REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podpisałeś umowę zlecenia - a faktycznie pracujesz jak pracownik na umowie o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kancelaria Mentzen
Doradztwo podatkowe, prawne oraz księgowość
Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy
Pracujesz na zleceniu - a może to faktyczna umowa o pracę? Jak ustalić i wykazać istnienie stosunku pracy
shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Osoby wykonujące umowy zlecenia, czy inne umowy cywilnoprawne, mają czasem wątpliwości, czy nie jest to de facto umowa o pracę. Każdy przedsiębiorca słyszał o możliwych kontrolach, podważeniu zatrudnienia, konieczności uzasadniania dlaczego taki a nie inny typ umowy został konkretnej osobie zaproponowany. A co ze swobodą zawierania umów? Czy forma umowy na którą zgadzamy się wspólnie z nowozatrudnioną osobą nie powinna być wystarczająca dla inspekcji pracy skoro zgodnie obie strony złożyły na niej swój podpis? Na te i wiele innych pytań odpowie Czytelnikom ten artykuł.

Czym jest ustalenie istnienia stosunku pracy

Ustalmy na wstępie kilka najważniejszych dla naszych rozważań definicji:

Ustalenie istnienia stosunku pracy – jest to instrument prawny, który ma wiele zadań, takich jak: zapobieganie nadużyciom ze strony pracodawców, chronienie praw pracownika, któremu przysługują prawa związane z formą zatrudnienia jaką jest umowa o pracę, tj. uprawnienia związane z rodzicielstwem, staż pracowniczy, naliczanie lat składkowych, możliwość korzystania z urlopu wypoczynkowego, na żądanie i wiele innych, a także piętnowanie zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnymi.

Pracownik – pracownikiem nazwać możemy osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Pracodawca – jest to natomiast jednostka organizacyjna, także ta nieposiadająca osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

REKLAMA

Autopromocja

Umowa zlecenia. Kim jest zleceniobiorca

Tyle jeżeli chodzi o kodeksowe definicje - to kim w takim razie jest zleceniobiorca, skoro Kodeks Pracy poświęca mu tak niewiele czasu? Zleceniobiorca jest osobą podejmującą konkretne zlecenie, jednorazowe lub powtarzalne, zależnie od charakteru czynności i zapotrzebowania zleceniodawcy. Z czym większości kojarzy się tzw. zleceniówka? Ze studentami! Z mniejszą ilością składek, z brakiem płatnych zwolnień czy urlopów. Z hasłem „śmieciowa umowa”. Czy słusznie?

Absolutnie nie. Każdy od umowy może oczekiwać kompletnie czegoś innego. Dla studenta przed 26 r.ż. to raj płacowy - netto=brutto! Takie grupy zawodowe, dla których umowa cywilnoprawna będzie korzystniejsza w ostatnich latach zwiększają swoją liczebność. A skoro o tym mowa – Kodeks Pracy tak niewiele wypowiada się o zleceniu, ponieważ tu regulacją zajął się Kodeks Cywilny.

Czy można sobie dowolnie nazwać umowę jaką zawieramy? Kiedy zlecenie a kiedy umowa o pracę?

Kiedy więc jaka umowa będzie właściwa? Czy możemy sobie dowolnie wybrać? Niestety nie. Przepisy ściśle obwarowują umowę o pracę, dając zarówno pracodawcy jak i pracownikowi szereg obowiązków- i w sytuacji gdy cechy warunkujące zawarcie umowy o pracę są spełnione, to każdorazowo podmiot oferujący zatrudnienie ma obowiązek taką właśnie formę zatrudnienia wybrać. Jakie są więc cechy stosunku pracy?

Zerknijmy więc do art. 22 § 1 Kodeksu Pracy, który mówi, że za nawiązanie stosunku pracy uznać należy zobowiązanie pracownika do świadczenia pracy konkretnego typu na rzecz zatrudniającego go pracodawcy. Praca ta musi być wykonywana we wskazanym miejscu oraz czasie, pod kierownictwem pracodawcy. Natomiast pracodawca zobowiązuje się jednocześnie do zatrudniania pracownika i wypłacania mu za wykonaną pracę wynagrodzenia.

