REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jaką metodę amortyzacji możemy wybrać - zasady ustawy o rachunkowości i MSR nr 16

Anna Bagieńska

REKLAMA

Ustalenie rocznego odpisu amortyzacyjnego w wielu jednostkach następuje według stawek podatkowych, mimo że przepisy rachunkowe proponują inne rozwiązania, które lepiej niż podatkowe metody amortyzacyjne odzwierciedlają zużycie środków trwałych. Warto też pamiętać, że stosowana metoda amortyzacyjna ma wpływ na wynik finansowy, stanowi więc istotny element rachunkowości zarządczej.

W myśl MSR nr 16 rzeczowe aktywa trwałe to środki trwałe, które według przewidywań jednostki będą wykorzystywane przez okres dłuższy niż rok oraz są utrzymywane w celu wykorzystania ich w procesie produkcyjnym lub przy dostawach towarów i świadczeniu usług albo oddania do używania innym podmiotom na podstawie umowy najmu lub administracji. Środki trwałe podlegają amortyzacji, co oznacza, że wartość początkowa poszczególnych pozycji majątku trwałego jest rozliczana w czasie. Amortyzacja stanowi więc systematyczne rozłożenie w czasie wartości początkowej (podlegającej amortyzacji) środków trwałych.

Moment rozpoczęcia amortyzacji

Według ustawy o rachunkowości wartość początkową środków trwałych, z wyjątkiem gruntów niesłużących wydobyciu kopalin metodą odkrywkową, zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe dokonywane w celu uwzględnienia utraty ich wartości na skutek używania lub upływu czasu. Moment rozpoczęcia amortyzacji powinien być przez jednostkę ustalony w polityce rachunkowości, gdyż ustawa nie określa go w sposób tak jednoznaczny jak updop: odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się drogą systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru. Przy ustaleniu odpisu amortyzacyjnego można uwzględnić przewidywaną przy likwidacji cenę sprzedaży netto pozostałości środka trwałego, tj. wartość rezydualną.

Przepisy ustawy o rachunkowości odpowiadają przepisom MSR nr 16 - „Rzeczowe aktywa trwałe”. Zgodnie ze standardem jednostka rozpoczyna amortyzację składnika rzeczowych aktywów trwałych wówczas, gdy jest on dostępny do użytkowania, to znaczy w momencie dostosowania składnika aktywów do miejsca i warunków potrzebnych do rozpoczęcia jego funkcjonowania zgodnie z zamierzeniami kierownictwa.

Zakończenie amortyzacji następuje wtedy, gdy składnik aktywów został usunięty z bilansu. Nie oznacza to, że zakończenie odpisów amortyzacyjnych nienastępuje wtedy, gdy składnik aktywów nie jest już potrzebny lub gdy został przeznaczony do sprzedaży. Jednostka dokonuje odpisów amortyzacyjnych od niewykorzystanych na bieżąco w procesie produkcyjnym środków trwałych, tyle że koszt amortyzacji będzie wynosił zero.

Metody amortyzacji

W ustawie o rachunkowości nie wskazuje się wprost możliwych do zastosowania metod amortyzacji, lecza jedynie wymienia czynniki, jakie należy brać pod uwagę przy ich ustalaniu. Roczna stawka amortyzacyjna zależy od okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego, na określenie którego wpływają w szczególności:

l liczba zmian, na których pracuje środek trwały,

l tempo postępu techniczno-ekonomicznego,

l wydajność środka trwałego, mierzona liczbą godzin jego pracy lub liczbą wytworzonych produktów albo innym właściwym miernikiem,

l prawne lub inne ograniczenia czasu używania środka trwałego,

l przewidywana przy likwidacji cena sprzedaży netto istotnej pozostałości środka trwałego.

