Czy egzaminator może być zatrudniany na podstawie umowy o dzieło

RADA

Przepisy nie regulują formy zatrudnienia egzaminatorów. Dlatego wybór stosownej formy zależy od uzgodnień stron. Ze względu na podkreślenie elementu wykonania pracy (przeprowadzenie egzaminu, wypełnienie określonej dokumentacji) można stosować w takich przypadkach umowę o dzieło.

UZASADNIENIE

W opisanych przypadkach nie będziemy mówić o zatrudnieniu pracowniczym. Nie ma tutaj zarówno ciągłości wykonywania pracy (jest to jednorazowa usługa), jak i - co bardzo istotne - nie występuje podporządkowanie egzaminatora pracodawcy (egzaminator według określonych reguł przeprowadza egzamin, wypełnia niezbędną dokumentację itp. - nie podlega poleceniom przełożonych w zakresie takim, w jakim podlegają im pracownicy). Możemy mieć zatem do czynienia z umową zlecenia (lub umową nienazwaną, do której będziemy stosować przepisy o zleceniu) lub właśnie umową o dzieło.

Prawidłowa klasyfikacja umowy (zlecenia lub o dzieło) ma stosunkowo duże znaczenie praktyczne. Wywiera to bezpośrednio skutek w zakresie ubezpieczeń - umowa o dzieło nie rodzi w żadnej sytuacji (poza zawarciem jej z własnym pracodawcą lub wykonywaniem na jego rzecz) obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od przychodów otrzymywanych na jej podstawie.

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonywania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia (art. 627 k.c.) Jest to więc umowa, w której przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do osiągnięcia w przyszłości określonego rezultatu. W jej ramach możliwe jest wykonywanie czynności przynoszących konkretny, indywidualny rezultat materialny.

Jak podkreślił Sąd Apelacyjny z Rzeszowie w wyroku z 21 grudnia 1993 r. (sygn. akt III AUr 357/93; OSA 1994/6/49): w odróżnieniu od umowy zlecenia umowa o dzieło wymaga, by starania przyjmującego zamówienie doprowadziły do konkretnego, w przyszłości, indywidualnie oznaczonego rezultatu.

W przedstawionej sytuacji rezultatem może być przeprowadzenie egzaminu i sporządzenie wymaganej dokumentacji z tym związanej. Ten element powinien zostać podkreślony w treści zobowiązania przez wskazanie np., że egzaminator w określonym dniu „przeprowadzi egzamin i sporządzi z tych czynności wymaganą dokumentację”. Taki zapis będzie wskazywać na określony efekt pracy (przedstawienie dzieła w postaci faktycznego wykonania pewnych czynności, zakończonego obligatoryjnym stworzeniem dokumentacji z nich), a nie na same wykonywanie pracy.

• art. 627, art. 734 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 82, poz. 557

• art. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - j.t. Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 176, poz. 1243

• art. 22 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 181, poz. 1288

Marek Rotkiewicz

właściciel biura doradztwa prawno-kadrowego