REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Barter w księgach rachunkowych i ewidencji podatkowej

inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

W przypadku umowy barterowej każda ze stron traktowana jest jednocześnie jako wierzyciel oraz jako dłużnik. Jak ująć transakcje barterowe w księgach i jakie są skutki podatkowe tego typu transakcji?

Ewidencja barteru przeprowadzana jest na podstawie wystawionej (sprzedaż) oraz otrzymanej (zakup) faktury na zasadach ogólnych. Ważne jest, aby wartość transakcji równoważyła się. Podstawową zasadą w umowie barterowej jest bowiem wzajemna wymiana towarów bądź usług o równej wartości.

REKLAMA

Autopromocja

Fiskus może kwestionować bartery

Szczególną uwagę należy zwrócić na wymianę barterową między jednostką krajową i zagraniczną. Ponieważ nie dojdzie tu do zapłaty w walutach obcych, nie powinny powstać także różnice kursowe. Wynika to z tego, że do wyceny należy zastosować jednolicie ten sam kurs waluty, który zastosowano w pierwszym wystawionym dokumencie potwierdzającym zrealizowanie dostawy. Jak bowiem podaje się w literaturze przedmiotu, w transakcjach barterowych waluta obca określona w umowie lub ta, po której następuje wycena transakcji, służy jedynie do ustalenia wartości kompensujących się wzajemnie dostaw w naturze.

Tabela. Wycena zagranicznych transakcji barterowych

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Możliwa jest również wycena transakcji zagranicznych objętych umową barterową według ogólnych zasad. W takim przypadku w momencie kompensaty powstanie różnica kursowa odnoszona na przychody lub koszty finansowe. Ustawy podatkowe nie regulują tej kwestii, jednak różnice kursowe powstałe w ten sposób powinny być raczej uznawane dla celów podatkowych. Jednak warto wystąpić z zapytaniem w tej sprawie do właściwego urzędu skarbowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Podatkowe skutki umów barterowych

Przykład 1

Pomiędzy spółkami krajowymi (A i B) została zawarta umowa barterowa. Przewiduje ona, że strony świadczą wzajemnie dostawę towarów.

Wartość świadczeń wynikających z umowy opiewa na kwotę 20 000 zł.

Spółka A zobowiązała się do dostawy towaru za 20 000 zł, który nabyła za kwotę 15 000 zł. Spółka B dostarcza w zamian inny towar również o wartości 20 000 zł.

Ewidencja księgowa

1. Faktura sprzedaży wystawiona kontrahentowi B:

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 20 000,00

Ma „VAT należny” 3 606,56

Ma „Przychody ze sprzedaży” 16 393,44

2. Koszt własny sprzedaży:

Wn „Koszt własny sprzedaży” 15 000,00

Ma „Towary” 15 000,00

3. Faktura zakupu otrzymana od kontrahenta B:

Wn „Rozliczenie zakupu” 16 393,44

Wn „VAT naliczony” 3 606,56

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 20 000,00

4. Przyjęcie towaru do magazynu:

Wn „Towary” 16 393,44

Ma „Rozliczenie zakupu” 16 393,44

5. PK - rozliczenie sald figurujących na kontach zespołu 2 - kompensata:

Wn „Rozrachunki z dostawcami” 20 000,00

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 20 000,00

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

 

Przykład 2

Pomiędzy spółkami krajową i zagraniczną (A i B) została zawarta umowa barterowa. Przewiduje ona, że strony świadczą wzajemnie dostawę towarów. Wartość świadczeń wynikających z umowy opiewa na kwotę 20 000 USD. Spółka A zobowiązała się do dostawy towaru za 20 000 USD. Spółka B dostarcza w zamian inny towar również o wartości 20 000 USD. Transakcja przeprowadzana jest w ramach importu i eksportu towarów. Pierwszą transakcję stanowił import. Kurs zastosowany do jego wyceny wynosił 3,25 PLN/USD.

