REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy i jak stosować rachunkowość zabezpieczeń

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Gyöngyvér Takáts

REKLAMA

Transakcje gospodarcze są obarczone coraz większym ryzykiem. Wynika to ze zmian różnych czynników na rynku, takich jak kurs walutowy, stopy procentowe, kurs giełdowy. Korzystne zmiany mogą przynieść jednostce duży zysk. Zmiany niekorzystne powodują jednak dużą stratę, dlatego warto wykorzystać możliwości zabezpieczeń.

W celu minimalizacji ryzyka związanego z posiadanymi aktywami i zobowiązaniami można zawierać różne kontrakty dotyczące instrumentów finansowych. Są to tzw. instrumenty pochodne, m.in. kontrakty typu forward, futures, opcje, swapy, których wartość zależy od wartości instrumentu bazowego. Ich nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków lub wydatki te są bardzo niskie oraz będą rozliczane w przyszłości. Do tych instrumentów zaliczamy np. WIBOR 1M, 3M, 6M - dotyczące stóp procentowych, oraz LIBOR 3M - odnoszące się do kursu walutowego, lub WIG 20 - jako indeks giełdowy. Na rynku pojawiają się coraz nowsze instrumenty pochodne, co wymaga też odpowiednich rozwiązań rachunkowych. Z rachunkowego punktu widzenia instrumenty te możemy podzielić na dwie grupy:

l instrumenty niebędące instrumentami zabezpieczającymi,

l instrumenty zabezpieczające.

Poprawne ujęcie instrumentów finansowych w księgach rachunkowych zależy od mechanizmu ich działania, dlatego bardzo ważne jest dokładne zapoznanie się z nimi. Jeżeli instrument może być zakwalifikowany do instrumentów zabezpieczających, tj. jeśli spełni warunki określone w art. 35a ust. 3 ustawy o rachunkowości, należy stosować zasady tzw. rachunkowości zabezpieczeń.

Rachunkowość instrumentów zabezpieczających

Rachunkowość zabezpieczeń stosuje się do kontraktów dotyczących instrumentów finansowych, które uznaje się za służące ograniczeniu ryzyka związanego z aktywami i pasywami jednostki. Kontrakt zabezpiecza te składniki, jeżeli:

l przed jego zawarciem określono cel oraz to, które aktywa lub pasywa mają zostać za pomocą tego kontraktu zabezpieczone,

l zabezpieczający instrument finansowy będący przedmiotem kontraktu i zabezpieczane za jego pomocą aktywa lub pasywa charakteryzują się podobnymi cechami,

l stopień pewności oczekiwań dotyczących przewidywanych w wyniku kontraktu przepływów środków pieniężnych jest znaczny.

Przed rozpoczęciem zabezpieczenia jednostka musi dokładnie udokumentować, że dany instrument będzie można uznać za instrument zabezpieczający. Skuteczność instrumentu zabezpieczającego zależy od tego, w jakim stopniu może skompensować ryzyko związane z posiadaniem bazowego instrumentu finansowego. Efektywność instrumentu zabezpieczającego powinna się mieścić w przedziale 80-125%.

Co to jest instrument zabezpieczający i pozycja zabezpieczana

Instrumentem zabezpieczającym może być każdy instrument pochodny, jeżeli jego wartość godziwą można wiarygodnie ustalić. Nie mogą stanowić instrumentów zabezpieczających wystawione przez jednostkę opcje, z wyjątkiem tych, które wystawiono w celu zamknięcia pozycji nabytych opcji, w tym wbudowanych w inny instrument finansowy.

Pozycję zabezpieczaną może stanowić pojedynczy składnik wprowadzonych do ksiąg rachunkowych jednostki aktywów lub zobowiązań bądź niewprowadzone do ksiąg rachunkowych uprawdopodobnione przyszłe zobowiązanie lub planowana transakcja.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Przykład 1

10 listopada 2006 r. spółka zaciągnęła pożyczkę o wartości 250 000 euro. Obawiając się wzrostu kursu walutowego, spółka zawarła walutowy kontrakt terminowy forward na zakup 250 000 euro za trzy miesiące.

Kurs spot na dzień zawarcia umowy kredytowej - 3,95 PLN/EUR.

Kurs spot na dzień wyceny - 4,02 PLN/EUR.

Kurs forward na dzień zawarcia kontraktu - 4,12 PLN/EUR.

Kurs forward na dzień wyceny - 4,20 PLN/EUR.

