REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jaką metodę amortyzacji możemy wybrać - zasady ustawy o rachunkowości i MSR nr 16

Anna Bagieńska

REKLAMA

Ustalenie rocznego odpisu amortyzacyjnego w wielu jednostkach następuje według stawek podatkowych, mimo że przepisy rachunkowe proponują inne rozwiązania, które lepiej niż podatkowe metody amortyzacyjne odzwierciedlają zużycie środków trwałych. Warto też pamiętać, że stosowana metoda amortyzacyjna ma wpływ na wynik finansowy, stanowi więc istotny element rachunkowości zarządczej.

W myśl MSR nr 16 rzeczowe aktywa trwałe to środki trwałe, które według przewidywań jednostki będą wykorzystywane przez okres dłuższy niż rok oraz są utrzymywane w celu wykorzystania ich w procesie produkcyjnym lub przy dostawach towarów i świadczeniu usług albo oddania do używania innym podmiotom na podstawie umowy najmu lub administracji. Środki trwałe podlegają amortyzacji, co oznacza, że wartość początkowa poszczególnych pozycji majątku trwałego jest rozliczana w czasie. Amortyzacja stanowi więc systematyczne rozłożenie w czasie wartości początkowej (podlegającej amortyzacji) środków trwałych.

Moment rozpoczęcia amortyzacji

Według ustawy o rachunkowości wartość początkową środków trwałych, z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową, zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. Moment rozpoczęcia amortyzacji powinien być przez jednostkę ustalony w polityce rachunkowości, gdyż ustawa nie określa go w sposób tak jednoznaczny jak updop: odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Przy ustaleniu odpisu amortyzacyjnego można uwzględnić przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży netto pozostałości środka trwałego, tj. wartość rezydualną.

Przepisy ustawy o rachunkowości odpowiadają przepisom MSR nr 16 - „Rzeczowe aktywa trwałe”. Zgodnie ze standardem jednostka rozpoczyna amortyzację składnika rzeczowych aktywów trwałych wówczas, gdy jest on dostępny do użytkowania, to znaczy w momencie dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z zamierzeniami kierownictwa.

Zakończenie amortyzacji następuje wtedy, gdy składnik aktywów został usunięty z bilansu. Nie oznacza to, że zakończenie odpisów amortyzacyjnych nienastępuje wtedy, gdy składnik aktywów nie jest już potrzebny lub gdy został przeznaczony do sprzedaży. Jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych od niewykorzystanych na bieżąco w procesie produkcyjnym środków trwałych, tyle że koszt amortyzacji będzie wynosił zero.

Metody amortyzacji

W ustawie o rachunkowości nie wskazuje się wprost możliwych do zastosowania metod amortyzacji, lecza jedynie wymienia czynniki, jakie należy brać pod uwagę przy ich ustalaniu. Roczna stawka amortyzacyjna zależy od okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

l liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

l tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

l wydajność środka trwałego, mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

l prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

l przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

W MSR nr 16 nie narzucono metod i stawek amortyzacji. Według standardu podlegającą amortyzacji wartość pozycji rzeczowych aktywów trwałych należy rozkładać w sposób systematyczny na przestrzeni okresu użytkowania. A zastosowana zasada amortyzacji powinna odzwierciedlać tryb i sposób, w jaki przedsiębiorstwo czerpie korzyści ekonomiczne ze składnika aktywów.

Wymieniono też następujące czynniki, od których zależą metody i stawki amortyzacji środków trwałych:

l przewidywane wykorzystanie danego składnika majątku - należy je określić przez porównanie z zakładaną zdolnością produkcyjną lub oczekiwaną wielkością produkcji,

l oczekiwany okres zużycia, uwarunkowany takimi elementami, jak wykorzystanie w systemie wielozmianowym czy program napraw i konserwacji,

l przestarzałość technologiczną środka trwałego, będącą następstwem zmian lub ulepszeń produkcji albo zmian zapotrzebowania rynku na dany typ produkcji i usług,

l ograniczenia prawne i inne dotyczące stosowania tego składnika majątku trwałego (na przykład wygaśnięcie terminu ważności leasingu).

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 16 wymienia różne metody amortyzacji w celu rozłożenia wartości podlegającej amortyzacji danego składnika aktywów na przestrzeni jego okresu użytkowania oraz wskazuje, na czym polega ich zastosowanie.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wybór konkretnej metody w stosunku do danego składnika aktywów jest uzależniony od oczekiwanego trybu uzyskiwania korzyści ekonomicznych. Metodę taką stosuje się konsekwentnie w kolejnych okresach, chyba że zaistniała zmiana w oczekiwanym trybie uzyskiwania korzyści ekonomicznych z tego składnika aktywów.

