REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Brak rejestracji podmiotu nie pozbawia odliczenia VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Aleksandra Tarka

REKLAMA

Faktura otrzymana od niezarejestrowanego kontrahenta nie pozbawia odliczenia VAT. Organ podatkowy musi udowodnić, że podatnik co najmniej podejrzewał oszustwo. Nieświadoma ofiara nierzetelnego kontrahenta będzie mogła rozliczyć fakturę VAT.

W ostatnich pięciu orzeczeniach Naczelny Sąd Administracyjny potwierdził interpretację korzystną dla podatników VAT, których kontrahenci okazali się nierzetelni (np. wyrok NSA z 5 grudnia 2008 r. I FSK 1581/07). W ocenie NSA brak rejestracji dla celów VAT nie oznacza automatycznego pozbawienia prawa do odliczenia. To, że wystawca faktury nie był zarejestrowany, nie w każdym przypadku odbije się na rozliczeniu jego kontrahentów. Przemawia za tym analiza prawa unijnego i orzecznictwa ETS.

REKLAMA

Po wyrokach NSA zakwestionowanie odliczenia z takich faktur nie będzie proste. Fiskus będzie musiał na każdą spojrzeć indywidualnie i udowodnić, że podatnik mógł chociaż podejrzewać oszustwo. Eksperci zauważają, że do tej pory fiskusowi trudno było przekonać się do takiej interpretacji, i mają nadzieję, że profiskalną praktykę uda się zmienić.

Nie ma automatu

REKLAMA

We wszystkich sprawach, którymi zajął się NSA, chodziło o to samo: podatnik odliczył VAT z faktur wystawionych przez niezarejestrowany podmiot. Fiskus sprawdzał podatnika, potem wystawcę faktury i zarzucał bezprawne odliczenie podatku. Nie było istotne, czy okoliczności przeprowadzenia transakcji mogły wydać się podejrzane, czy brak rejestracji był wynikiem zwykłego gapiostwa. Wszyscy podatnicy automatycznie tracili prawa do rozliczenia faktur.

Sąd I instancji nie zgodził się na takie uproszczenie. Jego stanowisko potwierdził NSA, który oddalił skargi kasacyjne dyrektora izby skarbowej. W uzasadnieniu do wyroków NSA zgodził się, że organy podatkowe nie mogą skupiać się tylko na tym, czy wystawca faktury był zarejestrowanym podatnikiem VAT.

Z orzecznictwa ETS i prawa unijnego wynika, że prawo do odliczenia VAT jest podstawowym uprawnieniem podatników, które pozwala zrealizować zasadę neutralności VAT. Odliczenia można pozbawić tylko wtedy, gdy działalność kontrahenta podatnika była zorganizowana w sposób budzący wątpliwości. Żeby skutecznie pozbawić podatnika prawa do odliczenia, trzeba udowodnić, że podatnik mógł przewidywać nadużycie prawa. Inaczej mówiąc, organ podatkowy w decyzji musi podać okoliczności, które wskazują, że podatnik wiedział lub mógł wiedzieć o oszustwie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ograniczenie fiskalizmu

REKLAMA

Oczywiście wyroki nie oznaczają, że we wszystkich sprawach podatnikom uda się obronić prawo do odliczenia. Fiskusowi będzie łatwo utrzymać swoje decyzje, wskazując na zaniżoną cenę transakcji, zapłatę gotówką czy brak możliwości wydania towaru. Jednak dla ekspertów najważniejsze jest jedno - odejście od formalizmu.

- Wyroki NSA są dowodem na to, że w praktyce orzeczniczej organów podatkowych nie zawsze wystarczająca jest literalna wykładnia przepisów - podkreśla Rafał Dębowski, adwokat, wspólnik w Kancelarii Leśnodorski Ślusarek i Wspólnicy.

W ocenie eksperta bardzo ważne jest wskazanie przez NSA, że to fiskus ma obowiązek przeprowadzenia wnikliwej i wszechstronnej analizy stanu faktycznego konkretnej sprawy.

- Rozpoznając tego typu sprawy, fiskus będzie musiał kierować się nie tylko stanem obiektywnym, tj. faktem braku rejestracji - uważa Rafał Dębowski.

W ocenie eksperta istotniejszy będzie stan subiektywny, czyli możliwość dowiedzenia się przez podatnika o braku rejestracji kontrahenta dla celów VAT.

