoszą:
• za miesiące od początku roku do miesiąca, w którym dochód podatnika uzyskany od początku roku w tym zakładzie pracy włącznie przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę pierwszego przedziału skali, czyli 37 024 zł – 19 proc. dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
• za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę 37 024 zł – 30 proc. dochodu uzyskanego w danym miesiącu,
• za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę stanowiącą górną granicę drugiego przedziału skali – 40 proc. dochodu uzyskanego w danym miesiącu.
Za dochód, od którego pobierane są zaliczki, uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody w rozumieniu art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy itd. oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów oraz po odliczeniu potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenie społeczne.
Zaliczkę obliczoną w sposób opisany wcześniej zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży zakładowi oświadczenie według ustalonego wzoru, w którym stwierdzi, że:
• nie otrzymuje emerytury lub renty,
• nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
• nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ustawy,
• nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia,
• określa ten zakład pracy jako właściwy do stosowania odliczenia, w przypadku gdy równocześnie osiąga od innych zakładów pracy dochody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub wykonywania pracy nakładczej.
Warto jednak pamiętać, że oświadczenia takiego nie składa się, jeżeli stan faktyczny wynikający z oświadczenia złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie.
Rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną są obowiązane, jako płatnicy, pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od dokonywanych na rzecz członków spółdzielni lub ich domowników wypłat dniówek obrachunkowych, udziału w dochodzie podzielnym spółdzielni, a także od uzyskiwanych od spółdzielni przez te osoby zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. Zaliczki te za miesiące od stycznia do grudnia ustala się miesięcznie w taki sposób, jak we wcześniej opisanym przypadku i odejmuje się od tej kwoty kwotę obliczoną zgodnie z art. 32 ust. 3 ustawy (czyli pomniejsza się o kwotę 1/12 kwoty zmniejszającej podatek). Do obliczenia zaliczek od wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych do opodatkowania przyjmuje się ich część ustaloną w takim stosunku procentowym, w jakim pozostawał w roku poprzedzającym rok podatkowy udział dochodu zwolnionego od podatku dochodowego od osób prawnych, w ogólnej kwocie wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych. Kwotę tę pomniejsza się o składki potrącone przez płatnika w danym miesiącu na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenia chorobowe, obliczone od przychodu podlegającego opodatkowaniu. Jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy nie wystąpił dochód, płatnicy nie potrącają w roku podatkowym zaliczek na podatek dochodowy.
Również organy rentowe są obowiązane, jako płatnicy, pobierać zaliczki miesięczne, m.in. od wypłacanych emerytur i rent, zasiłków z ubezpieczenia społecznego. Zaliczki ustala się tak, jak w przypadku płatników będących zakładami pracy, tj. miesięcznie. Zaliczka pobierana przez organy rentowe od zasiłków z ubezpieczenia społecznego wypłacanych bezpośrednio przez organ rentowy wynosi 19 proc. kwoty zasiłków.
Płatnicy (m.in. zakłady pracy, rolnicze spółdzielnie produkcyjne oraz inne spółdzielnie zajmujące się produkcją rolną, organy rentowe) przekazują zaliczki w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika. Jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, wówczas właściwość urzędu skarbowego ustala się według jego siedziby, a gdy nie posiada siedziby, to według miejsca prowadzenia przez niego działalności. W tym samym terminie płatnik ma obowiązek przesłać do właściwego urzędu deklarację PIT-4. Zasada ta odnosi się również do innych płatników, czyli m.in. do organów rentowych, a także spółdzielni produkcyjnych. Jeżeli zaś obowiązek poboru zaliczek przez płatników ustał w ciągu roku podatkowego, płatnicy są zobowiązani sporządzić informację PIT-11 i przekazać ją podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika lub urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
