REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jakie korzyści wynikają z aktualizacji należności

Jacek Folga

REKLAMA

Bieżąca aktualizacja należności może przynieść firmie pewne korzyści. Mimo że stanowi koszt i przedsiębiorstwa postrzegają ją zazwyczaj negatywnie, pozwala m.in. zabezpieczyć się przed wystąpieniem niespodziewanych strat oraz kontrolować ryzyko kredytowe.

Problem aktualizacji należności został poruszony w art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości. W myśl tego artykułu wartość należności aktualizuje się, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty, poprzez dokonanie odpisu aktualizującego.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Należności z grupy 1 powinny być aktualizowane zgodnie z prawdopodobieństwem stopnia ich odzyskania. Oznacza to, że nie trzeba tworzyć na wszystkie z nich odpisu aktualizującego.

Należności z grupy 3 aktualizuje się odpisem w wysokości 100%, natomiast należności z grupy 4 są aktualizowane do wysokości niepokrytej przez ustalone przez dłużnika zabezpieczenia (podobnie jak należności z grupy 2). Do zabezpieczeń zaliczamy np.: gwarancję bankową, blokadę środków na rachunku bankowym odbiorcy, ustanowioną przez odbiorcę hipotekę kaucyjną, zastaw rejestrowy, przewłaszczenie ruchomości na zabezpieczenie. Należności z grupy 5 podlegają aktualizacji w pełnej wysokości.

W związku z tym, że dla należności z grupy 4 istnieje możliwość pomniejszania wysokości odpisów o wartość posiadanego zabezpieczenia, najlepszym rozwiązaniem jest pomniejszanie należności, począwszy od najstarszych faktur odbiorcy, aż do wyczerpania wartości zabezpieczenia.

Pomimo że ustawa o rachunkowości nie nakłada obowiązku bieżącego aktualizowania wszystkich należności, warto w praktyce to robić. Po pierwsze, utworzony odpis aktualizujący tworzy pewien „bufor” bezpieczeństwa i chroni przed niespodziewanym pogorszeniem się wyniku finansowego.

Oszacowania wysokości odpisu dla wszystkich należności można dokonać, m.in. bazując na strukturze wiekowej należności. Do każdego z przedziałów wiekowych przypisany jest wówczas współczynnik aktualizacji (wyrażający w procentach prawdopodobieństwo utraty wpływu z należności). „Migracja” niezapłaconych faktur do kolejnych przedziałów struktury wiekowej sprawia, że tworzony jest wyższy odpis. A zatem aktualne prawdopodobieństwo utraty tej należności jest odzwierciedlone w wyniku finansowym. Jeśli należność zostanie spłacona, wówczas odpis zostaje rozwiązany, a tym samym poprawie ulega wynik finansowy. Takie podejście sprawia, że firma unika nagłego utworzenia wysokiego odpisu, który niespodziewanie koryguje wynik finansowy.

Kolejna zaleta aktualizacji wszystkich należności to większa precyzja w ocenie ryzyka. Przedsiębiorstwa posiadają coraz więcej odbiorców. Analizowanie każdej faktury czy nawet odbiorcy jest czasochłonne, drogie i obarczone wysokim prawdopodobieństwem popełnienia błędu. Zastosowanie aktualizacji wszystkich należności w oparciu o strukturę wiekową umożliwia szybkie i precyzyjne oszacowanie ryzyka utraty płatności.

Naliczanie odpisów dla każdej faktury, a w konsekwencji księgowanie ich na kontach analitycznych klientów, jest również doskonałym materiałem do stworzenia systemu ostrzegającego o nadmiernym narażeniu firmy na ryzyko kredytowe i wzrastającym prawdopodobieństwie poniesienia strat.

Podejście oparte na automatycznej aktualizacji należności (na podstawie struktury wiekowej należności oraz przypisanych jej współczynników aktualizujących) powinno być poszerzone o dodatkowy element, jakim jest tworzenie odpisów indywidualnych. Odpis indywidualny jest dodatkowym odpisem ponad ten utworzony na podstawie struktury wiekowej. Postawą dokonania takiego odpisu może być ocena kondycji finansowej klienta lub historia współpracy w zakresie płatności.

Dodatkowo należy mieć na uwadze, że zabezpieczenia ustanowione przez klientów mają pozytywny wpływ na wynik finansowy (zmniejszają wartość należności do odpisu), ale niestety, w pewnych przypadkach mogą być przyczyną problemów. Przykładowo, jeśli należność jest w 100% pokryta zabezpieczeniem i została przeksięgowana na należności grupy 4, to odpis wynosi zero. Może jednak okazać się, że przedmiot zabezpieczenia jest bardzo trudno upłynnić i nie odzyskamy środków pieniężnych, na które wcześniej nie utworzyliśmy odpisów. Dlatego tak ważne jest stosowanie również indywidualnych odpisów aktualizujących należności. Pełne zabezpieczenie należności w tym przypadku zapewnia nam np. gwarancja bankowa.