Michał Bernat, prawnik, doradca podatkowy z Kancelarii Wardyński i Wspólnicy, przypomina, że państwa członkowskie mogą oczywiście wprowadzać rozmaite wymogi techniczne i formalne związane z działalnością prowadzoną w charakterze podatnika VAT, w tym obowiązek uprzedniej rejestracji. Naruszenie tych obowiązków może być jak najbardziej sankcjonowane, w sposób przewidziany prawem krajowym.

Jak wyjaśnia ekspert, jedną z takich zasad jest powstanie prawa do odliczenia u nabywcy w tym samym momencie, gdy u sprzedającego powstaje obowiązek podatkowy. Obowiązek ten powstanie naturalnie niezależnie od tego, czy sprzedający we właściwy sposób dokonał rejestracji, czy spełnił inne warunki proceduralne. W rezultacie, także prawo do odliczenia powstanie niezależnie od tego, czy sprzedający w terminie złożył odpowiedni wniosek o rejestrację lub inne wymagane prawem dokumenty.

Michał Bernat dodaje, że niekiedy brak rejestracji może stanowić nie tyle zaniedbanie sprzedającego, co wyraz jego świadomego działania, mającego na celu uniknięcie opodatkowania. Podkreśla, że państwo członkowskie może zapobiegać takim praktykom, ale podjęte środki nie powinny zniekształcać wspólnych dla całej UE zasad opodatkowania VAT.

Zmiana praktyki

Nasi rozmówcy zwracają uwagę, że korzystne orzecznictwo ETS nie jest niczym nowym i nieznanym.

- Europejski Trybunał Sprawiedliwości wielokrotnie podkreślał, że konsekwencji nieuczciwych działań sprzedającego nie może ponosić nabywca, jeżeli o nadużyciach popełnianych przez sprzedającego nie mógł dowiedzieć się mimo zachowania należytej staranności - mówi Michał Bernat.

Dodaje jednak, że w praktyce wykazanie przesłanek uwalniających nabywcę od odpowiedzialności za naruszenie prawa przez sprzedającego jest niezwykle trudne. Można wręcz mówić o swoistym domniemaniu, że nabywca działał w świadomości występujących u sprzedającego nieprawidłowości.

Również Leszek Wiśniewski, menedżer w dziale doradztwa podatkowego Deloitte, zauważa, że praktyka organów skarbowych w zakresie możliwości odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawionych przez podmioty przed datą uzyskania przez nie decyzji rejestracyjnej jest generalnie niezmienna.

- W takiej sytuacji urzędy, wskazując normy zawarte w ustawie, a poprzednio rozporządzeniu, stoją na stanowisku, że podatnik otrzymujący fakturę nie ma prawa do jej odliczenia - tłumaczy ekspert.

Czy to się zmieni po wyrokach NSA?

Leszek Wiśniewski ma nadzieję, że organy podatkowe zmienią praktykę i nie będą kwestionować prawa do odliczenia z faktur dokumentujących rzeczywiste transakcje, gdy wystawca uchybił jedynie obowiązkowi rejestracji. Niestety, w chwili obecnej na pozytywny rezultat można liczyć najwcześniej dopiero przed sądem.

7 dni ma podatnik na zgłoszenie zmiany danych zawartych w zgłoszeniu rejestracyjnym

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Procedura sprawdzenia kontrahenta

Aleksandra Tarka

aleksandra.tarka@infor.pl

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: GP

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kawa z INFORLEX. Perspektywy zawodu księgowego

Kawa z INFORLEX wydanie EXTRA. Rozmowa z 3 cenionymi ekspertami: Żanetą Hejne – właścicielką biura rachunkowego, Piotrem Juszczykiem – doradcą podatkowym inFakt oraz Radosławem Kowalskim – doradcą podatkowym.

Webinar: Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego + certyfikat gwarantowany

Praktyczny webinar „Przekształcenie JDG klienta w spółkę w praktyce biura rachunkowego” poprowadzi Tomasz Rzepa, doradca podatkowy, ekspert INFORAKADEMII. Każdy z uczestników otrzyma imienny certyfikat i roczny nielimitowany dostęp do retransmisji webinaru wraz z materiałami dodatkowymi. Uczestnicy webinaru dowiedzą się, jak wygląda proces przekształcenia JDG w spółkę z perspektywy biura rachunkowego, ze wskazaniem kluczowych wyzwań, problemów oraz szans, jakie z tego faktu wynikają.