Przykład

Jednostka kupiła samochód ciężarowy o wartości 160 000 zł, który zamierza użytkować przez pięć lat. Obliczanie amortyzacji według różnych metod wygląda następująco.

Wariant I - metoda liniowa

Stawka amortyzacji liniowej ustalona będzie na podstawie przewidywanego okresu używania. Wp

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Amortyzacja wyrażona procentowo:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II - metoda degresywna

Amortyzacja może zostać obliczona metodą degresywną - malejącego salda, lub metodą degresywną - sumy cyfr rocznych.

Amortyzacja metodą degresywną - malejącego salda polega na:

l zastosowaniu współczynnika podwyższającego wysokość stawki amortyzacji odpowiedniej dla metody liniowej oraz

l dokonaniu obliczeń w kolejnym roku od wartości netto (wartość początkowa minus dotychczasowe umorzenie).

Przy założeniu w powyższym przykładzie współczynnika podwyższającego 2 stawka procentowa amortyzacji wyniesie: A = 20% × 2 = 40%. Wysokość odpisów w kolejnych latach:

I rok 160 000 × 40% = 64 000 zł

II rok (160 000 zł - 64 000 zł) × 40% = 38 400 zł

III rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł) × 40% = 23 040 zł

IV rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł - 23 040 zł) × 40% = 13 824 zł

V rok pozostała wartość 20 736 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Często, by uniknąć sytuacji, że w ostatnim roku wartość odpisów jest wyższa niż w latach wcześniejszych, w roku, w którym obliczona metodą degresywną wartość amortyzacji jest mniejsza niż obliczona metodą liniową, przechodzi się na metodę liniową. Wtedy obliczenia byłyby następujące:

I rok 160 000 zł × 40% = 64 000 zł

II rok (160 000 zł - 64 000 zł) × 40% = 38 400 zł

III rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł) × 40% = 23 040 zł

Kwota 23 040 zł (< 32 000 zł) jest niższa od kwoty obliczonej metodą liniową, dlatego w tym roku stosujemy metodę liniową: A: 160 000 zł × 20% = 32 000 zł.

IV rok 160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł - 32 000 zł = 25 600 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Amortyzacja metodą degresywną - sumy cyfr rocznych (SOYD)

W tej metodzie roczna stopa amortyzacji wyznaczana jest według wzoru:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

O - okres (liczba lat), przez który będzie amortyzowany środek trwały,

t - kolejny okres amortyzacji.

Roczny odpis to A% × wartość początkowa:

I rok 5/15 × 160 000 zł = 53 333 zł

II rok 4/15 × 160 000 zł = 42 667 zł

III rok 3/15 × 160 000 zł = 32 000 zł

IV rok 2/15 × 160 000 zł = 21 334 zł

V rok 1/15 × 160 000 zł = 10 666 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Porównanie metod

Odpisy amortyzacyjne:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Na podstawie powyższych wyliczeń widać, jaki wpływ na wysokość odpisu amortyzacyjnego, w tym na kształtowanie wyniku finansowego, ma wybrana przez jednostkę metoda. W metodzie liniowej koszty rozłożone są równomiernie w każdym roku używania, natomiast w metodzie degresywnej koszty amortyzacji obliczone dla pierwszych lat użytkowania są najwyższe i sukcesywnie maleją. Wybrana metoda i obliczona według niej amortyzacja mają wpływ na wartość księgową danego środka trwałego w każdym roku użytkowania.

l art. 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l § 43-60 MSR nr 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”

dr Anna Bagieńska

adiunkt w Katedrze Finansów i Rachunkowości Politechniki Białostockiej

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Ceny energii elektrycznej dla firm w 2025 roku. Aktualna sytuacja i prognozy

W 2025 roku polski rynek energii elektrycznej dla firm stoi przed szeregiem wyzwań i możliwości. Zrozumienie obecnej sytuacji cenowej oraz dostępnych form dofinansowania, zwłaszcza w kontekście inwestycji w fotowoltaikę, jest kluczowe dla przedsiębiorstw planujących optymalizację kosztów energetycznych.

Program do rozliczeń rocznych PIT

Rozlicz deklaracje roczne z programem polecanym przez tysiące firm i księgowych. Zawiera wszystkie typy deklaracji PIT, komplet załączników oraz formularzy NIP.

ETS 2: Na czym polega nowy system handlu emisjami w UE. Założenia, harmonogram i skutki wdrożenia. Czy jest szansa na rezygnację z ETS 2?