W MSR nr 16 nie narzucono metod i stawek amortyzacji. Według standardu podlegającą amortyzacji wartość pozycji rzeczowych aktywów trwałych należy rozkładać w sposób systematyczny na przestrzeni okresu użytkowania. A zastosowana zasada amortyzacji powinna odzwierciedlać tryb i sposób, w jaki przedsiębiorstwo czerpie korzyści ekonomiczne ze składnika aktywów.

Wymieniono też następujące czynniki, od których zależą metody i stawki amortyzacji środków trwałych:

l przewidywane wykorzystanie danego składnika majątku - należy je określić przez porównanie z zakładaną zdolnością produkcyjną lub oczekiwaną wielkością produkcji,

l oczekiwany okres zużycia, uwarunkowany takimi elementami, jak wykorzystanie w systemie wielozmianowym czy program napraw i konserwacji,

l przestarzałość technologiczną środka trwałego, będącą następstwem zmian lub ulepszeń produkcji albo zmian zapotrzebowania rynku na dany typ produkcji i usług,

l ograniczenia prawne i inne dotyczące stosowania tego składnika majątku trwałego (na przykład wygaśnięcie terminu ważności leasingu).

Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 16 wymienia różne metody amortyzacji w celu rozłożenia wartości podlegającej amortyzacji danego składnika aktywów na przestrzeni jego okresu użytkowania oraz wskazuje, na czym polega ich zastosowanie.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wybór konkretnej metody w stosunku do danego składnika aktywów jest uzależniony od oczekiwanego trybu uzyskiwania korzyści ekonomicznych. Metodę taką stosuje się konsekwentnie w kolejnych okresach, chyba że zaistniała zmiana w oczekiwanym trybie uzyskiwania korzyści ekonomicznych z tego składnika aktywów.

Przykład

Jednostka kupiła samochód ciężarowy o wartości 160 000 zł, który zamierza użytkować przez pięć lat. Obliczanie amortyzacji według różnych metod wygląda następująco.

Wariant I - metoda liniowa

Stawka amortyzacji liniowej ustalona będzie na podstawie przewidywanego okresu używania. Wp

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Amortyzacja wyrażona procentowo:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Wariant II - metoda degresywna

Amortyzacja może zostać obliczona metodą degresywną - malejącego salda, lub metodą degresywną - sumy cyfr rocznych.

Amortyzacja metodą degresywną - malejącego salda polega na:

l zastosowaniu współczynnika podwyższającego wysokość stawki amortyzacji odpowiedniej dla metody liniowej oraz

l dokonaniu obliczeń w kolejnym roku od wartości netto (wartość początkowa minus dotychczasowe umorzenie).

Przy założeniu w powyższym przykładzie współczynnika podwyższającego 2 stawka procentowa amortyzacji wyniesie: A = 20% × 2 = 40%. Wysokość odpisów w kolejnych latach:

I rok 160 000 × 40% = 64 000 zł

II rok (160 000 zł - 64 000 zł) × 40% = 38 400 zł

III rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł) × 40% = 23 040 zł

IV rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł - 23 040 zł) × 40% = 13 824 zł

V rok pozostała wartość 20 736 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Często, by uniknąć sytuacji, że w ostatnim roku wartość odpisów jest wyższa niż w latach wcześniejszych, w roku, w którym obliczona metodą degresywną wartość amortyzacji jest mniejsza niż obliczona metodą liniową, przechodzi się na metodę liniową. Wtedy obliczenia byłyby następujące:

I rok 160 000 zł × 40% = 64 000 zł

II rok (160 000 zł - 64 000 zł) × 40% = 38 400 zł

III rok (160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł) × 40% = 23 040 zł

Kwota 23 040 zł (< 32 000 zł) jest niższa od kwoty obliczonej metodą liniową, dlatego w tym roku stosujemy metodę liniową: A: 160 000 zł × 20% = 32 000 zł.

IV rok 160 000 zł - 64 000 zł - 38 400 zł - 32 000 zł = 25 600 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Amortyzacja metodą degresywną - sumy cyfr rocznych (SOYD)

W tej metodzie roczna stopa amortyzacji wyznaczana jest według wzoru:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

gdzie:

O - okres (liczba lat), przez który będzie amortyzowany środek trwały,

t - kolejny okres amortyzacji.

