Notariusz nie zgłosi za nas spadku fiskusowi

NOWE PRAWO

Od 2 października można będzie potwierdzić prawa do spadku u notariusza. Dotychczas można było załatwić to tylko przez sąd. Nowe przepisy nie zmieniły jednak nic w zasadach dotyczący zwolnienia z podatku od spadków dla tzw. zerowej grupy podatkowej. Każdy, kto odziedziczy majątek po najbliższym członku rodzinny i uzyska notarialne poświadczenie dziedziczenia, aby nie płacić podatku od spadków i darowizn, będzie musiał zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Ustawa z 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy Prawo o notariacie oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 181, poz. 1287), która wejdzie w życie 2 października 2008 r., wprowadza możliwość pozasądowego stwierdzenia nabycia rzeczy i praw majątkowych w drodze spadku wskutek sporządzenia przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia. Instytucja ta jest środkiem alternatywnym i równoległym w stosunku do tradycyjnej, sądowej drogi potwierdzania uprawnień spadkowych. Akt poświadczenia dziedziczenia wywołuje te same skutki prawne co prawomocne postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku. Przepisy przewidują dodatkowo, że ilekroć w przepisach odrębnych (np. ustawie o podatku od spadków i darowizn) jest mowa o postanowieniu o stwierdzeniu nabycia spadku, tylekroć należy rozumieć przez to również zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia. Jeżeli ustawa wyznacza początek lub koniec biegu terminu na dzień uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, należy rozumieć przez to również dzień zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia.

Na podstawie ustawy o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 142, poz. 1514 z późn. zm.) zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Złożenie takiego zawiadomienia (druk SD-Z1 lub SD-Z2) jest warunkiem zwolnienia spadkobiercy z podatku. Jeśli nie zostanie ono złożone lub złożone zostanie po terminie, podatek trzeba płacić na zwykłych, obowiązujących pierwszą grupę podatkową zasadach. Przepis mówi też o tym, że oświadczenia takiego nie trzeba składać, gdy nabycie nastąpi na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego. Wydawać by się zatem mogło, że poświadczenie dziedziczenia przez notariusza zwolni nas z obowiązku wysyłania specjalnego zawiadomienia do urzędu skarbowego. Tak jednak nie jest. Po pierwsze przepis wspomina tylko o umowach w formie aktu notarialnego, a poświadczenie chociaż ma formę aktu notarialnego, to umową nie jest. Po drugie przepis mówi o nabyciu, podczas gdy przy notarialnym poświadczeniu dziedziczenia na podstawie tak rozumianego aktu notarialnego niczego się nie nabywa. Nabycie następuje nie na podstawie poświadczenia, ale na podstawie samego dziedziczenia. Akt notarialny potwierdza tylko nasze prawa do spadku.

Ważne!

W przypadku zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia spadkobierca w celu skorzystania ze zwolnienia zobowiązany będzie, stosownie do art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn, zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie miesiąca od dnia zarejestrowania tego aktu.

MAREK KUTARBA

marek.kutarba@infor.pl