Część należności może być także wyłączona z tworzonych odpisów na należności. Będą to w szczególności należności pochodzące od podmiotów wewnątrz jednej grupy kapitałowej oraz podmiotów, których prawdopodobieństwo bankructwa jest małe (np. duże sieci handlowe).

Przykład 1

Przedsiębiorstwo postanowiło dokonywać co miesiąc aktualizacji wszystkich należności. Struktura wiekowa należności ogółem na koniec stycznia 2007 r. wyglądała następująco:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Co jest podstawą do ustalenia współczynników aktualizacji

Wysokość współczynników aktualizujących oraz przyjęte rozpiętości przedziałów wiekowych powinny być zapisane w instrukcji firmowej dokonywania odpisów aktualizujących należności. Nie istnieje żaden oficjalny dokument narzucający wartości tych zmiennych. Jedynie przytoczony wcześniej art. 35b ust. 1 ustawy o rachunkowości nakazuje, aby należności ze sprzedaży bieżącej były aktualizowane z uwzględnieniem stopnia prawdopodobieństwa ich zapłaty.

Prawdopodobieństwo to może być ustalone na podstawie historycznego wzorca strat związanych ze spłatą należności. Aktualizując wszystkie należności, nie musimy tego wzorca ustalać dla każdego klienta osobno. Można operować na danych globalnych, a dodatkowo nadać klientowi współczynnik (wagę) ryzyka, wpływający na ostateczną wysokość odpisu. Współczynnik taki może być oszacowany w oparciu np. o ocenę zdolności kredytowej odbiorcy.

Zasady aktualizowania należności mogą być jednakowe dla wszystkich, ale można też dokonać pewnego zróżnicowania. Odmienne zasady mogą obowiązywać: grupy klientów (np. poszeregowane według kanału sprzedaży czy klasy ryzyka), rodzaj należności (osobno za towar, opakowania, należności eksportowe), sumę należności spółek (dla grup kapitałowych) itp.

Jak wysokość współczynników wykorzystać w celach kontrolnych

Wysokość utworzonych odpisów aktualizujących należności może być wykorzystana w celach kontroli finansowej. Dostarcza ona wówczas dwóch niezwykle istotnych informacji dla służb finansowo-księgowych:

l informacji o aktualnej wartości należności. Należność niezapłacona w terminie jest mniej warta dla przedsiębiorstwa niż należność za faktury bieżące. Przesuwanie kwot należności do kolejnych przedziałów struktury wiekowej powoduje, że szansa na odzyskanie gotówki jest coraz mniejsza. W celach kontrolnych warto osobno zestawić kwotę należności brutto i utworzonych odpisów. Można to robić w przekroju: faktur, klientów, grup klientów czy należności ogółem.

l informacji o narażeniu przedsiębiorstwa na ryzyko kredytowe i zdolności przedsiębiorstwa do zarządzania tym ryzykiem. Wysokość współczynników aktualizujących należności w tym przypadku informuje o tym, jak bardzo prawdopodobne jest odzyskanie należności z danego przedziału struktury wiekowej.

Ponadto ciekawym, a jednocześnie prostym do zastosowania wskaźnikiem, pozwalającym monitorować ryzyko kredytowe, jest średni współczynnik aktualizacji należności:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

ŚWAN - średni współczynnik aktualizacji należności po terminie,

SOA - suma odpisów aktualizujących dla należności po terminie,

SNP - suma należności po terminie.

Jeśli dynamika tego współczynnika jest rosnąca, oznacza to wzrost ryzyka kredytowego i większe prawdopodobieństwo utraty należności. Wzrost średniego współczynnika aktualizacji należności świadczy o tym, iż starzeniu podlega coraz większa wartość należności, które przemieszczają się do kolejnych przedziałów wiekowych.

Przeprowadzenie takiej analizy dla kilku lat pozwoli na wykreślenie trendu, który może często pojawiać się w przyszłości. Dodatkowo może wskazać typowe okresy w ciągu roku, gdy wartość odpisów rośnie. Szczególnie jest to istotne w przypadku produktów sezonowych.

Warto na bieżąco kontrolować wysokość utworzonych odpisów aktualizujących. Ich wzrost świadczy o tym, iż firma ma problemy z odzyskiwaniem gotówki, a to może być pierwszym krokiem do utraty płynności.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

W ciągu całego roku średni współczynnik aktualizacji należności wynosił 16,94%. Z obserwacji średnich współczynników w poszczególnych miesiącach można wywnioskować, że wykazują one tendencję typowo sezonową. W okresach letnich maleją, by ponownie wzrosnąć w okresie jesień-zima. Warto dodatkowo przeanalizować ich wysokość na tle współczynników w latach poprzednich.

