Aport spółdzielni w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Przeniesienie do spółki kapitałowej części majątku spółdzielni jest w pełni dopuszczalne. Sąd Najwyższy w uchwale z 13 grudnia 2000 r. stwierdził, iż: „wniesienie do spółki - tytułem aportu na pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego - przedsiębiorstwa spółdzielczego nie spowodowało ustania podmiotowości spółdzielni, ani też nie doprowadziło do, niedopuszczalnego w świetle obowiązującego prawa, przekształcenia spółdzielni w spółkę kapitałową” (uchwała SN, III CZP 43/00). Z piśmiennictwa wynika natomiast, że jeżeli „w trakcie postępowania likwidacyjnego spółdzielnia rozdysponowuje cały swój majątek, gdyż nie prowadzi już działalności gospodarczej, to wniesienie przedsiębiorstwa spółdzielni, jako aportu do istniejącej spółki, jest dopuszczalne nawet wtedy, gdy obejmuje ono cały majątek spółdzielni” (P. Pinior. Glosa do uchwały SN z 12 stycznia 2001 r., III CZP 44/00). Sklep z zapleczem - stanowiący część organizacyjnie wyodrębnioną, posiadającą samodzielność finansową - może jako aport zostać wniesiony przez spółdzielnię do spółki.

Skutki w spółdzielni z tytułu objęcia udziałów

Na dzień wniesienia przez spółdzielnię aportu w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa i objęcia w zamian udziałów w spółce w spółdzielni nie będzie określany dochód podatkowy, ponieważ nie wystąpi przychód w wysokości nominalnej wartości objętych udziałów ani koszt jego uzyskania. Nie ustala się przychodu na dzień objęcia udziałów, jeżeli zostały one objęte w zamian za aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa. „Przychód należy ustalać dopiero w momencie sprzedaży udziałów. Kosztem uzyskania tego przychodu będzie wartość wniesionych składników majątkowych ustalona na dzień wniesienia aportu” (postanowienie Naczelnika Łódzkiego Urzędu Skarbowego z 29 czerwca 2007 r., nr ŁUS-II-2-423/153/07/JB).

Wniesienie przez spółdzielnię aportu w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa będzie neutralne podatkowo w dacie wniesienia, a ustalanie dochodu zostaje odroczone do czasu odpłatnego zbycia objętych w zamian udziałów. Jeżeli jednak doszłoby do ewentualnej likwidacji spółdzielni i - w wyniku podziału jej majątku - objęte udziały w spółce zostałyby nieodpłatnie przekazane członkom spółdzielni, nie powinna ona w dalszym ciągu ustalać dochodu, ponieważ czynność nieodpłatnego przekazania tych udziałów nie stanowi odpłatnego ich zbycia. W tym przypadku dojdzie do podziału majątku likwidowanej spółdzielni pomiędzy jej członków tytułem zwrotu udziałów członkowskich. Spółdzielnia nie otrzyma od swoich członków - w zamian zwracanego wkładu - żadnego świadczenia wzajemnego. Odnosząc się do tych kwestii, Urząd Skarbowy w Elblągu uznał, iż „mamy do czynienia z podziałem majątku likwidowanej spółdzielni pomiędzy jej członków, dokonanym zgodnie z podjętą uchwałą walnego zgromadzenia, a więc z nieodpłatnym na ich rzecz przekazaniem, stąd w spółdzielni nie wystąpi przychód podatkowy wynikający z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych” (postanowienie z 18 maja 2006 r., nr PD1/423-2/06). Jeżeli nie powstaną przychody podatkowe, to nie wystąpią również koszty uzyskania tych przychodów w wysokości wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów, bowiem nie będzie miało miejsca odpłatne ich zbycie, a tylko w takim przypadku wartość księgowa przedsiębiorstwa, nie wyższa niż wartość nominalna z dnia objęcia, mogłaby być kosztem podatkowym. Podział majątku likwidowanej spółdzielni pomiędzy członków spółdzielni związany może być z powstaniem u nich dochodu z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, stanowiącego nadwyżkę wartości majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółdzielni nad kosztem nabycia lub objęcia w niej udziałów.

Amortyzacja w spółce

W spółce przejmującej aport w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółdzielni przy amortyzacji będzie miała zastosowanie obwiązująca od 1 stycznia 2007 r. reguła przenoszenia i kontynuacji wartości początkowych środków trwałych oraz metod amortyzacji uprzednio stosowanych przez spółdzielnię. Spółka - przejmując bowiem wartość początkową środków trwałych, wynikającą z ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych spółdzielni wnoszącej aport w postaci zorganizowanej części przedsiębiorstwa - dokonuje odpisów amortyzacyjnych z uwzględnieniem ich dotychczasowej wysokości i kontynuuje stosowaną przez spółdzielnię metodę amortyzacji.

Mirosław Dawidziak

Podstawa prawna:

art. 12 ust. 1 pkt 7, art. 16g ust. 10a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn.zm.).