REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podatkowe skutki umów barterowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Sławomir Liżewski
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Rozliczanie transakcji między kontrahentami nie zawsze musi odbywać się w formie gotówkowej. Czasami przedsiębiorcy dokonują wymiany bez użycia pieniędzy. Jak rozliczyć barter?

 

Barter, inaczej wymiana lub transakcja barterowa, jest techniką handlową, która cechuje przede wszystkim gospodarkę wymienną. Polega on na wymianie towaru na towar bez udziału pieniądza.

Barter jest umową zbliżoną do umowy zamiany, w przypadku której każda ze stron zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie się do przeniesienia własności innej rzeczy (art. 603 kodeksu cywilnego). W tym przypadku stosuje się przepisy o sprzedaży, przy czym każda ze stron jest równocześnie sprzedawcą i nabywcą.

Jak stwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z 26 sierpnia 2004 r. (sygn. akt I CK 210/2004), „barter jest umową wykazującą cechy zbliżone do umowy zamiany, jest konsensualna, odpłatna i wzajemna oraz rodzi skutki zobowiązujące obie strony do przeniesienia własności rzeczy”.

Podstawowe cechy umowy barterowej:

- wzajemna wymiana towarów lub usług między stronami, z których każda jest traktowana jednocześnie jako wierzyciel i zarazem dłużnik,

- wzajemna sprzedaż z równoczesnym potrąceniem należności,

- brak udziału pieniądza - strony nie dokonują dopłat, ma miejsce wymiana bezgotówkowa,

- przedmiotem barteru może być wymiana towaru na towar, towaru na usługę, usługi na towar lub usługi na usługę,

- wartość składników majątku będących przedmiotem barteru powinna być równa,

pomimo braku rozliczeń gotówkowych barter jest umową odpłatną.

Jakie są więc zalety umowy barterowej dla organizacji? Przede wszystkim barter umożliwia zwiększenie zbytu i lepsze, pełniejsze wykorzystanie posiadanych przez organizację mocy produkcyjnych, a częściej usługowych. Ponadto, co też istotne, organizacja może w tym przypadku zaoszczędzić na promocji i reklamie swoich produktów lub usług. Zatem barter jest korzystny w przypadku:

- nadwyżek magazynowych towarów,

- niewykorzystanych możliwości w zakresie usług, tzn. przede wszystkim przy trudnościach ze znalezieniem nabywców.

Ponadto barter może się okazać jedną z form finansowania działalności organizacji.

Barter a podatek dochodowy

Za przychód w przypadku barteru uważa się wartość należnych świadczeń wzajemnych wykonanych w ramach tej działalności, obliczoną na podstawie przeciętnych cen stosowanych w dacie osiągnięcia przychodu w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia.

Przedmiotem do opodatkowania jest uzyskany przez podatnika dochód, czyli różnica między ustalonym przychodem a kosztami nabycia towarów, pomniejszona o koszty sprzedaży.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Sopocie w postanowieniu z 20 czerwca 2006 r. (sygn. PDOP/423-7/06) stwierdził, że „umowa barterowa jest umową wzajemną, a do istoty wzajemności należy, że między świadczeniami stron zachodzi stosunek ekwiwalentności, tj. równowartości. Należy podkreślić, iż przy tych transakcjach opodatkowaniu nie podlega różnica wartości świadczeń wzajemnych wynikająca z umowy zawartej między kontrahentami, ale dochód uzyskany w cenie towarów lub usług (wymieniane produkty powinny mieć równą wartość)”.

Ponadto, zdaniem wspomnianego urzędu skarbowego, z uwagi na fakt, że do umów barterowych stosuje się odpowiednio przepisy o sprzedaży, wartość przychodów uzyskanych w ramach sprzedaży na podstawie umów barterowych może być pomniejszana o rabat. Wynika to zresztą z przepisów podatkowych, w myśl których za przychody związane z działalnością gospodarczą, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Za datę powstania przychodu uważa się tu dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

- wystawienia faktury albo

- uregulowania należności.

