19-proc. podatek Belki to fikcja

Stawka podatku dochodowego od osób fizycznych od zysków kapitałowych wynosi 19 proc. W praktyce jednak wysokość podatku Belki znacznie odbiega od przepisów ustawowych. Wszystko za sprawą zasad zaokrąglania podatków do pełnego złotego, przewidzianych w Ordynacji podatkowej.

- Od 5 tys. zł na lokacie bank nalicza mi 7,59 proc. odsetek po 14 dniach. Od tego pobiera 2 zł podatku, co stanowi 26,3 proc. Czy podatek od zysków kapitałowych nie wynosi 19 proc. - pyta w liście do redakcji czytelnik.

Zdaniem ekspertów opisany przez podatnika przypadek jest prawdziwy. Co więcej, podatek Belki w skrajnych przypadkach może sięgać nawet 37 proc. Aby uniknąć takiej pułapki, podatnicy musieliby skrupulatnie planować swoje inwestycje. Takie planowanie może przynieść pewne korzyści. Dzięki niemu można uniknąć podatku Belki w ogóle. Podatku nie będzie trzeba bowiem zapłacić, gdy jednorazowe wypłaty zysków od jednego płatnika nie będą przekraczać 2,49 zł. Kontrola takich wypłat może być jednak trudna.

Podatek trzeba zaokrąglić...

Do przychodów z zysków kapitałowych można zaliczyć m.in. odsetki z lokat bankowych i obligacji czy zyski związane z inwestycjami w fundusze inwestycyjne. W zależności od rodzaju inwestycji oraz od tego, czy związany z nią zysk został wypracowany w Polsce lub za granicą, możemy mieć do czynienia z odmiennymi konsekwencjami podatkowymi.

Łukasz Strzelec, doradca podatkowy, zwraca uwagę, że w przypadku osiągania z polskich źródeł przychodów odsetkowych oraz zysków związanych z inwestycjami w fundusze obowiązek obliczenia, poboru i odprowadzenia podatku ciąży na instytucji finansowej pełniącej w danym przypadku rolę płatnika. Do poboru podatku dochodzi natomiast każdorazowo w momencie wypłaty lub postawienia do dyspozycji inwestora osiągniętego przez niego zysku. W sytuacji natomiast, gdy zyski zostały wypracowane na rynku akcyjnym lub generalnie pochodzą ze źródeł położonych poza Polską, zobowiązanym do obliczenia oraz zapłaty podatku jest sam inwestor. Do odpowiedniego rozliczenia dochodzi wyłącznie raz w roku w momencie składania zeznania rocznego.

Na te regulacje nakładają się przepisy Ordynacji podatkowej, zgodnie z którymi podstawę opodatkowania i podatek zaokrągla się do pełnych złotych.

- W określonych przypadkach wzajemna korelacja przepisów o zaokrągleniu oraz o poborze podatku przez płatnika, może prowadzić do sytuacji, w których opodatkowanie dwóch inwestorów osiągających identyczny lub zbliżony zysk będzie od siebie diametralnie różne - zauważa Łukasz Strzelec.

Według naszego rozmówcy, na wysokość podatku, który ostatecznie obciąży podatnika, wpływ może mieć nie tylko kwota wypracowanego zysku, ale również to, w jakich okresach dany zysk jest wypłacany lub kapitalizowany oraz fakt, czy podatek jest pobierany przez jednego lub kilku płatników. Przeprowadzając odpowiednie kalkulacje, można zauważyć, że w skrajnych przypadkach przy minimalnie różniącej się kwocie wypracowanego zysku faktycznie obciążenie podatkowe może wahać się od 0 do nawet 37 proc. zysku.

W większości przypadków stosowanie przepisów o zaokrągleniu nie naraża podatników na istotne straty.

- Jednak podatnicy, którzy chcieliby wykorzystać omawiane regulacje na swoją korzyść, musieliby włożyć sporo wysiłku w podatkowe planowanie swoich inwestycji, tak aby wypłacany im przez danego płatnika przychód jednorazowo nie przekraczał kwoty 2,49 zł - zwraca uwagę Łukasz Strzelec.

...następnie wyliczyć...

Stawka PIT od zysków kapitałowych - jak tłumaczy nam Paweł Szymański, doradca podatkowy, MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy - jest jednym z elementów stanowiących podstawę do kalkulacji należnego podatku, który trzeba zastosować w odniesieniu do prawidłowo ustalonej podstawy opodatkowania. Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej podstawę opodatkowania zaokrągla się do pełnych złotych. Również ustaloną w ten sposób kwotę podatku należy zaokrąglić do pełnych złotych. Wskazane zasady wynikają wprost z przepisów, a reguły dotyczące zaokrąglania mają na celu ustalenie jednolitej metody określenia należnych kwot podatku.

- Ustalona efektywna stopa opodatkowania w odniesieniu do faktycznie uzyskanego dochodu rzadko kiedy wyniesie dokładnie 19 proc. Nie jest uzasadniony wniosek, że zasady zaokrąglania zmieniają staw- kę zryczałtowanego podatku, a kwota podatku została nieprawidłowo ustalona - dodaje Paweł Szymański.

... i wpłacić

Zdaniem Andrzeja Pośniaka, doradcy podatkowego w Kancelarii CMS Cameron McKenna, do słusznych wniosków dochodzą niektórzy spostrzegawczy podatnicy, stwierdzający, że niekiedy obciążenia podatkowe są większe niż mogłoby się na pierwszy rzut oka wydawać. Zgodnie z przepisami Ordynacji podatkowej, podstawy opodatkowania oraz kwoty podatków, zaokrągla się do pełnych złotych w ten sposób, że końcówki kwot wynoszące mniej niż 50 groszy pomija się, a końcówki kwot wynoszące 50 i więcej groszy podwyższa się do pełnych złotych.

Zakładając, że bank nalicza klientowi odsetki od lokaty np. w kwocie 7,59 zł, do niekorzystnych dla klienta zaokrągleń dochodzi dwa razy, tj. przy ustalaniu podstawy opodatkowania - z kwoty 7,59 zł do kwoty 8 zł, oraz przy ustalaniu podatku - z kwoty 1,52 zł do kwoty 2 zł.

- Zagadnienie to dotyczy głównie niewielkich kwot, przy których wartość zaokrąglenia stanowi istotny procent, niemniej jednak, przy tych kwotach właśnie problem ten staje się najbardziej odczuwalny - argumentuje Andrzej Pośniak.

Również Marek Gadacz, doradca podatkowy w PricewaterhouseCoopers, wyjaśnia, że podatek oblicza się od podstawy opodatkowania, która nie zawsze równa się dochodowi. Ordynacja podatkowa stanowi, że zarówno podstawę opodatkowania, jak i podatek zaokrągla się do pełnych złotych. Tak określony sposób kalkulacji przy niskich kwotach dochodu może powodować, że efektywna stawka podatkowa różni się od stawki ustawowej. Na pocieszenie można dodać, że różnice mogą powstawać zarówno w górę, jak i w dół.

- W przykładzie czytelnika zaokrąglenie akurat spowodowało podwyższenie tej stawki, ale gdyby dochód odsetkowy wyniósł 7,49 zł to podatnik zapłaciłby jedynie 1 zł podatku, a zatem efektywnie około 13,3 proc. zamiast 19 proc. - wylicza Marek Gadacz.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Podatek Belki w praktyce

EWA MATYSZEWSKA

ewa.matyszewska@infor.pl