Roczny odpis to A% × wartość początkowa:

I rok 5/15 × 160 000 zł = 53 333 zł

II rok 4/15 × 160 000 zł = 42 667 zł

III rok 3/15 × 160 000 zł = 32 000 zł

IV rok 2/15 × 160 000 zł = 21 334 zł

V rok 1/15 × 160 000 zł = 10 666 zł

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Porównanie metod

Odpisy amortyzacyjne:

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.

Na podstawie powyższych wyliczeń widać, jaki wpływ na wysokość odpisu amortyzacyjnego, w tym na kształtowanie wyniku finansowego, ma wybrana przez jednostkę metoda. W metodzie liniowej koszty rozłożone są równomiernie w każdym roku używania, natomiast w metodzie degresywnej koszty amortyzacji obliczone dla pierwszych lat użytkowania są najwyższe i sukcesywnie maleją. Wybrana metoda i obliczona według niej amortyzacja mają wpływ na wartość księgową danego środka trwałego w każdym roku użytkowania.

l art. 32 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości - j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208, poz. 1540

l § 43-60 MSR nr 16 „Rzeczowe aktywa trwałe”

dr Anna Bagieńska

adiunkt w Katedrze Finansów i Rachunkowości Politechniki Białostockiej

Źródło: Biuletyn Rachunkowości

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code
Podatek PIT - część 2
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/9
Są kosztem uzyskania przychodu:
koszty reprezentacji, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych
udzielone pożyczki, w tym stracone pożyczki
wydatki na wystrój wnętrza biurowego nie będące wydatkami reprezentacyjnymi
wpłaty dokonywane do pracowniczych planów kapitałowych, o których mowa w ustawie o pracowniczych planach kapitałowych – od nagród i premii wypłaconych z dochodu po opodatkowaniu podatkiem dochodowym
Następne

REKLAMA

Księgowość
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Przełomowy wyrok SN: Naczelna Izba Aptekarska może być traktowana jak przedsiębiorca

Czy samorząd zawodowy może działać jak przedsiębiorca? Sąd Najwyższy uznał, że w przypadku Naczelnej Izby Aptekarskiej to możliwe. Wyrok zapadł w sprawie sporu z siecią aptek Gemini, dotyczącego ochrony dóbr osobistych i nieuczciwej konkurencji. Sprawa wraca do ponownego rozpatrzenia, a decyzja SN może mieć dalekosiężne konsekwencje dla funkcjonowania organizacji samorządowych.

Nowa luka w VAT wprowadzona w 2025 roku. Prof. Modzelewski: możliwość nieograniczonych zwrotów; konieczna szybka nowelizacja

Najnowsza nowelizacja ustawy o VAT, obowiązująca od początku 2025 roku, wprowadza w Polsce nieznaną w całej ponad trzydziestoletniej historii tego podatku lukę umożliwiającą nieograniczony zwrot tego podatku – pisze prof. dr hab. Witold Modzelewski. Każdy podatnik wykonujący czynności w sensie prawnym poza terytorium kraju, które w Polsce byłyby zwolnione od tego podatku, uzyska z tego tytułu od początku roku zwrot podatku naliczonego - dodaje Profesor.

Faktura korygująca - do kiedy można wystawić (termin graniczny)

Na przedawnienie zobowiązania podatkowego nie wpływa wystawienie przez podatnika faktury korygującej, również zwiększającej. Korekta faktury nie kreuje bowiem obowiązku podatkowego, gdyż odnosi się do faktury pierwotnej, która odzwierciedla zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Nie ma więc żadnych podstaw prawnych, by w przypadku korekty faktury początek 5-letniego terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego wiązać z datą korekty faktury, a nie ze zdarzeniem powodującym powstanie obowiązku podatkowego. Dlatego po upływie 5-letniego terminu przedawnienia nie istnieje możliwość wystawiania przez podatników faktur korygujących.