Podstawową cechą charakteryzującą istnienie stosunku pracy jest jego dobrowolność. Konstytucja zapewnia każdemu obywatelowi niezbywalną wolność w wyborze zawodu, a także miejsca pracy. Również art. 10 Kodeksu Pracy stanowi, że każda osoba ma możliwość podjąć wybraną przez siebie pracę. Poza wyjątkami wskazanymi w ustawie nie można nikomu zakazać wykonywania jego zawodu. Żeby stosunek pracy zaistniał, muszą zostać złożone dwa zgodne oświadczenia woli- co wskazuje na to, że charakter stosunku pracy jest dwustronny.

Obowiązki w ramach umowy o pracę muszą być wykonywane zawsze osobiście. Pracownik nie może powierzyć swoich zadań zastępcy, nawet jeśli byłby to współpracownik pracujący na podobnym stanowisku, z podobnymi kwalifikacjami.

W przypadku zleceniobiorcy takie obwarowanie nie występuje, liczy się samo wykonanie zlecenia.

Polecamy: Zatrudnianie i zwalnianie pracowników. Obowiązki pracodawców 2025

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak ustalić istnienie stosunku pracy? Co trzeba wykazać?

REKLAMA

Chcąc ustalić istnienie stosunku pracy niezbędne jest także wykazanie, że praca wykonywana była pod kierownictwem pracodawcy, czyli w stosunku podporządkowania. Strony stosunku pracy są względem siebie równe w określonych aspektach, jednak uprawnienie dotyczące wyboru miejsca wykonywanej pracy, ram czasowych w których będzie ona świadczona oraz sposobu w jaki ma zostać wykonana przysługuje wyłącznie pracodawcy - dlatego mówić możemy o stosunku podporządkowania pracownika.

W przypadku umowy cywilnoprawnej uprawnienia osoby podejmującej zlecenie są zdecydowanie szersze, może bowiem ona być decyzyjna w zakresie doboru czasu i miejsca wykonania zlecenia, wiąże ją głównie termin realizacji.

Dla ustalenia istnienia stosunku pracy pomiędzy dwoma podmiotami niezbędną kwestią jest udowodnienie i ustalenie, że wykonywana praca miała charakter odpłatny. Nie ma znaczenia częstotliwość wypłacania wynagrodzenia, może to być forma tygodniowa, miesięczna lub każda inna dogodna dla stron i ustalona przez nie w momencie podpisania umowy. Bez znaczenia pozostaje również rodzaj wypłaty wynagrodzenia: może on być gotówkowy lub bezgotówkowy. Pracownik pozostający w stosunku pracy posiada gwarancję minimalnego wynagrodzenia, natomiast zleceniobiorcy oraz osoby świadczące usługi posiadają od 2017 roku gwarancję minimalnej stawki godzinowej za czas wykonywania zlecenia.

Konsekwencją ustalenia, że występująca pomiędzy stronami więź nosi cechy stosunku pracy, jest ustalenie obowiązkowego podlegania ubezpieczeniom społecznym. W przypadku pracownika, podlega on wszystkim typom ubezpieczenia społecznego, pośród których wyróżniamy: chorobowe, emerytalne, wypadkowe oraz rentowe. Również ta kwestia stanowi rozróżnienie pomiędzy pracownikiem, a zleceniobiorcą: ten drugi nie ma konieczności podlegania np. pod ubezpieczenie chorobowe, ale fakultatywnie może do takiego przystąpić. Kwestia podlegania pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne przez pracowników jest wielokrotnie podnoszona przez pracodawców: postulują oni, że koszt zatrudnienia oraz utrzymania pracownika jest nieproporcjonalnie wyższy, często przekraczający możliwości zatrudnieniowe oraz zarobkowe zwłaszcza względem małych przedsiębiorstw nieposiadających wielu miejsc pracy. Powstaje kwestia sporna: dla pracodawcy mniej korzystne staje się oferowanie potencjalnym zatrudnionym formy umowę o pracę, co często prowadzi do nadużyć i zawierania tak zwanych pozornych umów cywilnoprawnych noszących znamiona stosunku pracy.

