REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak rozliczyć napiwki, gdy pracodawca rozdziela je pomiędzy pracowników

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Ewa Sławińska
prawnik, redaktor naczelna „MONITORA księgowego“
Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Czy jako pracodawca mam prawo żądać od kelnerów pracujących w mojej restauracji oddania mi napiwków? Chciałbym je rozdzielić po równo na kelnerów i pracowników kuchni, którzy nie mają styczności z klientami. Czy może jest to wynagrodzenie jedynie tych kelnerów, którzy te napiwki dostają? Czy zapis dotyczący rozdzielania napiwków powinienem zawrzeć w regulaminie wynagradzania czy w umowie o pracę?

RADA

REKLAMA

Nie ma podstaw prawnych żądania od zatrudnionych kelnerów oddawania napiwków. Sposoby rozdysponowania napiwków można natomiast ustalić w regulaminie wynagradzania, regulaminie pracy lub w ramach umowy o pracę. Dopuszczalne są także ustalenia w formie ustnej.

UZASADNIENIE

Napiwki pracowników są świadczeniami uzyskanymi w związku z wykonywaniem pracy. O tym, czy stanowią one przychód ze stosunku pracy czy z tzw. innych źródeł, decyduje sposób ich rozdzielania w firmie.

REKLAMA

I sytuacja: środki pochodzące z napiwków, które są adresowane imiennie do konkretnego pracownika, trafiają najpierw do pracodawcy albo do wspólnej puli. Są np. doliczane do rachunków wystawianych klientom bądź uiszczane kartą kredytową wprost na rachunek przedsiębiorstwa. Później pracodawca przekazuje je tym konkretnym osobom. W takim przypadku wystąpi przychód ze stosunku pracy. Napiwki powinny być wówczas uwzględniane na listach płac jako odrębna pozycja (podobnie jak inne składniki pensji). Podlegają wtedy opodatkowaniu łącznie z wynagrodzeniem za pracę. Dochody z napiwków muszą zostać wykazane w sporządzanej informacji PIT-11. Należy przyjąć, że napiwki stanowią podstawę naliczenia składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Nie ma znaczenia, czy są one wypłacane każdego dnia bezpośrednio z kasy czy jednorazowo w terminie regulowania zobowiązań z tytułu wynagrodzeń. Ważne jest jedynie to, że klient przekazuje pieniądze pracodawcy, a ten z kolei wręcza je pracownikom.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Warto zauważyć, że uczestniczenie pracodawcy w procesie dzielenia napiwków stwarza szansę podziału kwot napiwków także między tych pracowników, którzy nie mają kontaktu z klientami.

II sytuacja: pracownik otrzymuje napiwek bezpośrednio od klienta (bez pośrednictwa pracodawcy). W takim przypadku wartość napiwków jest przychodem z tzw. innych źródeł. Konsekwencją takiej kwalifikacji napiwków jest brak obowiązku wyliczania i odprowadzania do właściwych instytucji przez pracodawców zarówno podatku dochodowego, jak i składek ZUS. Pracownik w takim przypadku jest obowiązany do samodzielnego zadeklarowania i rozliczenia się z urzędem skarbowym. Powstało bowiem jego zobowiązanie podatkowe wynikające z przysporzenia majątkowego, jakim niewątpliwie są napiwki. Nie wystąpią obciążenia ZUS z tego tytułu.

WAŻNE!

Pracownik ma obowiązek sam odprowadzić podatek od napiwków otrzymywanych bezpośrednio od klientów. Tego rodzaju korzyści powinien uwzględnić w składanym rocznym zeznaniu podatkowym w pozycji „inne źródła”.

PRZYKŁAD

REKLAMA

Jan Kowalski zatrudniony jest jako kelner w dwóch restauracjach. W pierwszej z nich, zgodnie z regulaminem wynagradzania, napiwki przekazywane są pracodawcy do tzw. zbiorczej puli, a następnie dzielone między kelnerów, kucharzy, recepcjonistki i szatniarzy. Z uwagi na przyjęcie takiego rozwiązania otrzymane kwoty są doliczane do przychodu ze stosunku pracy, opodatkowane i podlegają składkom ZUS.

W drugiej restauracji każdy z kelnerów napiwki dostaje bezpośrednio od klienta. Pan Jan jest zmuszony sam rozliczyć je w zeznaniu rocznym. Nie zapłaci jednak od nich składek na ubezpieczenia społeczne ani na ubezpieczenie zdrowotne.