Fałszowanie faktur: jakie skutki w VAT dla kupującego i sprzedawcy. Faktury puste, wystawione przez osoby nieuprawnione, bez wiedzy i zgody podatnika

Odpowiedzialność podatników VAT za „puste” lub nierzetelne faktury wywołuje od dłuższego czasu spore kontrowersje, szczególnie gdy wystawcą był pracownik. Po korzystnym wyroku TSUE pracodawca może uwolnić się od obowiązku zapłaty VAT wynikającego z faktur wystawionych przez nieuczciwych pracowników. Wymaga to jednak od niego dochowania należytej staranności przy kontrolowaniu poczynań pracowników. NSA w wyroku z 3 września 2024 r. (sygn. akt I FSK 1212/18) uznał, że pracodawca nie dochował staranności, skoro proceder trwał przez dłuższy okres (ponad 3 lata).

REKLAMA

ZUS wycofuje decyzje i umarza postępowania wobec przedsiębiorców. Skuteczna interwencja Rzecznika MŚP

Dzięki interwencji Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców ZUS wycofał błędne decyzje oraz umorzył postępowania wobec przedsiębiorców korzystających z ulgi „Mały ZUS Plus”. To ważne zwycięstwo w walce o sprawiedliwe traktowanie firm.

Księgowi nie muszą się bać sztucznej inteligencji – AI jako konkurenta do miejsc pracy. Wystarczy, że postawią na rozwój pewnych swoich kompetencji, jakich

Niemal wszyscy są zgodni, iż w księgowości sztuczna inteligencja nie ma szans z ludzkim ekspertem w budowaniu relacji z klientem, kreatywności czy w negocjacjach. I na takie tak zwane kompetencje miękkie powinni stawiać księgowi w swoim rozwoju i edukacji.

Podatek od ogrodzenia w 2025 r. Ministerstwo Finansów wyjaśnia wątpliwości

Ministerstwo Finansów w komunikacie z 19 stycznia 2025 r. poinformowało, że wszelkie informacje pojawiające się w przestrzeni publicznej i powielane przez media na temat wprowadzenia nowego obciążenia w postaci podatku od ogrodzeń należy uznać za wprowadzające w błąd.

Pracownik może czasem nie wykonywać pracy i zachować prawo do wynagrodzenia. W jakich przypadkach?

Wynagrodzenie jest – co do zasady - świadczeniem przysługującym w zamian za świadczoną przez pracownika pracę (czyli wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną). Za czas niewykonywania pracy pracownik ma prawo do wynagrodzenia, jeżeli wynika to z przepisów prawa pracy.

REKLAMA

Wyślesz skutecznie pismo do urzędu i sądu w ostatnim dniu terminu nie tylko Pocztą Polską. Nowelizacja ordynacji podatkowej, kpa i kpc już w Sejmie

Do Sejmu trafił już rządowy projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej i kilku innych ustaw, który ma na celu dostosowania polskiego prawa do dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Nowe przepisy przewidują, że m.in. w procedurze podatkowej, administracyjnej, cywilnej, można będzie nadać pismo (z zachowaniem terminu) do urzędu lub sądu u dowolnego operatora pocztowego, a nie jak do tej pory tylko za pośrednictwem Poczty Polskiej. Zmienione omawianą nowelizacją przepisy zapewnią też oprocentowanie nadpłat powstałych w wyniku orzeczeń TSUE lub TK za okres od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu, niezależnie od czasu złożenia wniosku o zwrot nadpłaty.

Bałagan w dokumentach firmy? Sprawdź, jak skutecznie nad nimi zapanować

Papierowy bałagan w dokumentacji firmowej. Dlaczego tradycyjne przechowywanie dokumentów sprawia tyle problemów? Co musisz wiedzieć, aby to zmienić?

REKLAMA