Zatrudnianie cudzoziemców - zmiany od 1 czerwca 2025 r. Dodatkowe przesłanki odmowy wydania zezwolenia, rejestr umów o pracę, legalność pobytu obywateli Ukrainy, cyfrowe wnioski i wyższe kary

Nowe przepisy dotyczące zasad zatrudniania cudzoziemców w Polsce zaczną obowiązywać od 1 czerwca 2025 roku. Regulacje określają warunki, na jakich możliwe będzie legalne powierzenie pracy obcokrajowcom. Sprawdzamy, czy nowe przepisy wprowadzają ułatwienia i w jaki sposób zmieniają procedurę zatrudniania cudzoziemców.

Kary umowne a koszty podatkowe – korzystny wyrok dla podatników

W wyroku z 6 maja 2025 r., sygn. II FSK 1012/22 Naczelny Sąd Administracyjny zgodził się z stanowiskiem, że kary umowne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodu, jeżeli niewykonanie dostawy - nie wynikało z winy spółki. Niepewność w tej sprawie wynikała z wykładni art. 16 ust 1 pkt 22 ustawy o CIT, w którym określono jakie kary umowne i odszkodowania nie mogą być uznane za koszty podatkowe. W orzecznictwie przepis ten jest interpretowany literalnie, uznając że pozostałe rodzaje wypłat odszkodowawczych niż wskazane w przepisie mogą być uznane za koszt podatkowy.

REKLAMA

Czy zawód księgowego powinien być certyfikowany? Ministerstwo Finansów analizuje możliwe zmiany

Od 2014 roku w Polsce nie można już uzyskać certyfikatu księgowego wydanego przez Ministra Finansów. W wyniku przeprowadzonej wówczas deregulacji zawód księgowego został formalnie otwarty – obecnie nie wymaga żadnych licencji ani zezwoleń państwowych. Choć miało to na celu ułatwienie dostępu do zawodu, skutki tej zmiany do dziś budzą mieszane opinie w branży. Temat ten nie jest również obojętny dla Ministerstwa Finansów.

Kto i kiedy może ponieść odpowiedzialność karną za niezłożenie wniosku o upadłość spółki handlowej (np. sp. z o.o.)

Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki handlowej to obowiązek, który spoczywa na barkach między innymi członków zarządu i likwidatorów. Niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki pomimo powstania warunków uzasadniających upadłość spółki jest przestępstwem, które zostało uregulowane nie w Kodeksie karnym, a w Kodeksie spółek handlowych.

Komunikat ZUS: 2 czerwca 2025 r. upływa ważny termin dla przedsiębiorców. Zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej tylko po złożeniu wniosku

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina przedsiębiorcom, że do 2 czerwca 2025 r. należy zweryfikować i odesłać przez PUE/eZUS wniosek o zwrot nadpłaconej składki zdrowotnej.

ZUS odbiera zasiłki chorobowe za błędy dotyczące składek sprzed 2022 roku – Rzecznik MŚP interweniuje

Do Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpływa coraz więcej dramatycznych spraw dotyczących decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w których organ odmawia wypłaty świadczeń zasiłkowych, wskazując, że przedsiębiorcy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu za okres sprzed 2022 roku.

REKLAMA

Podatnik zapłacił zaległy podatek ale nie zatrzymało to egzekucji. Urząd skarbowy wykorzystał pomyłkę w przelewie. Winą obarczył podatnika i automatyzację systemu

Absurdów podatkowych nie brakuje. Dla przykładu można podać historię przedsiębiorcy, który nie uregulował w terminie podatku, za co otrzymał upomnienie z urzędu skarbowego. Dokonując wpłaty, popełnił niezamierzony błąd, który spowodował kolejne konsekwencje. W efekcie na jego koncie jednocześnie wystąpiła niedopłata i nadpłata podatku. Ministerstwo Finansów, komentując ww. sprawę, wskazuje obowiązujące przepisy, zaś eksperci przekonują, że urzędnicy mogli zachować się inaczej. Resort zaznacza, że proces obsługi wpłat podatników jest zautomatyzowany, a w opisywanej sytuacji nie można mówić o błędzie systemowym. Wśród znawców tematu nie brakuje opinii, że zbyt sztywne przepisy i procedury podatkowe mogą właściwie stanowić pułapkę dla przedsiębiorców.

PKWiU 2025 - nowa klasyfikacja statystyczna wyrobów i usług jeszcze w 2025 roku

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano niedawno Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU). Nowa PKWiU 2025 zastąpi obecnie obowiązującą PKWiU 2015. Od kiedy?

REKLAMA