Napiwki a ekwiwalent za urlop wypoczynkowy

Potraktowanie napiwków jako składnika wynagrodzenia stwarza wątpliwość, czy uwzględniać je przy obliczaniu innych świadczeń ze stosunku pracy (przede wszystkim wynagrodzenia za urlop oraz za czas choroby). Otóż, ustalając wynagrodzenie bądź ekwiwalent za urlop wypoczynkowy, pracodawcy nie powinni uwzględniać napiwków. Swym charakterem zbliżone są one bowiem do nagrody uznaniowej. Natomiast rozstrzygając kwestię zaliczania napiwków do wynagrodzenia lub zasiłku za czas choroby, należy pamiętać o wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 czerwca 2008 r. (sygn. akt SK 16/06, Dz.U. Nr 119, poz. 771 z 7 lipca 2008 r.). Według TK nieuwzględnianie w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych wypłaconych składników wynagrodzenia, od których opłacono składkę na ubezpieczenie chorobowe, a które nie są wypłacane pracownikowi w okresie pobierania należności za okres orzeczonej niezdolności do pracy wskutek choroby, jest niezgodne z Konstytucją.

Jeśli więc:

• od napiwków przekazywanych pracownikom przez pracodawcę są potrącane składki na ubezpieczenia społeczne i

• jeżeli napiwki nie przysługują zatrudnionym osobom w trakcie ich niedyspozycji zdrowotnej i wywołanej tym absencji w firmie

- podlegają one uwzględnieniu w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych.

Napiwki a VAT

W stosunkach usługodawca (restauracja) - klient napiwek może stanowić element ceny za usługę. Będzie tak w przypadku, gdy:

• kwota napiwku jest przekazywana kelnerowi (lub obsłudze restauracji) za pośrednictwem pracodawcy (restauracji), np. przy zapłacie kartą płatniczą klient decyduje o doliczeniu do kwoty rachunku kwoty 10% napiwku,

• kwota napiwku stanowi obowiązkowy element ceny za usługę i jest automatycznie doliczana do ceny za usługę.

W obu przypadkach napiwki będą stanowiły element ceny pobranej przez podatnika VAT za świadczoną usługę. Będą więc podlegały opodatkowaniu VAT. Należności pobierane przez podatnika VAT (restaurację) za świadczone usługi są bowiem opodatkowane VAT.

 

PRZYKŁAD

Restauracja dolicza do każdego rachunku 10% napiwek. Klient zapłacił za usługę 132 zł (120 zł plus 10% ze 120 zł). Podatnik zapłaci należny VAT od kwoty 132 zł. Kwoty tej podatnik nie pomniejsza o napiwek, bo stanowi on element ceny usługi. Zakładając, że całość usługi jest opodatkowana stawką 7%, należny VAT wyniesie 132 x 7/107 = 8,64 zł.

PRZYKŁAD

Restauracja nie dolicza napiwków do rachunków. Napiwki klienci przekazują kelnerom bezpośrednio. Klient zapłacił za usługę 120 zł i dał kelnerowi gotówką 10% napiwek w wysokości 12 zł. Restauracja nie doliczy tego napiwku do ceny usługi. Nie stanowi on bowiem elementu ceny za usługę. Należny VAT restauracja płaci od kwoty 120 zł.

Jeżeli jednak klient w takiej samej sytuacji zapłaci za usługę kartą płatniczą i poprosi o uwzględnienie kwoty napiwku w kwocie zapłaty, to podatnik (restauracja) powinien doliczyć wartość napiwku do ceny świadczonej usługi. Oznacza to obowiązek zapłaty VAT od kwoty należności powiększonej o napiwek (132 zł).

Orzecznictwo uzupełniające

• Pracodawca i pracownik, realizując zasadę zgodnego oświadczenia woli w ramach ustalania warunków płacy, mogą odnieść się do kwestii napiwków w ramach zawieranej umowy czy też w regulaminie wynagradzania, a nawet w regulaminie pracy. Może to nastąpić także w formie ustnej. Jeżeli natomiast w przedmiocie napiwków do takiego zgodnego oświadczenia woli pomiędzy stronami nie dojdzie, wówczas przychód pochodzący z napiwków powinien zostać zakwalifikowany jako pochodzący z innych źródeł. Ogromną rolę odgrywa tu także istniejący sposób rozliczeń napiwków (wyrok WSA w Gdańsku z 3 czerwca 2008 r., niepubl. - sygn. akt I SA/Gd 46/08).

• W definicji przychodów ze stosunku pracy, wynikającej z art. 12 updof, mieści się również wypłata napiwków. Należność z tytułu napiwków nie jest wprawdzie wynagrodzeniem za pracę w myśl art. 78 § 2 Kodeksu pracy, ale jest świadczeniem uzyskiwanym przez pracowników w związku z wykonywaniem pracy na rzecz spółki (wyrok NSA z 14 listopada 2003 r. - sygn. akt I SA/Łd 1493/02).