Płatnik, dokonując rocznego obliczenia podatku dochodowego, uwzględnia stawki i wysokość dochodów wynikających ze skali podatkowej. Podatek dochodowy pobiera się bowiem od podstawy opodatkowania według skali podatkowej. Podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym stanowi dochód, tj. przychód z tytułu wypłaconych pracownikowi świadczeń pomniejszony o koszty uzyskania przychodu oraz o kwotę składek na ubezpieczenia społeczne.
Jeżeli podstawa opodatkowania w 2004 r. wyniosła do 37 024 zł, podatek wynosi 19 proc. podstawy opodatkowania minus 530,08 zł. W przypadku gdy podstawa opodatkowania znajduje się w przedziale od 37 024 zł do 74 048 zł – podatek wyniesie 6504,48 zł plus 30 proc. nadwyżki ponad 37 024 zł. Natomiast wtedy, gdy dochód stanowiący podstawę opodatkowania przekroczy kwotę 74 048 zł, podatek wyniesie 17 611,68 zł plus 40 proc. nadwyżki ponad 74 048 zł.
Skala podatkowa
Płatnik, dokonując rocznego obliczenia podatku dochodowego, uwzględnia stawki i wysokość dochodów wynikających ze skali podatkowej, które w 2004 roku przedstawiały się następująco:
• do kwoty 37 024 zł – podatek wynosi 19 proc. podstawy opodatkowania minus kwota 530,08 zł,
• w przedziale od 37 024 zł do 74 048 zł – podatek wynosi 6504,48 zł + 30 proc. nadwyżki ponad 37 024 zł,
• powyżej 74 048 zł – 17 611,68 zł + 40 proc. nadwyżki ponad 74 048 zł.
Podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych stanowi dochód, tj. przychód z tytułu wypłaconych pracownikowi świadczeń pomniejszony o koszty uzyskania przychodu oraz składkę na ubezpieczenie społeczne.
Co odlicza płatnik
Przy dokonywaniu rocznego obliczania podatku płatnik uwzględnia oczywiście określone wartości. Jedne na wniosek podatnika, inne automatycznie. Płatnik może – na wniosek podatnika – dokonać odliczenia od dochodu, z tytułu zwrotu nienależnie pobranych świadczeń, które uprzednio zwiększały dochód podlegający opodatkowaniu, w kwotach uwzględniających pobrany podatek, jeżeli nie zostały one potrącone od dochodu przy poborze zaliczek (tę informację podatnik zawiera również w oświadczeniu PIT-12).
Sporządzając zeznanie podatnika za 2004 r. płatnik odlicza od dochodu także składki na ubezpieczenie społeczne, które zostały potrącone w trakcie roku podatkowego.
W pierwszej kolejności, obliczając roczny dochód podatnika podlegający opodatkowaniu, płatnik, zgodnie z art. 37 ust. 1a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odlicza od dochodu potrącone w ciągu roku składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz ubezpieczenia chorobowe, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy.
Zgodnie z tym przepisem podstawę obliczenia podatku stanowi dochód, po odliczeniu kwot składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.). Mowa tu o składkach potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz na ubezpieczenia chorobowe od przychodu podlegającego opodatkowaniu. W przypadku podatnika, który osiąga przychody z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, uwzględnia się tylko składki potrącone od przychodu podlegającego opodatkowaniu, w części obliczonej w sposób określony w art. 33 ust. 4 ustawy. Oznacza to, że rolnicze spółdzielnie produkcyjne jako płatnicy po zakończeniu roku podatkowego określają za ten rok udział dochodu zwolnionego od podatku dochodowego osób prawnych w ogólnej kwocie wypłat z tytułu dniówek obrachunkowych oraz kwoty składek na ubezpieczenie społeczne obliczonych od przychodów podlegających opodatkowaniu, a następnie rozliczają podatek na zasadach określonych w ustawie.
W 2004 r. składka na ubezpieczenie emerytalne wynosiła 19,52 proc., na ubezpieczenie rentowe – 13 proc., na chorobowe – 2,45 proc. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe płacona jest przez pracownika i pracodawcę po połowie. W konsekwencji każdy (płatnik-pracodawca i podatnik-pracownik) płaci ze swoich środków po 9,76 proc. wynagrodzenia pracownika, które jest podstawą wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne. Po połowie płacone są również składki na ubezpieczenie rentowe, czyli po 6,5 proc. Z kolei składkę na ubezpieczenie chorobowe płaci pracownik, zaś składkę na ubezpieczenie wypadkowe wyłącznie pracodawca.
