REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jaką metodę amortyzacji możemy wybrać - zasady ustawy o rachunkowości i MSR nr 16

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Anna Bagieńska

REKLAMA

Ustalenie rocznego odpisu amortyzacyjnego w wielu jednostkach następuje według stawek podatkowych, mimo że przepisy rachunkowe proponują inne rozwiązania, które lepiej niż podatkowe metody amortyzacyjne odzwierciedlają zużycie środków trwałych. Warto też pamiętać, że stosowana metoda amortyzacyjna ma wpływ na wynik finansowy, stanowi więc istotny element rachunkowości zarządczej.

W myśl MSR nr 16 rzeczowe aktywa trwałe to środki trwałe, które według przewidywań jednostki będą wykorzystywane przez okres dłuższy niż rok oraz są utrzymywane w celu wykorzystania ich w procesie produkcyjnym lub przy dostawach towarów i świadczeniu usług albo oddania do używania innym podmiotom na podstawie umowy najmu lub administracji. Środki trwałe podlegają amortyzacji, co oznacza, że wartość początkowa poszczególnych pozycji majątku trwałego jest rozliczana w czasie. Amortyzacja stanowi więc systematyczne rozłożenie w czasie wartości początkowej (podlegającej amortyzacji) środków trwałych.

Moment rozpoczęcia amortyzacji

Według ustawy o rachunkowości wartość początkową środków trwałych, z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową, zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. Moment rozpoczęcia amortyzacji powinien być przez jednostkę ustalony w polityce rachunkowości, gdyż ustawa nie określa go w sposób tak jednoznaczny jak updop: odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Przy ustaleniu odpisu amortyzacyjnego można uwzględnić przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży netto pozostałości środka trwałego, tj. wartość rezydualną.

Przepisy ustawy o rachunkowości odpowiadają przepisom MSR nr 16 - „Rzeczowe aktywa trwałe”. Zgodnie ze standardem jednostka rozpoczyna amortyzację składnika rzeczowych aktywów trwałych wówczas, gdy jest on dostępny do użytkowania, to znaczy w momencie dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z zamierzeniami kierownictwa.

Zakończenie amortyzacji następuje wtedy, gdy składnik aktywów został usunięty z bilansu. Nie oznacza to, że zakończenie odpisów amortyzacyjnych nienastępuje wtedy, gdy składnik aktywów nie jest już potrzebny lub gdy został przeznaczony do sprzedaży. Jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych od niewykorzystanych na bieżąco w procesie produkcyjnym środków trwałych, tyle że koszt amortyzacji będzie wynosił zero.

Metody amortyzacji

W ustawie o rachunkowości nie wskazuje się wprost możliwych do zastosowania metod amortyzacji, lecza jedynie wymienia czynniki, jakie należy brać pod uwagę przy ich ustalaniu. Roczna stawka amortyzacyjna zależy od okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

l liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

l tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

l wydajność środka trwałego, mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

l prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

l przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

W MSR nr 16 nie narzucono metod i stawek amortyzacji. Według standardu podlegającą amortyzacji wartość pozycji rzeczowych aktywów trwałych należy rozkładać w sposób systematyczny na przestrzeni okresu użytkowania. A zastosowana zasada amortyzacji powinna odzwierciedlać tryb i sposób, w jaki przedsiębiorstwo czerpie korzyści ekonomiczne ze składnika aktywów.

Wymieniono też następujące czynniki, od których zależą metody i stawki amortyzacji środków trwałych:

l przewidywane wykorzystanie danego składnika majątku - należy je określić przez porównanie z zakładaną zdolnością produkcyjną lub oczekiwaną wielkością produkcji,

l oczekiwany okres zużycia, uwarunkowany takimi elementami, jak wykorzystanie w systemie wielozmianowym czy program napraw i konserwacji,

l przestarzałość technologiczną środka trwałego, będącą następstwem zmian lub ulepszeń produkcji albo zmian zapotrzebowania rynku na dany typ produkcji i usług,

l ograniczenia prawne i inne dotyczące stosowania tego składnika majątku trwałego (na przykład wygaśnięcie terminu ważności leasingu).

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 16 wymienia różne metody amortyzacji w celu rozłożenia wartości podlegającej amortyzacji danego składnika aktywów na przestrzeni jego okresu użytkowania oraz wskazuje, na czym polega ich zastosowanie.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wybór konkretnej metody w stosunku do danego składnika aktywów jest uzależniony od oczekiwanego trybu uzyskiwania korzyści ekonomicznych. Metodę taką stosuje się konsekwentnie w kolejnych okresach, chyba że zaistniała zmiana w oczekiwanym trybie uzyskiwania korzyści ekonomicznych z tego składnika aktywów.

Przykład

Jednostka kupiła samochód ciężarowy o wartości 160 000 zł, który zamierza użytkować przez pięć lat. Obliczanie amortyzacji według różnych metod wygląda następująco.