Jacek Folga

analityk w firmie z branży FMCG

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kompas Konkurencyjności dla UE – ogólniki i brak konkretnych działań. Stanowisko PIPC

W dniu 29 stycznia 2025 r. Komisja Europejska przedstawiła „Kompas Konkurencyjności dla UE”. Jest to pierwsza inicjatywa nowej Komisji Europejskiej, która ustanawia konkurencyjność jako jedną z nadrzędnych zasad działania UE na czas trwania obecnej kadencji (2024-2029). Poniżej prezentujemy stanowisko Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego dotyczące ww. dokumentu Komisji Europejskiej.

Ulga termomodernizacyjna 2025: Co nowego w przepisach dla podatników?

Ulga termomodernizacyjna po zmianach. Od początku 2025 roku właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych mogą skorzystać z ulgi termomodernizacyjnej także w przypadku zakupu i montażu magazynów energii. Jest to kolejna forma wsparcia rozwoju energetyki odnawialnej i zwiększenia opłacalności instalacji prosumenckich.

Uwaga na fałszywe e-maile na temat konieczności dokonania korekty PIT

Ministerstwo Finansów poinformowało, że pojawiły się fałszywe wiadomości podszywające się pod Krajową Administrację Skarbową (KAS) zawierające miedzy innymi informacje o konieczności dokonania korekty PIT-17.

WIBOR zostanie zastąpiony przez POLSTR - nowy wskaźnik referencyjny. Od kiedy?

POLSTR – tak będzie nazywał się nowy wskaźnik referencyjny, który zastąpi WIBOR. Taką decyzję podjął 30 stycznia 2025 r. Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. wskaźników referencyjnych.

REKLAMA

Sądy masowo popierają przedsiębiorców w sporze o Mały ZUS Plus

Sądy Okręgowe w całej Polsce wydały ponad 60 wyroków zgodnych z interpretacją Rzecznika MŚP, uznając, że przedsiębiorcy mogą ponownie skorzystać z Małego ZUS Plus po dwóch latach przerwy. ZUS stoi na stanowisku, że okres ten powinien wynosić trzy lata. Spór trwa, a część spraw trafia do Sądu Najwyższego.

Czy komputery kwantowe są zagrożeniem dla blockchaina i bezpieczeństwa cyfrowych transakcji?

Blockchain od lat jest symbolem bezpieczeństwa i niezmienności danych. Jego zastosowanie wykracza daleko poza kryptowaluty – wykorzystuje się go w finansach, administracji, logistyce czy ochronie zdrowia. Jednak pojawienie się komputerów kwantowych, zdolnych do przeprowadzania obliczeń niewyobrażalnych dla klasycznych komputerów, rodzi pytanie: czy blockchain przestanie być odporny na złamanie? A jeśli tak, jakie będą tego konsekwencje dla transakcji, danych i całej gospodarki cyfrowej?

Przelewy natychmiastowe – czy europejskie banki są gotowe do zmian?

Zgodnie z decyzją Parlamentu Europejskiego przelewy w euro mają docierać na konta klientów w UE w ciągu 10 sekund. Bankom, które nie spełnią tego wymogu, mogą grozić nie tylko kary, ale i utrata klientów.

Przedsiębiorców niepokoją podatki i niestabilność prawa. Dużym problemem są też rosnące koszty energii

Rosnące koszty energii, wysokie podatki i niestabilność prawa to największe obawy polskich przedsiębiorców. Firmy mierzą się także z problemem braków kadrowych, a większość nie spodziewa się poprawy warunków gospodarczych w najbliższym czasie.

REKLAMA

4%, 5% a nawet 8% - w którym banku można tyle dostać? Oprocentowanie lokat i kont oszczędnościowych - koniec stycznia 2025 r.

W styczniu 2025 r. nastąpiły zmiany w czołówce promocyjnych depozytów bankowych. Dwa banki przestały oferować 8% w skali roku. Ale inna instytucja postanowiła właśnie na początku 2025 r. taką ofertę udostępnić. Mimo licznych promocji lokat i rachunków oszczędnościowych widoczny jest trend stopniowego pogarszania się oferty depozytowej - już od 2 lat. Skutkiem tego - jak pokazują dane NBP - przeciętna lokata zakładana jest z oprocentowaniem mniejszym niż 4% w skali roku.

Obligacje skarbowe - luty 2025 r. Oprocentowanie do 6,80% w skali roku. Oferta obligacji nowych emisji

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 27 stycznia 2025 r. przekazało informacje o oprocentowaniu i ofercie obligacji oszczędnościowych (detalicznych) Skarbu Państwa nowych emisji, które będą sprzedawane w lutym 20245 r. Oprocentowanie i marże tych obligacji nie zmienią się w porównaniu do oferowanych w styczniu br. Od 28 stycznia br. można nabywać nowe (lutowe) emisje obligacji skarbowych w drodze zamiany z niewielkim dyskontem. 

REKLAMA