Zasady różnicowania stopy procentowej składek na ubezpieczenie wypadkowe określa rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 29 listopada 2002 r. (Dz.U. nr 200, poz. 1692) w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych.
Pracodawca jako płatnik dokonuje potrąceń z wynagrodzenia na składki na ubezpieczenia społeczne. Dokonując rocznego obliczenia podatku pracodawca uwzględnia także koszty uzyskania przychodów, które zostały określone przez ustawę o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Jeżeli roczne kwoty uzyskania przychodów są niższe niż wydatki poniesione na dojazd do zakładu lub zakładów pracy środkami transportu autobusowego, kolejowego, promowego lub komunikacji miejskiej, wówczas koszty te w rocznym rozliczeniu podatku mogą zostać uwzględnione w wysokości wydatków faktycznie poniesionych. Wydatki te muszą być właściwie udokumentowane, aby mogły zostać uwzględnione. Takimi dokumentami są wyłącznie imienne bilety okresowe wystawione na podatnika, co automatycznie wyklucza wszelkie bilety jednorazowe bądź na okaziciela.
6 kroków
Jak wypełnić PIT-40
Wpisz podstawowe informacje
Płatnik (pracodawca) najpierw wypełnia pierwszą stronę PIT-40, gdzie podaje podstawowe informacje jak swój NIP. Wpisuje też (w poz. 4) rok podatkowy, za który dokonuje rocznego obliczenia podatku oraz urząd skarbowy, do którego adresowany jest formularz, a także dane identyfikacyjne swoje i podatnika.
Ustal koszty uzyskania przychodów
Następnie płatnik zaznacza właściwy kwadrat w rubryce dotyczącej kosztów uzyskania przychodów wskazując, czy np. zostały one uwzględnione na podstawie wydatków faktycznie poniesionych udokumentowanych imiennymi biletami okresowymi.
Wpisz źródła przychodów i kwoty pobranych zaliczek
W części F formularza płatnik wpisuje kwotę przychodu z poszczególnych źródeł, wysokość kosztów uzyskania przychodów oraz kwotę pobranej zaliczki na podatek.
Oblicz kwotę należnego podatku
W dalszej części płatnik wpisuje podstawę obliczenia podatku oraz podatek należny obliczony przy uwzględnieniu obowiązującej skali podatkowej.
Rozlicz nadpłatę lub niedopłatę podatku
Płatnik wykazuje nadpłatę w podatku (jeśli taka ma miejsce) i zalicza ją na poczet zaliczki za marzec (poz. 79 lub 80), a gdy okaże się, że kwota pobranych zaliczek była niższa niż należny podatek wpisuje odpowiednią kwotę albo w poz. 77, albo 78 formularza.
6 Pamiętaj o podpisie
Na zakończenie płatnik składa oświadczenie o znajomości przepisów dotyczących odpowiedzialności karnej skarbowej oraz składa podpis.
Na płatniku spoczywa zatem obowiązek zaznaczenia w części E formularza PIT-40 odpowiedniego pola informującego o tym, czy koszty uzyskania przychodów wykazane w zeznaniu rocznym przez płatnika zostały uwzględnione w wysokości przysługującej podatnikowi:
• od jednego zakładu pracy,
• z więcej niż jednego zakładu pracy,
• od jednego zakładu pracy, podwyższone w związku z zamieszkiwaniem podatnika poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy,
• z więcej niż jednego zakładu pracy, podwyższone w związku z zamieszkiwaniem podatnika poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy,
• na podstawie wydatków faktycznie poniesionych, udokumentowanych wyłącznie imiennymi biletami okresowymi.
Kolejną czynnością, jaką powinien wykonać płatnik dokonując obliczenia podatku, jest pomniejszenie podatku o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne pobranej w roku podatkowym przez płatnika, zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Warto pamiętać, że od 1 stycznia 2004 r. do końca roku składka wynosiła 8,25 proc., jednak odliczenie przysługuje tylko do wysokości 7,75 proc. Wynika to wyraźnie z art. 27b ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który stanowi, że kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne, o którą zmniejsza się podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki.