Wariant I - metoda liniowa

Stawka amortyzacji liniowej ustalona będzie na podstawie przewidywanego okresu używania. Wp

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Amortyzacja wyrażona procentowo:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II - metoda degresywna

Amortyzacja może zostać obliczona metodą degresywną - malejącego salda, lub metodą degresywną - sumy cyfr rocznych.

Amortyzacja metodą degresywną - malejącego salda polega na:

l zastosowaniu współczynnika podwyższającego wysokość stawki amortyzacji odpowiedniej dla metody liniowej oraz

l dokonaniu obliczeń w kolejnym roku od wartości netto (wartość początkowa minus dotychczasowe umorzenie).

Przy założeniu w powyższym przykładzie współczynnika podwyższającego 2 stawka procentowa amortyzacji wyniesie: A = 20% × 2 = 40%. Wysokość odpisów w kolejnych latach:

I rok 160 000 × 40% = 64 000 zł

II rok (160 000 zł - 64 000 zł) × 40% = 38 400 zł

III rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł) × 40% = 23 040 zł

IV rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł - 23 040 zł) × 40% = 13 824 zł

V rok pozostała wartość 20 736 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Często, by uniknąć sytuacji, że w ostatnim roku wartość odpisów jest wyższa niż w latach wcześniejszych, w roku, w którym obliczona metodą degresywną wartość amortyzacji jest mniejsza niż obliczona metodą liniową, przechodzi się na metodę liniową. Wtedy obliczenia byłyby następujące:

I rok 160 000 zł × 40% = 64 000 zł

II rok (160 000 zł - 64 000 zł) × 40% = 38 400 zł

III rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł) × 40% = 23 040 zł

Kwota 23 040 zł (< 32 000 zł) jest niższa od kwoty obliczonej metodą liniową, dlatego w tym roku stosujemy metodę liniową: A: 160 000 zł × 20% = 32 000 zł.

IV rok 160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł - 32 000 zł = 25 600 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Amortyzacja metodą degresywną - sumy cyfr rocznych (SOYD)

W tej metodzie roczna stopa amortyzacji wyznaczana jest według wzoru:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

O - okres (liczba lat), przez który będzie amortyzowany środek trwały,

t - kolejny okres amortyzacji.

Roczny odpis to A% × wartość początkowa:

I rok 5/15 × 160 000 zł = 53 333 zł

II rok 4/15 × 160 000 zł = 42 667 zł

III rok 3/15 × 160 000 zł = 32 000 zł

IV rok 2/15 × 160 000 zł = 21 334 zł

V rok 1/15 × 160 000 zł = 10 666 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Porównanie metod

Odpisy amortyzacyjne:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Na podstawie powyższych wyliczeń widać, jaki wpływ na wysokość odpisu amortyzacyjnego, w tym na kształtowanie wyniku finansowego, ma wybrana przez jednostkę metoda. W metodzie liniowej koszty rozłożone są równomiernie w każdym roku używania, natomiast w metodzie degresywnej koszty amortyzacji obliczone dla pierwszych lat użytkowania są najwyższe i sukcesywnie maleją. Wybrana metoda i obliczona według niej amortyzacja mają wpływ na wartość księgową danego środka trwałego w każdym roku użytkowania.

l art. 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l § 43-60 MSR nr 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”

dr Anna Bagieńska

adiunkt w Katedrze Finansów i Rachunkowości Politechniki Białostockiej

Zapisz się na newsletter
Chcesz uniknąć błędów? Być na czasie z najnowszymi zmianami w podatkach? Zapisz się na nasz newsletter i otrzymuj rzetelne informacje prosto na swoją skrzynkę.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minister Majewska chce uproszczenia ZUS dla firm – konkretne propozycje zmian już na stole

Minister Agnieszka Majewska zaproponowała szereg zmian w przepisach dotyczących ubezpieczeń społecznych, które mają ułatwić życie mikro, małym i średnim przedsiębiorcom. Wśród postulatów znalazły się m.in. podniesienie limitu Małego ZUS Plus, likwidacja składki rentowej dla emerytów-przedsiębiorców, uproszczenia przy wakacjach składkowych oraz ułatwienia dla łączących biznes z rodzicielstwem.

Miliardy z KPO usprawniają kolejową infrastrukturę

Prawie 11,5 mld zł warte są inwestycje realizowane ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności (KPO) przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zarządzająca infrastrukturą kolejową spółka, która jest największym beneficjentem KPO, zawarła już ponad 120 umów z wykonawcami na kwotę 8 mld zł. Przeszło 160 prowadzonych zadań ma przyczynić się do zwiększenia prędkości pociągów, a także zwiększenia przepustowości tras oraz usprawnienia zarządzania ruchem kolejowym. Inwestycje poprawiają bezpieczeństwo ruchu i komfort obsługi podróżnych. Na stacjach i przystankach budowany jest nowoczesny system informacji pasażerskiej, a ich infrastruktura - dopasowywana do potrzeb osób o ograniczonej mobilności.

Darowizna od brata ponad limit 36 120 zł. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby nie stracić prawa do zwolnienia podatkowego?