Ewidencja księgowa

1. Faktura od kontrahenta zagranicznego: 20 000 USD × 3,25 PLN/USD = 65 000 zł

Wn „Rozliczenie zakupu” 65 000

Ma „Rozrachunki z dostawcami” 65 000

2. Rozliczenie importu na podstawie dokumentu SAD:

a) cło zwiększające wartość towarów

Wn „Rozliczenie zakupu” 2 500

Ma „Rozrachunki z UC” 2 500

b) VAT naliczony

Wn „VAT naliczony” 14 850

Ma „Rozrachunki z UC” 14 850

3. Przyjęcie towarów do magazynu:

Wn „Towary” 67 500

Ma „Rozliczenie zakupu” 67 500

4. Faktura handlowa potwierdzająca eksport towarów - zapłata w naturze za towary otrzymane z importu. Wycena następuje według kursu zastosowanego do wyceny importu: 3,25 PLN/USD

Wn „Rozrachunki z odbiorcami” 65 000

Ma „Przychody ze sprzedaży” 65 000

5. Koszt własny sprzedanych towarów:

Wn „Koszt własny sprzedaży” 57 500

Ma „Towary” 57 500

6. PK - rozliczenie sald figurujących na kontach zespołu 2 - kompensata:

Wn „Rozrachunki z dostawcami” 65 000

Ma „Rozrachunki z odbiorcami” 65 000

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Barter a podatki

Przedmiotem opodatkowania przy barterze jest uzyskany przez podatnika dochód, czyli różnica między ustalonym przychodem a kosztami nabycia (zakupu, wytworzenia) towarów (usług). Umowa barterowa jest bowiem umową wzajemną, a do istoty wzajemności należy, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności, tj. równowartości.

Jak podkreślają organy podatkowe, przy tych transakcjach opodatkowaniu nie podlega różnica wartości świadczeń wzajemnych wynikająca z umowy zawartej między kontrahentami, ale dochód uzyskany w cenie towarów lub usług (wymieniane produkty powinny mieć równą wartość). Takie stanowisko zawarte jest m.in. w wyjaśnieniach naczelnika Urzędu Skarbowego w Sopocie z 20 czerwca 2006 r., nr PDOP/423-7/06. Aby jednak prawidłowo ustalić dochód, najpierw należy właściwie określić przychód oraz koszt danej transakcji. Obowiązująca w prawie podatkowym zasada ustalania przychodu należnego stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Za przychód w przypadku barteru uważa się wartość należnych świadczeń wzajemnych wykonanych w ramach tej działalności. Wartość tę należy określić według cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania. Za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, nie późniejszy jednak niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności.

W barterze zasadniczym zagadnieniem jest również określenie kosztu uzyskania przychodu. Kierując się treścią przepisów ustaw o podatkach dochodowych, należy stwierdzić, że kosztem w transakcji barterowej jest wartość wydanych składników majątkowych w cenie zakupu, nabycia czy koszcie wytworzenia.

Przykład 3

REKLAMA

Umowa barterowa przewiduje, że strony świadczą wzajemnie dostawę towarów handlowych. Wartość umowy barterowej została przez strony określona na kwotę 10 000 zł. Spółka A dokonuje dostawy towaru na rzecz spółki B o wartości 10 000 zł, który nabyła za kwotę 5000 zł. Spółka B w zamian za otrzymany od spółki A towar dokonuje na rzecz tej spółki dostawy towaru o wartości 10 000 zł, który nabyła za kwotę 6000 zł. Podatkowo zatem dla spółki A powstaje przychód w kwocie 10 000 zł, a koszty uzyskania przychodu wynoszą 5000 zł (dochód: 5000 zł). Dla spółki B powstaje przychód z tytułu umowy barterowej w wysokości 10 000 zł, natomiast koszt związany z tą transakcją to 6000 zł (dochód: 4000 zł).