Obliczoną przez odjęcie od podatku dochodowego składki na ubezpieczenie zdrowotne różnicę należy zaokrąglić do pełnych dziesiątek groszy. Dopiero po dokonaniu tej operacji znamy podatek należny do zapłacenia. Nie jest to jeszcze koniec wyliczeń. Dopiero teraz można porównać otrzymaną wartość z sumą zaliczek pobranych przez płatnika w ciągu roku podatkowego. Może to spowodować obowiązek zapłaty podatku. Jeśli zaś okaże się, że suma zaliczek jest wyższa niż podatek należny, wówczas różnica będzie stanowiła nadpłatę podatku, a pracodawca będzie zobowiązany do jej zwrotu.
Jak obliczyć należny podatek
Dokonując rocznego obliczenia podatku przez płatnika mogą zaistnieć dwie sytuacje. Może się okazać, że płatnik obowiązany jest do dopłaty należnego podatku albo że wystąpiła nadpłata podatku podlegająca zwrotowi.
Sytuacja, kiedy płatnik będzie musiał dokonać dopłaty do podatku należnego, ma miejsce w przypadku, gdy zaliczki potrącone w ciągu roku podatkowego okażą się mniejsze niż kwota podatku należnego. Natomiast odwrotna sytuacja, czyli taka, kiedy płatnik może uzyskać nadpłatę podatku, będzie miała miejsce wtedy, gdy zaliczki potrącone w ciągu roku podatkowego okażą się wyższe niż kwota należnego podatku.
Jak łatwo się domyślić, pracodawca nie będzie obciążony obowiązkiem dopłaty do należnego podatku zamiast pracownika, bo i tak dopłata nastąpi z wynagrodzenia pracownika. Ustawodawca zadbał o odpowiednie rozwiązanie. Przewidział, że jeżeli w wyniku sporządzonego przez płatnika rozliczenia podatku okaże się, że do podatku należnego trzeba dopłacić, wówczas płatnik dokonuje potrącenia tej kwoty z wynagrodzenia pracownika za marzec lub na wniosek pracownika za kwiecień. Jeżeli podatnikiem jest emeryt lub rencista, pracodawca zawsze potrąca odpowiednią kwotę z wynagrodzenia za kwiecień (tu wniosek nie jest potrzebny). Sytuacja nie jest już tak jasna i prosta, jeżeli pracownik kończy pracę u danego pracodawcy w miesiącach wcześniejszych niż marzec czy kwiecień (czyli w styczniu bądź w lutym). W tych przypadkach należy dokonać potrącenia różnicy między podatkiem należnym a pobranym z ostatniej wypłaty pracownika-podatnika. W jaki sposób należna dopłata do podatku wpływa na rachunek urzędu skarbowego? Okazuje się, że kwoty, które płatnik pobierze z wynagrodzenia podatnika, pracodawca odprowadza na rachunek urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę płatnika wraz z zaliczkami na podatek dochodowy za poszczególne miesiące. Kwoty wpłacane w ramach zaliczek płatnik wykazuje w formularzu PIT-4.
Ale to nie jedyna sytuacja, z którą musi uporać się płatnik. W przypadku rozliczenia podatnika przez zakład pracy może również pojawić się nadpłata podatku. W takich sytuacjach pracodawca-płatnik uwzględnia nadpłatę podatku przy obliczaniu zaliczki za marzec kolejnego roku, czyli jeżeli nadpłata będzie miała miejsce w rozliczeniu za 2004 r., płatnik powinien ją skorygować w rozliczeniu za marzec 2005 r. Widać wyraźnie, że w takim przypadku podatnik nie otrzymuje gotówki. Otrzymanie gotówki przez pracownika-podatnika w ramach zwrotu nadpłaconego podatku nie jest jednak wykluczone. Taka sytuacja może mieć miejsce wtedy, gdy kwota nadpłaty okaże się wyższa niż zaliczka na podatek dochodowy należna za marzec roku następującego po roku podatkowym, czyli w naszym przypadku chodzi o marzec 2005 r. Jeżeli tak się zdarzy, płatnik ma obowiązek zwrócić podatnikowi nadpłatę podatku w gotówce. Gotówka wypłacana przez płatnika pochodzi z zaliczek pobranych od jego pracowników, przekazywanych do urzędu skarbowego w kolejnych miesiącach.
Czy rozliczenie pracownika jest ostateczne
W praktyce mogą zdarzyć się takie sytuacje, kiedy płatnik sporządzi dla podatnika roczne obliczenie podatku PIT-40, przekaże je podatnikowi, a ten w międzyczasie przypomni sobie, że jednak korzysta z odliczeń. Co wtedy zrobić? Okazuje się, że wtedy, gdy pracownik zdecyduje się przenieść obowiązek sporządzenia zeznania podatkowego za 2004 r. na płatnika, nie oznacza to jeszcze, że jego wybór jest nieodwołalny. Podatnik w każdej chwili może zmienić zdanie i rozliczyć się sam, w terminie do końca kwietnia br. (w tym roku podatnik ma nieco więcej czasu, bo zeznanie podatkowe może złożyć do 2 maja; wszystko dlatego, że 30 kwietnia wypada w sobotę, termin przesunięty zostaje zatem na poniedziałek 2 maja stosownie do przepisów Ordynacji podatkowej, które stanowią, że jeśli ostatni dzień terminu przypada w sobotę, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy).