• art. 4 pkt 4 i 9, art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 141, poz. 888

• art. 9 ust. 1, art. 10 ust. 1 pkt 1 i 9, art. 11 ust. 1, art. 12 ust. 1, art. 20 ust. 1, art. 31 i 40 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych - Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 211, poz. 1549

Mariusz Pigulski

specjalista w zakresie kadr i płac

Ewa Sławińska

ekspert w zakresie VAT

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Monitor Księgowego

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KSeF 2.0: firmy będą miały tylko 4 miesiące na testy. Co trzeba zrobić już teraz?

W czerwcu 2025 r. – zgodnie z harmonogramem – Ministerstwo Finansów udostępniło dokumentację interfejsu API KSeF 2.0. Jest to jednak materiał dla integratorów systemów i dostawców oprogramowania. Firmy wciąż czekają na udostępnienie środowiska testowego, które zaplanowano na koniec września. Konkretne testy będą więc mogły zacząć się dopiero w październiku. Tymczasem obowiązek korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur dla części firm wchodzi już w lutym – oznacza to niewiele czasu na przygotowanie.

Projekt ustawy wdrażającej obowiązkowy KSeF po pierwszym czytaniu w Sejmie. Co się zmienia a co pozostaje bez zmian [komentarz eksperta]

W dniu 9 lipca 2025 r., Sejm przeprowadził pierwsze czytanie i skierował do prac w komisji finansów projekt ustawy zakładającej wdrożenie obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Wszystkie kluby i koła poselskie zapowiedziały dalsze prace nad projektem. Prace legislacyjne wchodzą w końcową fazę. Z coraz większą pewnością możemy więc stwierdzić, że obowiązkowy KSeF będzie wdrażany w dwóch etapach - od 1 lutego 2026 i od 1 kwietnia 2026 r.

Podatek u źródła 2025: Objaśnienia podatkowe ministra finansów dot. statusu rzeczywistego właściciela. Praktyczne szanse i nieoczywiste zagrożenia

Po latach oczekiwań i licznych postulatach ze strony środowisk doradczych oraz biznesowych, Ministerstwo Finansów opublikowało długo zapowiadane objaśnienia dotyczące statusu rzeczywistego właściciela w kontekście podatku u źródła (WHT). Teraz nadszedł czas, by bardziej szczegółowo przyjrzeć się poszczególnym zagadnieniom. Dokument z 3 lipca 2025 r., opublikowany na stronie MF 9 lipca, ma na celu rozwianie wieloletnich wątpliwości dotyczących stosowania klauzuli „beneficial owner”. Choć sam fakt publikacji należy ocenić jako krok w stronę większej przejrzystości i przewidywalności, nie wszystkie zapisy spełniły oczekiwania.

Polski podatek cyfrowy jeszcze w tym roku? Rząd nie ogląda się na Brukselę

Choć Komisja Europejska wycofała się z planów nałożenia podatku cyfrowego, Polska idzie własną drogą. Minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiada, że projekt ustawy będzie gotowy do końca roku.

REKLAMA

KSeF 2026: koniec z papierowymi fakturami, zmiany w obiegu dokumentów i obsłudze procesu sprzedaży w firmie

W przyszłym roku w Polsce zostanie uruchomiony obowiązkowy system fakturowania za pomocą Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Obowiązek ten wejdzie w życie na początku 2026 roku i wynika z procedowanego w Parlamencie projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług. Aktualny postęp prac legislacyjnych nad projektem, oznaczonym numerem druku 1407, można śledzić na stronach Sejmu.

Składki ZUS dla małych firm w 2025 roku - preferencje: ulga na start, mały ZUS plus i wakacje składkowe

Ulga na start, preferencyjne składki, czy „Mały ZUS plus”, a także wakacje składkowe – to propozycje wsparcia dla małych przedsiębiorców. Korzyści to możliwość opłacania niższych składek lub ich brak. Warto też zwrócić uwagę na konsekwencje z tym związane. ZUS tłumaczy kto i z jakich ulg może skorzystać oraz jakie są zagrożenia z tym związane.

Zwracasz pracownikom wydatki na taksówki – czy musisz pobrać zaliczkę na podatek PIT? Najnowsze wyjaśnienia fiskusa (taksówki w podróży służbowej i w czasie wyjścia służbowego)

Pracodawcy mają wątpliwości, czy w przypadku zwracania pracownikom wydatków na taksówki (kiedy to pracownicy wykonują obowiązki służbowe – zarówno w podróży służbowej jak i w czasie tzw. wyjścia służbowego), trzeba od tych kwot pobierać zaliczki na podatek dochodowy? Pod koniec czerwca 2025 r. wyjaśnił to dokładnie Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Kilka miesięcy wcześniej odpowiedzi na to pytanie udzielił Minister Finansów.

Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

REKLAMA

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

REKLAMA