Przykłady

1. Jednostka prowadzi m.in. działalność wydawniczą, tj. wydaje czasopismo. W ramach zawartych umów barterowych świadczy usługi polegające na udostępnianiu powierzchni reklamowej w wydawanym czasopiśmie w zamian za usługi reklamowe. Umowy przewidują też udzielanie wzajemnych rabatów. W tym przypadku przychodem jednostki będzie wartość pomniejszona o rabat, ponieważ w razie „normalnej” sprzedaży rabat miałby zastosowanie.

2. Załóżmy, że organizacja X w ramach barteru dokonuje wymiany swoich usług na towary spółki Y. Wartość umowy określono na 6000 zł.

Organizacja świadczy usługę na rzecz spółki o wartości 6000 zł (koszty uzyskania przychodów związane z tą usługą wyniosły 4500 zł). W zamian spółka przekazuje towary na rzecz organizacji o wartości 6000 zł, które zostały nabyte za 5000 zł.

W tym przypadku dochód wyniesie:

- organizacja X 1500 zł (6000 - 4500),

- spółka Y 1000 zł (6000 - 5000).

Barter a VAT

Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Z charakteru umowy barterowej wynika więc, że czynności wykonywane przez strony transakcji barterowej można uznać za odpłatną dostawę towarów oraz odpłatne świadczenie usług podlegające VAT.

Odpłatność w rozumieniu ustawy o VAT nie musi mieć jedynie formy pieniężnej. Może to być również świadczenie o charakterze rzeczowym. Z odpłatnością mamy do czynienia również w przypadku kompensaty, czyli potrącenia należności i zobowiązań.

Ponadto należy pamiętać, że opodatkowaniu VAT:

- podlegają czynności dokonywane przez stronę transakcji barterowej będącej podatnikiem VAT (np. zakup samochodu od osoby fizycznej niebędącej podatnikiem VAT przez organizację będącą podatnikiem VAT wywoła skutki w VAT po stronie tej organizacji),

- nie podlegają czynności dokonywane w przypadku, gdy nabywca usługi przekazuje świadczącemu usługę towary, które mają być wykorzystane przy wykonaniu tej usługi; w takiej sytuacji przekazanie towarów nie stanowi wynagrodzenia za świadczenie ze strony usługodawcy.

Podstawa opodatkowania przy barterze

Podstawą opodatkowania dla celów VAT jest obrót, czyli kwota należna ze sprzedaży pomniejszona o kwotę podatku należnego. Przy czym kwota należna obejmuje całość świadczenia od nabywcy (art. 29 ust. 1 ustawy o VAT). W przypadku barteru zastosowanie znajdzie art. 29 ust. 3 ustawy o VAT, zgodnie z którym, jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.

Warto podkreślić, że od 1 stycznia 2008 r. obowiązuje nowa definicja wartości rynkowej.

Wartość rynkowa to całkowita kwota, jaką, w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby, w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju. Jeśli jednak nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, przez wartość rynkową rozumie się:

- w odniesieniu do towarów - kwotę nie mniejszą niż cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a w przypadku braku ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy,

- w odniesieniu do usług - kwotę nie mniejszą niż całkowity koszt poniesiony przez podatnika na wykonanie tych usług.

Treść przytoczonej definicji została sformułowana w oparciu o przepisy art. 72 dyrektywy z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L Nr 347).

A zatem przy ustalaniu podstawy opodatkowania należy brać pod uwagę kwotę, jaką w celu uzyskania danych towarów lub usług trzeba by zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju.