Podatek roczny
Podatek wynikający z obliczenia rocznego dokonanego przez płatnika-pracodawcę jest podatkiem dochodowym należnym od podatnika za cały rok podatkowy, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda decyzję określającą inną wysokość zobowiązania w podatku dochodowym.
Sytuacje takie mogą mieć miejsce np. wtedy, gdy po podjęciu decyzji przez podatnika o dokonaniu rozliczenia przez płatnika okaże się, że podatnik-pracownik chce się rozliczyć wspólnie z małżonkiem.
Jeżeli więc podatnik zmieni zdanie i będzie chciał rozliczać się sam, nie musi sporządzać jakichkolwiek dodatkowych dokumentów. Pracownik – w takim przypadku – dokonuje rozliczenia podatku na podstawie otrzymanego już od płatnika rozliczenia zawartego na formularzu PIT-40.
Trzeba jeszcze zaznaczyć, że rozliczenie podatnika przez płatnika nie oznacza, że nie może on być skontrolowany przez organy podatkowe. Urząd skarbowy w pierwszej kolejności może dokonać kontroli złożonego zeznania podatkowego i w wyniku tej kontroli może wydać decyzję określającą inną wysokość należnego podatku niż wynikająca z zeznania PIT-40.
Prawo do samodzielności
Podatnik może zmienić zdanie i sam rozliczyć swój podatek nawet wtedy, gdy płatnik już za niego sporządził rozliczenie PIT-40.
Co do zasady jednak podatek ustalony przez płatnika w sporządzonym przez niego za podatnika zeznaniu jest podatkiem należnym, chyba że naczelnik urzędu skarbowego wyda inną decyzję w tej sprawie.
O czym musi pamiętać płatnik sporządzając zeznanie PIT-40
Płatnik powinien sporządzić rozliczenie podatkowe według określonych w ustawie zasad i pamiętać o:
• uwzględnieniu całej sumy wypłaconych w ciągu roku podatkowego wynagrodzeń i innych świadczeń, które stanowią przychód podatnika,
• odliczeniu od dochodu potrąconych w ciągu roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe,
• uwzględnieniu przy ustalaniu dochodu podatnika, na jego wniosek, kosztów uzyskania przychodów w wysokości faktycznie poniesionych wydatków na dojazd do pracy udokumentowanych imiennymi biletami okresowymi,
• pomniejszeniu podatku o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• porównaniu kwoty podatku należnego z kwotą wypłaconych w ciągu roku podatkowego zaliczek na podatek dochodowy po to, by ustalić, czy powstała konieczność dopłaty do należnego podatku, czy też powstała nadpłata.
Przykład wypełnionego PIT-40
Pan Marek Michalik w 2004 r. zatrudniony był w firmie handlowej AS-MARKET. Pracuje tam nadal. Ponieważ nie korzysta z żadnych odliczeń oraz nie rozlicza się wspólnie z małżonkiem, złożył swojemu pracodawcy 6 stycznia 2005 r. PIT-12 z prośbą o dokonanie rocznego obliczenia podatku. Pracodawca pana Marka obowiązany jest zatem do wypełnienia PIT-40 i przekazania go panu Markowi oraz właściwemu urzędowi skarbowemu do końca lutego br. W PIT-40 pracodawca uwzględni wynagrodzenie za pracę, jakie wypłacił pracownikowi (w tym też wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i nagrodę kwartalną), uwzględni także kwotę, jaką wypłacił panu Markowi w ramach umowy zlecenia.
Z dokonanego rozliczenia wynika, że wystąpiła nadpłata podatku. Pracodawca uwzględnia nadpłatę podatku przy obliczaniu zaliczki za marzec kolejnego roku, czyli nadpłatę z rozliczenia za 2004 r., płatnik powinien skorygować w rozliczeniu za marzec 2005 r. Ponieważ jednak kwota nadpłaty jest wyższa niż zaliczka na podatek dochodowy należna za marzec, płatnik ma obowiązek zwrócić podatnikowi nadpłatę podatku w gotówce (w sumie 284,80 zł).
Jak pracodawca wypełnił PIT-40 dla pana Marka, zob. str. 12–14.
Anna Wojda
Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Z orzecznictwa
Utrata żądania sprostowania obliczenia podatku przez płatnika oznacza, że podatek wynikający z tego obliczenia jest podatkiem należnym (art. 37 ust. 1 ustawy z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych). Żądanie innego rozliczenia podatku w trybie art. 45 powołanej ustawy nie ma uzasadnienia prawnego – wyrok NSA w Szczecinie z 13 maja 1998 r., SA/Sz 1503/97
Podatnik, któremu zaliczki na poczet podatku dochodowego są potrącane przez organ rentowy, nie musi składać (jak to było poprzednio) specjalnego oświadczenia o niekorzystaniu z samodzielnego rozliczania się z podatku. Obowiązek rozliczenia podatku spoczywa na płatniku na mocy samej ustawy – wyrok NSA w Katowicach z 4 czerwca 1996 r., SA/Ka 859/95