Co robić gdy darowizna przekazana przez brata przekracza limit kwoty wolnej w wysokości 36 120 zł? Czy podlegała zwolnieniu od podatku od spadków i darowizn, pomimo że jest dokonywana z majątku wspólnego brata i jego małżonki? Jakie warunki muszą zostać spełnione, żeby nie stracić prawa do zwolnienia?

KSeF wymusi zmiany. Rejestry VAT i wydatki pracownicze po nowemu od 2026 roku

Wdrożenie Krajowego Systemu e-Faktur to jeden z najważniejszych projektów cyfryzacyjnych polskiej administracji podatkowej ostatnich lat. Od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku – w zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku – podatnicy VAT będą zobowiązani do wystawiania faktur wyłącznie w formie elektronicznej za pośrednictwem KSeF. To nie tylko zmiana technologiczna, ale także rewolucja organizacyjna, która wymusi dostosowanie systemów księgowych, procesów wewnętrznych i codziennej pracy działów finansowych.

REKLAMA

Kredyt EKOlogiczny 2025 – bezzwrotna dotacja dla firm na modernizację energetyczną. Jakie warunki trzeba spełnić?

Już od października 2025 r. przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się o dofinansowanie z Kredytu EKOlogicznego – dotacji realizowanej w ramach programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG 3.01).

Obowiązkowy KSeF: kogo obejmie, jak fakturować w czasie awarii? Co czeka podatników VAT w 2026 roku?

Ponad pół rok dzieli przedsiębiorców od dnia, w którym elektroniczne fakturowanie stanie się w Polsce obowiązkowe. W zależności od poziomu sprzedaży w 2024 roku, firmy będą musiały dołączyć do Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF) od 1 lutego lub od 1 kwietnia 2026 roku. Od tego momentu korzystanie z KSeF stanie się obowiązkowe dla wszystkich podatników VAT czynnych. Firmy mają już niewiele czasu, by dostosować swoje systemy, procedury i zespoły do nowych wymogów.

Ulga termomodernizacyjna i zwolnienie z podatku dochodowego (PIT) dla osób realizujących przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Najnowsze objaśnienia Ministra Finansów z 2025 r.

W dniu 30 czerwca 2025 r. Minister Finansów wydał objaśnienia podatkowe odnośnie form wsparcia przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w podatku dochodowym od osób fizycznych. Objaśnienie te dotyczą rozwiązań podatkowych (ulga termomodernizacyjna i zwolnienie podatkowe), które wspierają przedsięwzięcie termomodernizacyjne na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej „ustawa PIT”), oraz ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (dalej „ustawa o ryczałcie”). Objaśnienia zawierają ogólne wyjaśnienia przepisów prawa podatkowego oraz uwzględniają stan prawny obowiązujący na dzień 1 stycznia 2025 r. Objaśnienia podatkowe są wydawane przez ministra finansów na podstawie art. 14a § 1 pkt 2 ustawy – Ordynacja podatkowa z urzędu w celu zapewnienia jednolitego stosowania przepisów prawa podatkowego przez organy podatkowe. Warto w szczególności zwrócić uwagę na zmieniony wykaz wydatków uprawniających do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Walorem tych objaśnień są także liczne przykłady wyjaśniające treść przepisów. Publikujemy poniżej pełną treść tych objaśnień.

Nowe tachografy nie aż tak inteligentne jak zakładano. Na jakie błędy muszą uważać kierowcy i firmy transportowe?

Od 19 sierpnia 2025 roku w przewozach międzynarodowych w UE wymagane będą już wyłącznie najnowsze tachografy inteligentne często oznaczane jako tachografy G2V2, czyli druga wersja tachografów inteligentnych. Obecnie w transporcie międzynarodowym stanowią one już większość tachografów. Choć nowe urządzenia rejestrujące miały za zadanie ułatwiać pracę firmom transportowym, to jednak są zawodne i mogą powodować wiele trudności przy rozliczaniu i kontroli czasu pracy kierowców. Na jakie błędy nowych smart tachografów trzeba uważać i jak skutecznie sobie z nimi radzić?

REKLAMA

Patologiczna prywatyzacja majątku firm? Rada Przedsiębiorców wzywa rząd do pilnych zmian w prawie

Rada Przedsiębiorców alarmuje: niekontrolowane postępowania upadłościowe sprzyjają nadużyciom i grabieży majątku firm. W liście do premiera Donalda Tuska organizacja apeluje o zmiany legislacyjne, które mają zakończyć nieformalny system patologicznej prywatyzacji i chronić interes publiczny.

Jak korzystać w praktyce z procedury VAT OSS – rejestracja, rozliczenia, płatności, ewidencja

Procedura OSS (ang. One Stop Shop) obowiązuje w Polsce od 1 lipca 2021 r., jednak wciąż wiele firm nie zdaje sobie sprawy, jak bardzo może ona uprościć ich rozliczenia podatkowe w zakresie VAT. Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się skomplikowana, przy wsparciu doświadczonego doradcy jej wdrożenie jest szybkie i efektywne, a korzyści z jej stosowania znaczące.

REKLAMA