Wariant I

Kontrakt jest zabezpieczeniem przepływów pieniężnych

Ewidencja księgowa

1. Zaciągnięcie pożyczki:

250 000 euro × 3,95 PLN/EUR = 987 500 zł

Wn „Rachunek bankowy” 987 500

Ma „Kredyty bankowe i pożyczki” 987 500

2. Zawarcie kontraktu terminowego:

250 000 euro × 4,12 PLN/EUR = 1 030 000 zł

Wn „Aktywa finansowe” - kontrakty forward 1 030 000

Ma „Zobowiązanie finansowe” - kontrakt forward 1 030 000

3. Wycena efektywności kontraktu forward na koniec miesiąca:

l pozycja zabezpieczona - kredyt

250 000 euro × 3,95 PLN/EUR = 987 500 zł

250 000 euro × 4,02 PLN/EUR = 1 005 000 zł

Strata na pozycji zabezpieczonej: 1 005 000 zł - 987 500 zł = 17 500 zł

l instrument zabezpieczający - kontrakt forward

250 000 euro × 4,12 PLN/EUR = 1 030 000 zł

250 000 euro × 4,20 PLN/EUR = 1 050 000 zł

Zysk na instrumencie zabezpieczającym: 1 050 000 zł - 1 030 000 zł = 20 000 zł

Efektywność: 20 000 zł : 17 500 zł = 1,14 1,14 × 100% = 114%

Ujęcie w księgach zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczonej i instrumentu zabezpieczającego:

Wn „Aktywa finansowe” - kontrakty forward 20 000

Ma „Kapitał z aktualizacji wyceny” 17 500

Ma „Przychody finansowe” 2 500

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II

Kontrakt jest zabezpieczeniem wartości godziwej

Ewidencja księgowa

1. Zaciągnięcie pożyczki:

250 000 euro × 3,95 PLN/EUR = 987 500 zł

Wn „Rachunek bankowy” 987 500

Ma „Kredyty bankowe i pożyczki” 987 500

2. Zawarcie kontraktu terminowego:

250 000 euro × 4,12 PLN/EUR = 1 030 000 zł

Wn „Aktywa finansowe” - kontrakty forward 1 030 000

Ma „Zobowiązanie finansowe” - kontrakt forward 1 030 000

3. Wycena efektywności kontraktu forward na koniec miesiąca:

l pozycja zabezpieczona - kredyt

250 000 euro × 3,95 PLN/EUR = 987 500 zł

250 000 euro × 4,02 PLN/EUR = 1 005 000 zł

Strata na pozycji zabezpieczonej: 1 005 000 zł - 987 500 zł = 17 500 zł

l instrument zabezpieczający - kontrakt forward

250 000 euro × 4,12 PLN/EUR = 1 030 000 zł

250 000 euro × 4,20 PLN/EUR = 1 050 000 zł

Zysk na instrumencie zabezpieczającym: 1 050 000 zł - 1 030 000 zł = 20 000 zł

Efektywność: 20 000 zł : 17 500 zł = 1,14

1,14 × 100% = 114%

Ujęcie w księgach zmiany wartości godziwej pozycji zabezpieczonej i instrumentu zabezpieczającego:

a) instrument zabezpieczający

Wn „Aktywa finansowe - kontrakty forward” 20 000

Ma „Przychody finansowe” 20 000

b) pozycja zabezpieczająca

Wn „Koszty finansowe” 17 500

Ma „Kredyty bankowe i pożyczki” 17 500

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

l art. 35a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l § 27-34 rozporządzenia Ministra Finansów z 12 grudnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych - Dz.U. Nr 149, poz. 1674; ost.zm. Dz.U. z 2005 r. Nr 256, poz. 2146

Gyöngyvér Takáts

ekspert ds. rachunkowości, pracownik redakcji

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Firmy niegotowe na KSeF. Tylko 5230 przedsiębiorstw korzysta z systemu – czas ucieka. [DANE MF]

Z danych udostępnionych przez Ministerstwo Finansów wynika, że do 5 marca 2025 roku z Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) skorzystało zaledwie 5230 firm. To oznacza, że w ciągu ponad trzech lat działania systemu zdecydowało się na niego jedynie kilka tysięcy przedsiębiorców. Tymczasem za 9 miesięcy korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe – a to oznacza prawdziwą rewolucję dla księgowości w Polsce.

Prof. Modzelewski do premiera Tuska: narzucanie KSeF-u i faktur ustrukturyzowanych wszystkim podatnikom VAT nie jest deregulacją gospodarki; ten pomysł powinien trafić do kosza

W dniu 12 kwietnia br. Ministerstwo Finansów potwierdziło zamiar wdrożenia w 2026 roku obowiązkowego Krajowego Systemu e-Faktur i obligatoryjnego stosowania faktur ustrukturyzowanych przez wszystkich podatników VAT. Prof. dr hab. Witold Modzelewski apeluje do Pana Premiera Donalda Tuska: „Wierzę, że jako liberał traktuje Pan potrzebę deregulacji gospodarki zupełnie poważnie. Nie należy ulegać lobbystom, którzy chcą zarobić na dezorganizacji systemu fakturowania. Pomysł faktur ustrukturyzowanych powinien trafić definitywnie do kosza.”