Żaden z przepisów prawa materialnego zawartych w ustawie z 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawiera upoważnienia organu podatkowego do wydania decyzji w przedmiocie odmowy odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków ponoszonych przez podatników w roku podatkowym. Upoważnienie do wydania decyzji wynika dla organu podatkowego z treści art. 37 ust. 1 lub art. 45 ust. 6 ustawy, jednakże jej przedmiotem może być jedynie ustalenie wysokości należnego zobowiązania w podatku dochodowym – wyrok NSA w Lublinie z 29 marca 1996 r., SA/Lu 900/95
Zaliczka na podatek dochodowy bez wątpienia była, i jest także pod rządem aktualnie obowiązującego stanu prawnego, co do zasady świadczeniem wymagającym odniesienia jej do konkretnego podatnika będącego osobą fizyczną. Indywidualizacja w tym zakresie jest bowiem niezbędna już chociażby dlatego, że informacja o sumie potrąconych i odprowadzonych zaliczek stanowi integralny element zeznania składanego przez podatników urzędom skarbowym. Nie ulega w związku z tym wątpliwości, że niezbędnej indywidualizacji pobranych zaliczek na podatek dochodowy powinien także dokonywać płatnik. – wyrok NSA w Katowicach z 3 czerwca 1998 r., I SA/Ka 1719/96
EKSPERCI WYJAŚNIAJĄ
Alicja Kadzińska, doradca podatkowy współpracujący z EVIP Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o.
Agnieszka Szewczyk-Tomasiak, starszy konsultant współpracujący z EVIP Doradztwo Podatkowe Sp. z o.o.
Czy jeśli pracownik chce, by rocznego obliczenia podatku, dokonał w jego przypadku pracodawca koniecznie musi złożyć oświadczenie PIT-12?
– Tak. W takim przypadku jest to konieczne, gdyż tylko złożenie oświadczenia według ustalonego wzoru, tj. konkretnie na formularzu PIT-12, nakłada na pracodawcę obowiązek sporządzenia rocznego obliczenia podatku w imieniu pracownika. Należy podkreślić, iż oświadczenie to traktuje się na równi z zeznaniem, co oznacza, że pracownik jest zwolniony z obowiązku samodzielnego obliczenia podatku i złożenia zeznania podatkowego. Tak więc, w uproszczeniu można powiedzieć, że oświadczenie PIT-12 złożone pracodawcy jest jednocześnie traktowane jak zeznanie roczne pracownika.
W jakim terminie pracownik powinien złożyć to oświadczenie?
– Pracownik powinien złożyć takie oświadczenie w terminie do 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym, którego ma dotyczyć rozliczenie podatku. Czyli, jeśli chcieliśmy, aby pracodawca dokonał rozliczenia naszego podatku za 2004 r., oświadczenie to należało złożyć najdalej do 10 stycznia bieżącego roku.
A co powinien zrobić pracownik, który np. przebywał na zwolnieniu lekarskim i nie mógł złożyć oświadczenia PIT-12 przed 10 stycznia? Czy w takim przypadku może złożyć je w późniejszym terminie, czy takiej możliwości po prostu nie ma?
– Jak już powiedzieliśmy wcześniej, pracodawca ma obowiązek sporządzić roczne rozliczenie z podatku swojego pracownika tylko wówczas, gdy ten złoży PIT-12 najdalej do 10 stycznia. Jeżeli więc pracownik złoży oświadczenie PIT-12 po 10 stycznia, to należy liczyć się z tym, że pracodawca może nie dokonać rocznego obliczenia podatku w jego imieniu. Powody opóźnienia w złożeniu oświadczenia, w tym także przebywanie na zwolnieniu lekarskim, nie mają tu znaczenia. Pracodawca oczywiście może przyjąć oświadczenie złożone po upływie terminu i sporządzić zeznanie podatkowe w imieniu pracownika, ale będzie to jedynie wyraz jego dobrej woli w tym zakresie. Dlatego też, jeśli spóźniliśmy się ze złożeniem oświadczenia to powinniśmy upewnić się, że pracodawca rozliczy podatek w naszym imieniu. Termin obliczenia, podatku i złożenia zeznania przez pracodawcę mija z końcem lutego. Jeżeli więc do tego czasu nie otrzymamy od naszego pracodawcy kopii złożonego w naszym imieniu zeznania (przygotowanego na formularzu PIT-40), to powinniśmy sprawdzić, czy zostało ono przygotowane. Gdyby okazało się, że mimo przyjęcia po terminie oświadczenia PIT-12 pracodawca nie dokonał obliczenia naszego podatku, to pracownik powinien samodzielnie sporządzić zeznanie podatkowe i tym samym rozliczyć się z fiskusem do końca kwietnia danego roku podatkowego (w 2005 r. termin ten mija 2 maja, gdyż ostatni dzień kwietnia przypada na sobotę, tj. dzień wolny od pracy).