Podsumowując: w świetle prawa nie ma znaczenia to, jaka nazwa została nadana zawartej umowie. Jeżeli spełnione są wyżej omówione przesłanki stosunku pracy, możemy mówić o jego zaistnieniu: decydująca jest zatem nie nazwa, a treść ustaleń zawartych w umowie. Istotnym aspektem jest to, że zawarcie umowy o pracę wymaga dwóch zgodnych oświadczeń woli, jeśli nie zostały one wyrażone, a okoliczności świadczenia pracy odpowiadają tym, które określa przepis art. 22 § 1 Kodeksu pracy, to wówczas pojawia się możliwość złożenia powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy.

Autor: Aleksandra Biskup - Kancelaria Mentzen

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
30-krotność ZUS 2025. Limit 30-krotności - ile wynosi? Kogo dotyczy przekroczenie składek ZUS? Co zrobić jeśli nastąpi przekroczenie rocznej podstawy wymiaru składek ZUS?

W 2025 roku limit składek ZUS na ubezpieczenia emerytalne i rentowe został już ustalony. Po jego przekroczeniu składki nie są już naliczane – ale uwaga: za błędy w rozliczeniach może odpowiadać pracownik. Sprawdź, co oznacza 30-krotność ZUS, jak się liczy limit, kto go pilnuje i co zrobić, gdy opłaciłeś składki ponad próg.

Raz w roku wakacje od płacenia składek. Budżet państwa zapłaci za ciebie. ZUS przypomina kto ma prawo do tej ulgi i jak ją uzyskać w 2025 roku

Letnie wakacje to doskonały czas na odpoczynek nie tylko od pracy, ale również od spraw finansowych związanych z prowadzeniem własnej działalności. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, że mikroprzedsiębiorcy wpisani do CEIDG oraz komornicy sądowi mogą skorzystać z wakacji składkowych. Od uruchomienia programu w listopadzie 2024 roku ZUS przyjął już niemal 2 miliony wniosków.

KSeF: Podatkowa rewolucja od 1 lutego 2026! Księgowi alarmują: chaos, niejasne przepisy i strach przed zmianami

Od 1 lutego 2026 roku Krajowy System e-Faktur (KSeF) stanie się obowiązkowy dla największych firm, a dwa miesiące później dla całej reszty przedsiębiorców. Mimo zbliżającego się terminu, wciąż brakuje ostatecznych przepisów, a dokumentacja techniczna nie rozwiewa wszystkich wątpliwości. Księgowi biją na alarm – obawiają się chaosu organizacyjnego, przeciążenia obowiązkami i braku jasnych wytycznych. Przedsiębiorców czeka rewolucja, na którą wielu z nich wciąż nie jest gotowych.

Obowiązkowy KSeF 2026: Prof. W. Modzelewski: Dlaczego trzeba wywrócić do góry nogami obecny system fakturowania? Sprzeczności w kolejnej wersji nowelizacji ustawy o VAT

Obecny system fakturowania w bólach rodził się przed trzydziestu laty – dlaczego teraz trzeba go wywrócić do góry nogami, wprowadzając obowiązkowy model KSeF? Pyta prof. dr hab. Witold Modzelewski. I jednocześnie zauważa, że po uważnej lekturze kolejnej wersji przepisów dot. obowiązkowego KSeF, można dojść do wniosku, że oczywiste sprzeczności w nich zawarte uniemożliwiają ich legalne zastosowanie.

REKLAMA

Obowiązki podatkowe pracowników transgranicznych - zasady, terminy, reguła 183 dni, rezydencja podatkowa

W dobie rosnącej mobilności zawodowej coraz więcej osób podejmuje zatrudnienie poza granicami swojego kraju. W niniejszym artykule omawiamy kluczowe zagadnienia dotyczące obowiązków podatkowych pracowników transgranicznych, którzy zdecydowali się podjąć zatrudnienie w Polsce.