Ustalając podstawę opodatkowania przy transakcjach barterowych, należy mieć na uwadze, że organy podatkowe będą badały prawidłowość ustalenia obrotu pod kątem wspomnianej definicji. Może się więc zdarzyć, że urząd będzie niekiedy próbował zakwestionować przyjętą wartość świadczenia i ustalić ją na poziomie wartości nabycia towaru lub całkowitego kosztu poniesionego przez stronę umowy na wykonanie tych usług. Tak będzie np. w przypadku, gdy przedmiotem barteru będzie zamortyzowany środek trwały, którego wartość trudno ustalić. W takiej bowiem sytuacji przytoczone przepisy przewidują ustalenie wartości rynkowej na poziomie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia.

Dokumentowanie barteru

Dokumentowanie świadczeń wykonywanych w ramach transakcji barterowych odbywa się na takich samych zasadach jak w przypadku normalnych transakcji. Jednak w odniesieniu do barteru mamy do czynienia ze specyficzną sytuacją. W związku z tym, że każda ze stron umowy jest jednocześnie sprzedawcą i nabywcą, należy wystawić dwie faktury VAT. Nie będzie to miało miejsca w przypadku, gdy podatnikiem VAT czynnym będzie tylko jedna strona transakcji barterowej, wówczas tylko ta strona wystawia fakturę VAT.

W wystawianych fakturach wykazujemy stawkę VAT właściwą dla towarów i usług będących przedmiotem barteru.

Kopie faktur należy zarejestrować w rejestrze sprzedaży, natomiast oryginały faktur wpisujemy do rejestru zakupu.

 

Sławomir Liżewski


Podstawa prawna:

- ustawa z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn.zm),

- ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 65, poz. 654 z późn.zm.),

- ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 z późn.zm.).

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Prawo Przedsiębiorcy

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Załączniki w KSeF tylko dla wybranych? Nowa funkcja może wykluczyć małych przedsiębiorców

Nowa funkcja w Krajowym Systemie e-Faktur (KSeF) pozwala na dodawanie załączników do faktur, ale wyłącznie w ściśle określonej formie i po wcześniejszym zgłoszeniu. Eksperci ostrzegają, że rozwiązanie dostępne będzie głównie dla dużych firm, a mali przedsiębiorcy mogą zostać z dodatkowymi obowiązkami i bez realnej możliwości skorzystania z tej opcji.

Kontrola podatkowa - fiskus ma 98% skuteczności. Adwokat radzi jak się przygotować i ograniczyć ryzyko kary

Choć liczba kontroli podatkowych w Polsce od 2023 roku spada, ich skuteczność jest wyższa niż kiedykolwiek. W 2024 roku aż 98,1% kontroli podatkowych oraz 94% kontroli celno-skarbowych zakończyło się wykryciem nieprawidłowości. Urzędy skarbowe, dzięki wykorzystaniu narzędzi analitycznych takich jak STIR, JPK czy big data, trafnie typują podmioty do weryfikacji, skupiając się na firmach obecnych na rynku i rzeczywiście dostępnych dla egzekucji zobowiązań. W efekcie kontrola może spotkać każdego podatnika, który nieświadomie popełnił błąd lub padł ofiarą nieuczciwego kontrahenta.

Rewolucja w podatkach i inwestycjach! Sejm przegłosował pakiet deregulacyjny – VAT do 240 tys. zł, łatwiejszy dostęp do kapitału dla MŚP

Sejm uchwalił przełomowy pakiet ustaw deregulacyjnych. Wyższy limit zwolnienia z VAT (do 240 tys. zł), tańszy dostęp do kapitału dla małych firm, koniec obowiązkowego pośrednictwa inwestycyjnego przy ofertach do 1 mln euro i uproszczenia w kontrolach celno-skarbowych – wszystko to z myślą o przedsiębiorcach i podatnikach. Sprawdź, co się zmienia od 2026 roku!

Sejm zdecydował. Fundamentalna zmiana w ustawie o podatku od spadków i darowizn

Sejm uchwalił właśnie nowelizację ustawy o podatku od spadków i darowizn. Celem nowych regulacji jest ograniczenie obowiązków biurokratycznych m.in. przy sprzedaży rzeczy uzyskanych w drodze spadku.