Co zrobić, jeśli pracownik poprosił pracodawcę o dokonanie rocznego obliczenia podatku, ten zrobił to, pracownik otrzymał PIT-40, po czym przypomniał sobie, że jednak ma jakieś wydatki do odliczenia? Jak w tym przypadku powinien zachować się pracownik?
– Sporządzenie i złożenie przez pracodawcę deklaracji PIT-40 nie oznacza, że pracownik definitywnie traci prawo do skorzystania z odliczeń, jeżeli przypomni sobie, że poniósł wydatki, które uprawniają go do skorzystania z ulg. W takiej sytuacji pracownik powinien po prostu złożyć indywidualnie zeznanie podatkowe PIT-37, w którym uwzględni odliczenia. Zasadniczo, podstawą do sporządzenia PIT-37 jest deklaracja PIT-11. W tym przypadku natomiast, podstawą do sporządzenia tego zeznania będzie PIT-40. Pracodawca tym samym nie ma obowiązku sporządzania i przekazywania pracownikowi deklaracji PIT-11.
Co dzieje się, jeśli okaże się, że kwota pobranych w ciągu roku zaliczek jest niższa od obliczonej kwoty podatku należnego? Kto dokonuje wpłaty różnicy do urzędu?
– Różnica powinna być wpłacona do urzędu przez pracodawcę dokonującego rozliczenia podatku w imieniu pracownika. Nie oznacza to jednak, że pracodawca pokryje za pracownika tę różnicę. Wpłacona przez pracodawcę do urzędu skarbowego kwota różnicy między podatkiem wynikającym z rocznego obliczenia a sumą zaliczek pobranych w ciągu roku zostanie potrącona przez niego z wynagrodzenia pracownika za marzec. Na wniosek pracownika pracodawca może dokonać takiego potrącenia z wynagrodzenia należnego za kwiecień. Tak więc, mimo że wpłaty różnicy dokonuje pracodawca, to ciężar tego obciążenia ponosi pracownik.
Co dzieje się, jeśli w wyniku dokonanego rocznego obliczenia podatku PIT-40 zostanie stwierdzona nadpłata podatku? W jaki sposób zwracana jest ona podatnikowi? Czy dokonuje tego płatnik?
– Nadpłatę za 2004 r. pracodawca zaliczy nam na poczet zaliczki na podatek dochodowy za marzec 2005 r. W praktyce oznacza to, że pracownik otrzyma wyższe wynagrodzenie za marzec, tzn. nie zostanie ono pomniejszone o tę część zaliczki na podatek dochodowy, która stanowi równowartość powstałej nadpłaty. Jeżeli okaże się, że kwota nadpłaty jest wyższa od zaliczki na podatek dochodowy należnej za marzec 2005 r., to tę nadwyżkę pracodawca powinien wypłacić pracownikowi w gotówce. Zwrócone nadpłaty w gotówce pracodawca potrąci sobie z kwot pobranych zaliczek przekazywanych urzędom skarbowym, wykazując je w składanych do urzędu miesięcznych deklaracjach PIT-4.
Jak powinien postąpić płatnik, który zobowiązał się do sporządzenia rocznego obliczenia podatku, ale następnie w lutym – przed sporządzeniem PIT-40 – zwolnił zatrudnianego pracownika?
– Zwolnienie pracownika przed upływem terminu złożenia deklaracji PIT-40 nie oznacza, że pracodawca nie musi już sporządzać dla tego pracownika rocznego obliczenia podatku. Pracodawca jest nadal związany oświadczeniem pracownika złożonym na formularzu PIT-12 i tym samym zobowiązany do dokonania rocznego rozliczenia z fiskusem w jego imieniu. Gdyby w takim przypadku okazało się, że kwota pobranych w ciągu roku zaliczek od zwolnionego pracownika jest niższa od należnego za cały rok podatku, to różnica między tymi kwotami podlegająca wpłacie do urzędu powinna być potrącona z ostatniego wypłacanego pracownikowi wynagrodzenia.
Co może zrobić podatnik, jeśli płatnik nie dostarczy mu PIT-40 w ustawowo zakreślonym terminie, po prostu spóźni się? Czy może w jakiś sposób ponaglić płatnika?
– Jak już powiedzieliśmy wcześniej, złożone przez pracownika w terminie, tj. do 10 stycznia 2005 r., oświadczenie na formularzu PIT-12 zastępuje zeznanie podatkowe. Dlatego też pracownik nie powinien się martwić tym, że nie otrzymał od swojego pracodawcy deklaracji PIT-40 w ustawowo zakreślonym terminie, czyli do końca lutego 2005 r. Oczywiście, pracownik może dopytywać się i ponaglać ustnie lub nawet pisemnie pracodawcę o dostarczenie mu deklaracji PIT-40, niemniej nie powoduje to dla niego negatywnych konsekwencji. Pracodawca natomiast, na podstawie kodeksu karnego skarbowego, może ponieść odpowiedzialność za nieterminowe składanie deklaracji.
Rozmawiała Ewa Matyszewska