W 2025 r. można pierwszy raz przekazać 1,5% podatku rolnego. Są dwie uprawnione organizacje

W komunikacie z 16 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów poinformowało, że w 2025 roku podatnicy podatku rolnego mogą przekazać 1,5 tego podatku na rzecz Krajowego Związku Rewizyjnego Rolniczych Spółdzielni Produkcyjnych lub OPZZ Rolników i Organizacji Rolniczych. Jakie są warunki tego przekazania?

PIT 2025: 15 najczęstszych błędów w rocznym zeznaniu podatkowym. Bądź mądry przed szkodą!

Złożenie corocznej deklaracji PIT to podstawowy zakres komunikacji podatnika z administracją skarbową. Warto zadbać, by przebiegła ona w sposób optymalny i nie nastręczała niespodziewanych nieprzyjemności. Dlatego też przedstawiamy zestawienie najczęstszych błędów, przed którymi można się uchronić, korzystając z poniższych podpowiedzi.

REKLAMA

7 skutków spadających stóp procentowych NBP. Już w maju 2025 r. RPP rozpocznie cykl obniżek?

Tańsze i łatwiej dostępne kredyty to tylko część skutków cięć stóp procentowych NBP. Polityka monetarna to miecz obosieczny. W momencie, w którym kredytobiorcy cieszą się z niższych rat, to posiadacze oszczędności mają problem ze znalezieniem solidnie oprocentowanego depozytu. Widmo niższych stóp procentowych oznacza też, że w dół pójść może oprocentowanie detalicznych obligacji skarbowych, a zakup mieszkania na wynajem może znowu odzyskać swój blask.

Korekta zeznania podatkowego PIT. Jak to zrobić i do kiedy jest na to czas?

Do końca roku 2030 podatnicy mają prawo składać korekty zeznań PIT za rok 2024. Błędy w deklaracjach podatkowych zdarzają się zarówno na niekorzyść podatnika (np. pominięcie ulgi, o której się nie wiedziało), jak i na niekorzyść fiskusa (np. pominięcie źródła przychodów, o którym się zapomniało). Złożenie korekty zeznania nie wymaga uzasadnienia, a skorygować można nawet taką deklarację, która z upływem 30 kwietnia 2025 r. została bez udziału podatnika automatycznie zatwierdzona w usłudze Twój e-PIT.

Pilne! Będzie nowelizacja ustawy o KSeF, znamy projekt: jakie zmiany w obowiązkowym e-fakturowaniu

Ministerstwo Finansów opublikowało długo wyczekiwany projekt nowelizacji ustawy o VAT, regulujący obowiązek stosowania faktur ustrukturyzowanych. Wraz z nim udostępniono również oficjalną „mapę drogową” wdrożenia Krajowego Systemu e-Faktur – KSeF.

Ewidencje VAT oszustów i uczciwych podatników niczym się nie różnią. Jak systemowo zablokować wzrost zwrotów VAT? Prof. Modzelewski: jest jeden sposób

Jedyną skuteczną barierą systemową dla prób wyłudzenia zwrotów jest uzależnienie wpływów zwrotów od zastosowania przez podatnika mechanizmu podzielonej płatności w stosunku do kwot podatku naliczonego, który miałby być zwrócony – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski.

REKLAMA

Obowiązkowy KSeF 2026 - MF pokazało najnowszy harmonogram. KSeF 2.0, integracja i testy, tryb offline24, faktury masowe, certyfikat wystawcy faktury i więcej szczegółów

W komunikacie z 12 kwietnia 2025 r. Ministerstwo Finansów przedstawiło aktualny stan projektu rozwiązań prawnych, technicznych i biznesowych oraz plan wdrożenia (harmonogram) obowiązkowego systemu KSeF. Można jeszcze do 25 kwietnia 2025 r. zgłaszać do Ministerstwa uwagi i opinie do projektu pisząc maila na adres sekretariat.PT@mf.gov.pl.

Cyfrowe narzędzia dla księgowych. Kiedy warto zmienić oprogramowanie księgowe?

Nowoczesne narzędzia dla księgowych. Na co zwracać uwagę przy zmianie oprogramowania księgowego? Według raportów branżowych księgowi spędzają nawet 50 proc. czasu na czynnościach, które mogłyby zostać usprawnione przez nowoczesne technologie.

REKLAMA