REKLAMA

Fiskus przegrał przez własny błąd. Podatnik uniknął 84 tys. zł podatku, bo urzędnicy nie znali terminu przedawnienia

Fundacja wygrała przed WSA w Gliwicach spór o 84 tys. zł podatku, bo fiskus nie zdążył przed upływem terminu przedawnienia. Kontrola trwała ponad 5 lat, a urzędnicy nie przestrzegali procedur. Sprawa pokazuje, że przepisy podatkowe działają w obie strony – także na korzyść podatnika.

W 2026 r. wdrożenie obowiązkowego KSeF - czy pamiętamy o VIDA? Czym jest VIDA i jakie zmiany wprowadza?

W 2026 roku wdrożymy w końcu w Polsce Krajowy System e-Faktur (KSeF) w wersji obowiązkowej. Prace nad KSeF trwają od wielu lat. Na początku tych prac Polska była w awangardzie państw unijnych pod względem e-fakturowania, wyprzedzaliśmy rozmachem i pomysłem inne państwa, jedni z pierwszych wnioskowaliśmy w 2021 r. o pozwolenie na obowiązkowy KSeF dla wszystkich podatników i transakcji. Administracja utknęła jednak w realizacji swojego pomysłu, reszta jest historią. W międzyczasie pojawiły się nowe, niezwykle istotne okoliczności, a więc VIDA (VAT in the Digital Age). Pojawia się zatem fundamentalne pytanie: czy obecne wdrożenie KSeF nie powinno już dziś uwzględniać przyszłych wymogów VIDA?

Minister finansów zapowiada nowy podatek: W kogo uderzy?

Ministerstwo Finansów pracuje nad podatkiem dotyczącym odsetek od rezerwy obowiązkowej utrzymywanej przez banki w Narodowym Banku Polskim - poinformował minister finansów Andrzej Domański. Dodał, że przychody do budżetu w 2026 r. z tego tytułu mogłyby sięgnąć 1,5-2 mld zł.

Zwrot VAT: Tylko organ I instancji może przedłużyć termin – przełomowy wyrok WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi orzekł, że termin zwrotu VAT może zostać przedłużony wyłącznie przez organ I instancji i tylko w trakcie trwającego postępowania. Przedłużenie nie jest dopuszczalne po uchyleniu decyzji i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia.

REKLAMA

Prowizja w kryptowalutach bez podatku – do chwili wymiany? Ważny wyrok WSA

Rynek kryptowalut wciąż działa w cieniu nie zawsze jednoznacznych regulacji podatkowych. Zdarza się, że firmy technologiczne muszą podejmować decyzje biznesowe bez jasnych odpowiedzi na pytania o moment powstania przychodu, zasady wyceny aktywów czy klasyfikację źródeł dochodu. Wiele osób sądzi, że rozporządzenie MICA kompleksowo reguluje cały rynek kryptoaktywów, podczas gdy w rzeczywistości nie dotyczy kwestii podatkowych. Wydawałoby się, że postępująca legislacja europejska rozwiązuje obecnie więcej problemów niż dotychczas, ale niestety nadal jeszcze pozostają pewne niejasne strefy. Jednym z takich obszarów jest rozliczanie prowizji pobieranych w kryptowalutach, szczególnie gdy nie towarzyszy im bezpośrednia płatność. Właśnie ten problem trafił pod ocenę Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gdańsku.

Obowiązkowy KSeF: podatnicy zwolnieni z VAT nie będą chcieli faktur ustrukturyzowanych?

Podatnicy zwolnieni od VAT nie będą zainteresowani ”udostępnianiem” im w KSeF faktur ustrukturyzowanych – pisze profesor Witold Modzelewski. I wyjaśnia dlaczego.

REKLAMA