Umowa zamiany towarów lub usług jest czynnością opodatkowaną VAT. Obowiązek podatkowy w VAT (również dla barteru) zależy od przedmiotu świadczenia. Jeżeli są to świadczenia opodatkowane na zasadach ogólnych, to i obowiązek podatkowy powstaje według ogólnych zasad. Co do zasady będzie to moment wydania towaru (wykonania usługi). Jeżeli dostawa towaru powinna być potwierdzona fakturą, to obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury przez sprzedającego, nie później jednak niż siódmego dnia, licząc od dnia wydania towaru (wykonania usługi). Przy tym założeniu każda ze stron (jeżeli obaj kontrahenci są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni) będzie musiała wystawić fakturę i naliczyć VAT według stawki właściwej dla swojego świadczenia.

W przypadku niektórych rodzajów usług, np. medialnych, najmu, transportu czy budowlano-montażowych, ustawodawca przewidział szczególny moment powstania obowiązku podatkowego. Uzależniony jest on m.in. od daty płatności określonej w umowie bądź na fakturze czy też od daty otrzymania całości lub części należności w powiązaniu z terminem wykonania usługi (usługi budowlano-montażowe).

Może się również zdarzyć, że z zawartej między jednostkami umowy barterowej wynika, iż świadczenia jednej ze stron będą wyprzedzały w czasie świadczenia drugiej strony, np. w czerwcu spółka A świadcząca usługi szkoleniowe otrzyma usługę reklamową od spółki B, w zamian za to w sierpniu spółka A wykona na rzecz spółki B usługę szkoleniową. W takich przypadkach pojawiają się opinie, że podmiot, który jeszcze nie wykonał swojego świadczenia, ale otrzymał świadczenie od swojego kontrahenta, powinien traktować to świadczenie jako zapłatę za własną dostawę towaru, usługi i na tej podstawie ustalać swój obowiązek wystawienia faktury VAT i moment powstania obowiązku podatkowego (zaliczka na dostawę). Wówczas fakturę należałoby wystawić nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy. Ponieważ jest to zagadnienie, co do którego nie ma jednoznacznych opinii, a może ono stanowić swego rodzaju pułapkę podatkową, warto w takim przypadku wystąpić z zapytaniem do urzędu skarbowego.

Podstawą opodatkowania dla celów VAT jest obrót, czyli kwota należna za sprzedaż, pomniejszona o kwotę podatku należnego. Kwotę tę należy ustalać w wartości rynkowej. Jeżeli jednak nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, to wartość tę należy ustalać:

• w odniesieniu do towarów - w kwocie nie mniejszej niż cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a w przypadku braku ceny nabycia - w koszcie wytworzenia, określonych w momencie dostawy,

• w odniesieniu do usług - w kwocie nie mniejszej niż całkowity koszt poniesiony przez podatnika na wykonanie tych usług.

Co to jest wartość rynkowa dla celów VAT

Wartość rynkowa to całkowita kwota, jaką w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju.

• art. 6 i 30 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 77, poz. 649

• art. 7 i 14 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 666

• art. 498-505, art. 535-604 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 79, poz. 662

• art. 2 pkt 27b, art. 19, art. 29 ust. 3 i 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11

Przemysław Gogojewicz

Kancelaria Usług Prawnych Gogojewicz & Współpracownicy

Radcy Prawni i Doradcy Podatkowi

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne
Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
KRUS wprowadza zmiany w limitach przychodów. Czy stracisz na emeryturze albo rencie?

KRUS informuje, że od początku grudnia 2024 roku obowiązują nowe kwoty przychodu decydujące o zmniejszaniu lub zawieszaniu świadczeń emerytalno-rentowych. Sprawdź nowe limity miesięcznego przychodu powodujące zmniejszenie/zawieszenie emerytury lub renty.

Nowe wzory formularzy deklaracji VAT od 2025 roku: VAT-8 i VAT-9M

Minister Finansów zamierza od 1 kwietnia 2025 r. wprowadzić dwa nowe wzory deklaracji VAT. Mają to być VAT-8 (wersja 12) i VAT-9M (wersja 11). Gotowy jest już projekt rozporządzenia określającego nowe wzory tych formularzy. Co się zmieni?

