Można odliczyć VAT z faktur przed rejestracją

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA

Podatnik prowadzi działalność polegającą wyłącznie na wynajmie lokali użytkowych znajdujących się w budynku, którego jest współwłaścicielem. Podatnik złożył 11 stycznia 2006 r. zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, rezygnując ze zwolnienia z podatku, oraz wybrał kwartalny sposób rozliczania. Przed dokonaniem zgłoszenia rejestracyjnego, tj. w latach 2004-2005, podatnik ponosił wydatki związane m.in. z adaptacją i wykończeniem budynku oraz licznych lokali użytkowych. Podatek naliczony wynikający z tych faktur wykazał w deklaracji VAT-7 złożonej za I kwartał 2006 r. Czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur dokumentujących wydatki na adaptację i wykończenie pomieszczeń użytkowych dokonane przed złożeniem zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R?

ODPOWIEDŹ IZBY

Zgodnie z art. 86 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.; dalej ustawa o VAT) podatnik VAT ma prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Prawo to wynika z samej konstrukcji VAT jako podatku od wartości dodanej i zapewnia neutralność tego podatku dla podatników VAT. Z kolei zasada potrącalności podatku naliczonego wynikająca z zasady neutralności powinna być pojmowana jak najszerzej i znajdować zastosowanie także w odniesieniu do podatku naliczonego przy nabyciu dóbr służących do prowadzenia działalności gospodarczej. Wszelkie ograniczenia prawa do odliczenia podatku naliczonego wpływają na neutralność podatku i stąd mogą wynikać jedynie z wyraźnej regulacji ustawowej.

W art. 88 ust. 4 ustawy o VAT stanowiącym dopełnienie art. 86 ustawy został dookreślony status podatnika, umożliwiający realizowanie jego prawa do odliczenia. Zgodnie z tym przepisem obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96 ustawy o VAT, z wyłączeniem podmiotów dokonujących wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów nowych środków transportu. Z analizy tego przepisu nie wynika jednak, aby do nabycia uprawnienia do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego konieczne było posiadanie statusu podatnika VAT czynnego w momencie otrzymania faktury zakupowej.

Status podatnika VAT czynnego, tj. zarejestrowanego zgodnie z art. 96 ustawy o VAT, wymagany jest, w myśl art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, do realizacji tego prawa. Należy zauważyć, iż przepisy dotyczące rejestracji nie przewidują sankcji w postaci pozbawienia podatnika prawa do pomniejszenia podatku należnego o podatek naliczony. Pozbawienie tego prawa wynika z art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, jednak nie jest to związane ze statusem podatnika w dniu dokonania pierwszej czynności podlegającej opodatkowaniu. Tak więc podatnik nabywa prawo do odliczenia podatku naliczonego w momencie otrzymania faktury, lecz aby z tego prawa skorzystać, powinien posiadać status podatnika VAT czynnego w momencie realizacji tego uprawnienia.

W omawianym przypadku podatnik 11 stycznia 2006 r. złożył zgłoszenie rejestracyjne VAT-R rezygnując ze zwolnienia z podatku. A zatem w momencie rejestracji uzyskał status podatnika czynnego VAT i nabył prawo do skorzystania z uprawnienia, jakim jest odliczenie podatku naliczonego.

Ewa Matyszewska