Unijny system handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) odgrywa kluczową rolę w polityce klimatycznej UE, jednak jego rozszerzenie na nowe sektory gospodarki w ramach ETS 2 budzi kontrowersje. W artykule przedstawione zostały założenia systemu ETS 2, jego harmonogram wdrożenia oraz potencjalne skutki ekonomiczne i społeczne. Przeanalizowano również możliwości opóźnienia lub rezygnacji z wdrożenia ETS 2 w kontekście polityki klimatycznej oraz nacisków gospodarczych i społecznych.

Samotny rodzic, ulga podatkowa i 800+. Komu skarbówka pozwoli skorzystać, a kto zostanie z niczym?

Ulga prorodzinna to temat, który każdego roku podczas rozliczeń PIT budzi wiele emocji, zwłaszcza wśród rozwiedzionych lub żyjących w separacji rodziców. Czy opieka naprzemienna oznacza równe prawa do ulgi? Czy ten rodzaj opieki daje możliwość rozliczenia PIT jako samotny rodzic? Ministerstwo Finansów rozwiewa wątpliwości.

REKLAMA

Rozliczenie podatkowe 2025: Logowanie do Twój e-PIT. Dane autoryzujące, bankowość elektroniczna, Profil Zaufany, mObywatel, e-Dowód

W ramach usługi Twój e-PIT przygotowanej przez Ministerstwo Finansów i Krajową Administrację Skarbową w 2025 roku, można złożyć elektronicznie zeznania podatkowe: PIT-28, PIT-36, PIT-36L, PIT-37 i PIT-38 a także oświadczenie PIT-OP i informację PIT-DZ. Czas na to rozliczenie jest do 30 kwietnia 2025 r. Najpierw jednak trzeba się zalogować do e-US (e-Urząd Skarbowy - urzadskarbowy.gov.pl). Jak to zrobić?

Księgowy, biuro rachunkowe czy samodzielna księgowość? Jeden błąd może kosztować Cię fortunę!

Prowadzenie księgowości to obowiązek każdego przedsiębiorcy, ale sposób jego realizacji zależy od wielu czynników. Zatrudnienie księgowego, współpraca z biurem rachunkowym czy samodzielne rozliczenia – każda opcja ma swoje plusy i minusy. Źle dobrane rozwiązanie może prowadzić do kosztownych błędów, kar i niepotrzebnego stresu. Sprawdź, komu najlepiej powierzyć finanse swojej firmy i uniknij pułapek, które mogą Cię słono kosztować!

Czym są przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Sądy odpowiadają niejednoznacznie

Przychody pasywne w Estońskim CIT. Czy w przypadku gdy firma informatyczna sprzedaje prawa do gier jako licencje, są to przychody pasywne, wykluczające z Estońskiego CIT? Na pytanie, czy limit do 50% przychodów z wierzytelności dla podatników na Estońskim CIT powinien być liczony z uwzględnieniem zbywania własnych wierzytelności w ramach faktoringu, sądy odpowiadają niejednoznacznie.

Dość biurokratycznych absurdów! 14 kluczowych zmian, które uwolnią firmy od zbędnych ograniczeń

Mikro, małe i średnie firmy od lat duszą się pod ciężarem skomplikowanych przepisów i biurokratycznych wymagań. Rzecznik MŚP, Agnieszka Majewska, przekazała premierowi Donaldowi Tuskowi listę 14 postulatów, które mogą zrewolucjonizować prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Uproszczenia podatkowe, ograniczenie kontroli, mniej biurokracji i szybsze procedury inwestycyjne – te zmiany mogą zdecydować o przyszłości setek tysięcy przedsiębiorstw. Czy rząd odpowie na ten apel?

REKLAMA

Odliczenie w PIT zakupu smartfona, smartwatcha i tabletu jest możliwe. Kto ma takie prawo? [Ulga rehabilitacyjna 2025]

Wydatki poniesione przez podatnika z orzeczoną niepełnosprawnością na zakup telefonu komórkowego (smartfona), smartwatcha i tabletu oraz oprogramowania i baterii do tych urządzeń (a także na naprawy tych urządzeń), można uznać za wydatki, podlegające odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej określonej w art. 26 ust. 1 pkt 6 w zw. z art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Podstawowym warunkiem tego odliczenia jest to, by te urządzenia ułatwiały wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Takie jest stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej zaprezentowane np. w interpretacji indywidualnej z 19 listopada 2024 r.

Twój e-PIT już jest! Jak szybko rozliczyć PIT i otrzymać zwrot podatku?

Usługa Twój e-PIT ruszyła 15 lutego 2025 roku rusza. To najprostszy sposób na szybkie i wygodne rozliczenie podatku PIT za 2024 rok. Sprawdź, jakie nowości wprowadzono w tym roku i jak złożyć zeznanie w kilka kliknięć, by nie czekać na zwrot podatku!

REKLAMA