Kwota wolna od podatku 60 tys. zł. Jest nowa odpowiedź na pytanie o realizację obietnicy

Obietnica podniesienia kwoty wolnej od podatku do 60 tys. zł wciąż pozostaje niezrealizowana, mimo że miała być spełniona w ciągu pierwszych 100 dni rządów. Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na interpelację posłanki Marii Koc wyjaśnia, że zmiana może nastąpić dopiero przy poprawie sytuacji budżetowej. Koszt wprowadzenia reformy szacuje się na 52,5 mld zł rocznie.

Pułapka podatkowa. Jest problem z terminem zgłoszenia spadku na formularzu SD-Z2

Są trudności w skorzystaniu ze zwolnienia z podatku od spadków po śmierci najbliższych. Podatnicy wskazują na brak informacji o 6-miesięcznym terminie na zgłoszenie nabycia spadku na formularzu SD-Z2. Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do ministra finansów o wprowadzenie obowiązku pouczania o tych warunkach przez sądy i notariuszy, aby zapobiec przypadkom, gdy niewiedza prowadzi do utraty prawa do ulgi.

REKLAMA

Zmiana zasad wystawiania faktur VAT od 1 stycznia 2025 r.

Na stronach Rządowego Centrum Legislacjii, opublikowany został projekt rozporządzenia, które zmienić ma od 1 stycznia 2024 r. rozporządzenie Ministra Finansów z 29 października 2021 r. w sprawie wystawiania faktur (Dz. U. poz. 1979). Co się zmieni w fakturowaniu od nowego roku?

Zmiany w stażu pracy już od 2026 r.: Zwiększą uprawnienia pracowników, a tym samym będą stanowiły pewne obciążenie dla pracodawców

Od początku 2026 roku mają wejść w życie zmiany w przepisach dotyczących naliczania stażu pracy. Nowelizacja Kodeksu pracy obejmie nie tylko okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, ale także inne formy zatrudnienia, takie jak umowy zlecenia czy prowadzenie działalności gospodarczej. Te zmiany przyniosą korzyści dla pracowników, ale także dodatkowe wyzwania dla pracodawców.

Amortyzacja inwestycji w obce środki trwałe

W związku z wprowadzeniem Polskiego Ładu w polskim systemie prawnym znalazły się niekorzystne regulacje podatkowe dla branży nieruchomości, wśród których wymienić można przede wszystkim zakaz amortyzacji podatkowej budynków i lokali mieszkalnych. 

NSA: Nawet potencjalna możliwość wykorzystania nieruchomości w działalności gospodarczej zwiększa stawkę podatku od nieruchomości

Do nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej zaliczone być powinny również te grunty lub budynki, które przejściowo nie są wykorzystywane przez podatnika w prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Tak wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 2024 r. (III FSK 331/24). NSA - orzekając w przedmiocie podatku od nieruchomości - uznał, że na uwagę zasługuje nie tylko faktyczne wykorzystywanie nieruchomości w prowadzonej działalności gospodarczej, ale także możliwość potencjalnego jej wykorzystania w takim celu.

REKLAMA

Podmiotowość podatników czynnych. Kto jest podatnikiem, gdy czynność opodatkowaną wykonuje więcej niż jeden podmiot?

Podmiotowość w prawie podatkowym, zwłaszcza w podatkach pośrednich, była, jest i raczej będzie problemem spornym. Wątek, który zamierzam poruszyć w niniejszym artykule, dotyczy największej grupy podatników, których podmiotowość wiąże się z wykonywaniem przez nich czynności potencjalnie podlegających opodatkowaniu, w którym to wykonaniu może uczestniczyć czynnie więcej niż jeden podmiot - pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

ZUS: W listopadzie przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się wnioski na styczeń 2025 r.

ZUS: W listopadzie 2024 r. przedsiębiorcy złożyli 1,3 mln wniosków o wakacje składkowe. Pojawiły się już pierwsze wnioski o wakacje składkowe na styczeń 2025 r. Wnioski będą rozpatrywane automatycznie.

REKLAMA