Jak rozliczyć zobowiązanie solidarne

RADA

Zapłacone przez spółkę przejmującą, w ramach odpowiedzialności solidarnej, zobowiązania pracownicze będą kosztem uzyskania przychodów, pod warunkiem że wynagrodzenia te nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów przez poprzedni zakład pracy. Wypłacone zobowiązania pracownicze podlegają ZUS oraz podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. W księgach ujmujemy je tak jak każde zobowiązanie pracownicze. Pracodawca, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych, natomiast jeżeli dłużnik jest niewypłacalny, przypadającą na niego część rozkłada się między współdłużników.

UZASADNIENIE

 Pracodawcy mogą umówić się między sobą, że za wszelkie zaległe zobowiązania wynikające z umów o pracę będzie odpowiadał tylko dotychczasowy pracodawca. Jeżeli taka umowa istnieje, obecny pracodawca może domagać się od poprzedniego pracodawcy zwrotu wypłaconego zobowiązania. Umowa ta nie jest jednak istotna dla pracownika, który pomimo istnienia takiej umowy między pracodawcami ma prawo nadal domagać się swojego roszczenia w ramach odpowiedzialności solidarnej.

Odpowiedzialność solidarna za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy

Zgodnie z art. 23¹ § 2 Kodeksu pracy dotychczasowy i nowy pracodawca solidarnie odpowiadają za zobowiązania wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem części zakładu pracy na innego pracodawcę.

Przepis art. 23¹ § 2 Kodeksu pracy ma charakter bezwzględnie obowiązujący i dlatego pracodawcy nie mogą poprzez umowę wyłączyć jego zastosowania wobec pracownika.

UWAGA!

Przepis art. 23¹ nie ma zastosowania w wypadku, gdy zakład pracy lub jego część zostały zbyte w całości w wyniku ogłoszenia upadłości pracodawcy.

Zasady odpowiedzialności solidarnej regulują przepisy Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 366 § 1 k.c. kilku dłużników może być zobowiązanych w ten sposób, że wierzyciel może żądać całości lub części świadczenia od wszystkich dłużników łącznie, od kilku z nich lub od każdego z osobna, a zaspokojenie wierzyciela przez któregokolwiek z dłużników zwalnia pozostałych. Oznacza to, że w razie gdyby dotychczasowy pracodawca nie wypłacił pracownikowi np. należnego dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych, pracownik ma prawo dochodzić swojego roszczenia zarówno od dotychczasowego, jak i od nowego pracodawcy, który w jego miejsce wstąpił. Pracownik ma możliwość wyboru, od którego z pracodawców będzie dochodził należnych mu świadczeń. Jeżeli dotychczasowy pracodawca jest niewypłacalny lub został zlikwidowany, pracownik może uzyskać należności od aktualnego pracodawcy.

Jeśli jeden z dłużników solidarnych uregulował zobowiązanie, to treść zawartej między współdłużnikami umowy rozstrzyga o tym, czy i w jakich częściach może on żądać zwrotu od współdłużników. Jeżeli z treści umowy nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać zwrotu w częściach równych. Jeżeli dłużnik jest niewypłacalny, przypadającą na niego część rozkłada się między współdłużników.

Pracodawcy mogą umówić się, że za zaległe zobowiązania wynikające z umów o pracę będzie odpowiadał tylko dotychczasowy pracodawca. Umowa ta nie będzie jednak istotna dla pracownika, który pomimo istnienia takiej umowy między pracodawcami ma prawo nadal domagać się swojego roszczenia w ramach odpowiedzialności solidarnej.

UWAGA!

Solidarna odpowiedzialność pracodawców dotyczy tylko pracowników przejętej części zakładu.

Ujęcie w księgach zobowiązań pracowniczych poprzedniej firmy

Wypłacone zobowiązanie pracownicze poprzedniej firmy należy zaksięgować tak, jak wszelkie wypłaty pieniężne zaliczane, zgodnie z obowiązującymi przepisami, do wynagrodzeń.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Zobowiązania pracownicze poprzedniej firmy a podatek dochodowy od osób prawnych

Według przepisów Ordynacji podatkowej, jeżeli majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie - także majątek osoby prawnej dzielonej, stanowi zorganizowaną część przedsiębiorstwa, to osoby prawne przejmujące lub osoby prawne powstałe w wyniku podziału wstępują, z dniem podziału lub z dniem wydzielenia, we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki osoby prawnej dzielonej, pozostające w związku z przydzielonymi im, w planie podziału, składnikami majątku.

Analizując kwestię zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconych zobowiązań pracowniczych poprzedniej firmy, należy zwrócić uwagę na interpretację Urzędu Skarbowego w Krośnie (nr PDP 4211/IN/CIT/24/2005) z 8 grudnia 2005 r. Interpretacja dotyczy możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wypłaconego wynagrodzenia, składek ZUS oraz zapłaconych odsetek z tytułu zaległych wynagrodzeń na rzecz pracowników przyjętych do spółki na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy w związku z wyrokiem sądu oraz ugodami zawartymi z pracownikami przed sądem. Urząd Skarbowy w Krośnie stwierdził, że zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów 2005 r. wydatków z tytułu wypłaty zaległych wynagrodzeń za 2001 r. (wynikających z wyroku sądu oraz z zawartej ugody z 2005 r.) pracownikom przejętym na podstawie art. 23¹ Kodeksu pracy będzie zasadne tylko wówczas, gdy zaległe wynagrodzenia należne pracownikom nie zostały zarachowane w koszty w 2001 r. z przyczyn niezależnych od spółki. Możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wypłaconych odsetek od należności głównej, tj. od należnego wynagrodzenia, powstanie dopiero w dacie ich zapłaty.

W tej sprawie wypowiedział się również Urząd Skarbowy w Wieluniu, w postanowieniu w sprawie interpretacji podatkowej (nr II443/1/) z 29 września 2005 r., dotyczącym możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wynagrodzeń wypłaconych pracownikom przedsiębiorstwa przekształconego w spółkę z o.o. Urząd skarbowy stwierdził, że zaległe zobowiązania pracownicze, zapłacone przez spółkę przejmującą zakład pracy, będą kosztem uzyskania przychodów spółki przejmującej.

l art. 93 i 94 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa - j.t. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 225, poz. 1635

l art. 15 ust. 1, art. 16 ust. 1 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1589

l art. 23¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 217, poz. 1587

l art. 366-376 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 164, poz. 1166

Małgorzata Kawczyńska

główna księgowa, finalistka konkursu Księgowy Roku 2005