Autopromocja

REKLAMA

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KRUS wprowadza zmiany w limitach przychodów. Czy stracisz na emeryturze albo rencie?

KRUS informuje, że od początku grudnia 2024 roku obowiązują nowe kwoty przychodu decydujące o zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń emerytalno-rentowych. Sprawdź nowe limity miesięcznego przychodu powodujące zmniejszenie/zawieszenie emerytury lub renty.

Nowe wzory formularzy deklaracji VAT od 2025 roku: VAT-8 i VAT-9M

Minister Finansów zamierza od 1 kwietnia 2025 r. wprowadzić dwa nowe wzory deklaracji VAT. Mają to być VAT-8 (wersja 12) i VAT-9M (wersja 11). Gotowy jest już projekt rozporządzenia określającego nowe wzory tych formularzy. Co się zmieni?

Kwota wolna od podatku 60 tys. zł. Jest nowa odpowiedź na pytanie o realizację obietnicy

Obietnica podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł wciąż pozostaje niezrealizowana, mimo że miała być spełniona w ciągu pierwszych 100 dni rządów. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację posłanki Marii Koc wyjaśnia, że zmiana może nastąpić dopiero przy poprawie sytuacji budżetowej. Koszt wprowadzenia reformy szacuje się na 52,5 mld zł rocznie.

Pułapka podatkowa. Jest problem z terminem zgłoszenia spadku na formularzu SD-Z2

Są trudności w skorzystaniu ze zwolnienia z podatku od spadków po śmierci najbliższych. Podatnicy wskazują na brak informacji o 6-miesięcznym terminie na zgłoszenie nabycia spadku na formularzu SD-Z2. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do ministra finansów o wprowadzenie obowiązku pouczania o tych warunkach przez sądy i notariuszy, aby zapobiec przypadkom, gdy niewiedza prowadzi do utraty prawa do ulgi.

REKLAMA

Zmiana zasad wystawiania faktur VAT od 1 stycznia 2025 r.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacjii, opublikowany został projekt rozporządzenia, które zmienić ma od 1 stycznia 2024 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1979). Co się zmieni w fakturowaniu od nowego roku?

Zmiany w stażu pracy już od 2026 r.: Zwiększą uprawnienia pracowników, a tym samym będą stanowiły pewne obciążenie dla pracodawców

Od początku 2026 roku mają wejść w życie zmiany w przepisach dotyczących naliczania stażu pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy obejmie nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy zatrudnienia, takie jak umowy zlecenia czy prowadzenie działalności gospodarczej. Te zmiany przyniosą korzyści dla pracowników, ale także dodatkowe wyzwania dla pracodawców.

Amortyzacja inwestycji w obce środki trwałe

W związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu w polskim systemie prawnym znalazły się niekorzystne regulacje podatkowe dla branży nieruchomości, wśród których wymienić można przede wszystkim zakaz amortyzacji podatkowej budynków i lokali mieszkalnych. 

NSA: Nawet potencjalna możliwość wykorzystania nieruchomości w działalności gospodarczej zwiększa stawkę podatku od nieruchomości

Do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zaliczone być powinny również te grunty lub budynki, które przejściowo nie są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2024 r. (III FSK 331/24). NSA - orzekając w przedmiocie podatku od nieruchomości - uznał, że na uwagę zasługuje nie tylko faktyczne wykorzystywanie nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, ale także możliwość potencjalnego jej wykorzystania w takim celu.

REKLAMA

Podmiotowość podatników czynnych. Kto jest podatnikiem, gdy czynność opodatkowaną wykonuje więcej niż jeden podmiot?

Podmiotowość w prawie podatkowym, zwłaszcza w podatkach pośrednich, była, jest i raczej będzie problemem spornym. Wątek, który zamierzam poruszyć w niniejszym artykule, dotyczy największej grupy podatników, których podmiotowość wiąże się z wykonywaniem przez nich czynności potencjalnie podlegających opodatkowaniu, w którym to wykonaniu może uczestniczyć czynnie więcej niż jeden podmiot - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

ZUS: W listopadzie przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się wnioski na styczeń 2025 r.

ZUS: W listopadzie 2024 r. przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się już pierwsze wnioski o wakacje składkowe na styczeń 2025 r. Wnioski będą rozpatrywane automatycznie.

REKLAMA