Jaka inflacja w Polsce w 2025, 2026 i 2027 roku - prognozy NBP

Inflacja CPI w Polsce z 50-proc. prawdopodobieństwem ukształtuje się w 2025 r. w przedziale 3,5-4,4 proc., w 2026 r. w przedziale 1,7-4,5 proc., a w 2027 r. w przedziale 0,9-3,8 proc. - tak wynika z najnowszej projekcji Departamentu Analiz Ekonomicznych NBP z lipca 2025 r. Projekcja ta uwzględnia dane dostępne do 9 czerwca br.

Podatek od prezentu ślubnego - kiedy trzeba zapłacić. Prawo rozróżnia 3 kategorie darczyńców i 3 limity wartości darowizn

Dla nowożeńców – prezent, dla Urzędu Skarbowego – podstawa opodatkowania. Fiskus przewidział dla darowizn konkretne przepisy prawa podatkowego i lepiej je znać, zanim wpędzimy się w kłopoty, zostawiając grube rysy na pięknych ślubnych wspomnieniach. Szczególnie kłopotliwa może być gotówka. Monika Piątkowska, doradca podatkowy w e-pity.pl i fillup.pl tłumaczy, co zrobić z weselnymi kopertami i kosztownymi podarunkami.

Stopy procentowe NBP 2025: w lipcu obniżka o 0,25 pkt proc.

Rada Polityki Pieniężnej na posiedzeniu w dniach 1-2 lipca 2025 r. postanowiła obniżyć wszystkie stopy procentowe NBP o 0,25 punktu procentowego. Stopa referencyjna wynosić będzie od 3 lipca 2025 r. 5,00 proc. - poinformował w komunikacie Narodowy Bank Polski. Decyzja RPP była zaskoczeniem dla większości analityków finansowych i ekonomistów, którzy oczekiwali braku zmian w lipcu.

REKLAMA

Jak legalnie wypłacić pieniądze ze spółki z o.o. Zasady i skutki podatkowe. Adwokat wyjaśnia wszystkie najważniejsze sposoby

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością to popularna forma prowadzenia biznesu w Polsce, ceniona za ograniczenie ryzyka osobistego wspólników. Niesie ona jednak ze sobą szczególną cechę – tzw. podwójne opodatkowanie zysków. Oznacza to, że najpierw sama spółka płaci podatek CIT od swojego dochodu (9% lub 19%), a następnie, gdy zysk jest wypłacany wspólnikom, wspólnik musi zapłacić podatek dochodowy PIT od otrzymanych środków. Dla wielu początkujących przedsiębiorców jest to duże zaskoczenie, ponieważ w jednoosobowej działalności gospodarczej można swobodnie dysponować zyskiem i płaci się podatek tylko raz. W spółce z o.o. majątek spółki jest odrębny od majątku prywatnego właścicieli, więc każda wypłata pieniędzy ze spółki na rzecz wspólnika lub członka zarządu musi mieć podstawę prawną. Poniżej przedstawiamy wszystkie legalne metody „wyjęcia” środków ze spółki z o.o., wraz z krótkim omówieniem zasad ich stosowania oraz konsekwencji podatkowych i ewentualnych ryzyk.

Odpowiedzialność członków zarządu za długi i niezapłacone podatki spółki z o.o. Kiedy powstaje i jakie są sankcje? Jak ograniczyć ryzyko?

W świadomości wielu przedsiębiorców panuje przekonanie, że założenie spółki z o.o. jest swoistym „bezpiecznikiem” – że prowadząc działalność w tej formie, nie odpowiadają oni osobiście za zobowiązania. I rzeczywiście – to spółka, jako osoba prawna, ponosi odpowiedzialność za swoje długi. Jednak ta zasada ma wyjątki. Najważniejszym z nich jest art. 299 Kodeksu spółek handlowych (k.s.h.), który otwiera drogę do pociągnięcia członków zarządu do odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki.

REKLAMA