Umowa cash poolingu a VAT

W pierwszej kolejności należy dokładniej przyjrzeć się umowie cash poolingu i definicji pool leadera oraz jego roli przy tego typu umowie, gdyż dopiero wtedy będzie można dogłębniej poddać analizie sposób rozliczenia VAT.

Umowa cash poolingu w praktyce stanowi pewną formę zarządzania finansami stosowaną przez firmy wchodzące do jednej grupy kapitałowej (holdingu) lub też podmioty, które są powiązane ze sobą z innych powodów (najczęściej ekonomicznych). Podstawową cechą umów cash poolingu jest możliwość koncentracji środków kilku podmiotów, jak również możliwość kompensowania przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Innymi słowy, firma, u której występują nadwyżki „budżetowe”, ma możliwość ich przerzucenia do innej firmy, która ma przejściowe kłopoty finansowe (choć czasami może być to związane z dużymi inwestycjami). W ten sposób następuje minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy holdingu (w praktyce poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy, bez konieczności zaciągania przykładowo drogiego kredytu bankowego). Z tego tytułu ponosi się niewielkie opłaty za zarządzanie wspólnym rachunkiem dla pool leadera i stosunkowo niskie odsetki za używanie „cudzego” kapitału.

W praktyce umowa cash poolingu może przyjąć dwie formy, a mianowicie:

1) notional cash pooling, który dokonywany jest bez fizycznego transferu środków - fundusze przekazywane są wyłącznie można powiedzieć „na papierze”. Salda podlegające potrąceniu fizycznie są pozostawiane na własnych rachunkach uczestników systemu, zaś odsetki naliczane są od kwoty netto zgromadzonych sald,

2) zero-balancing cash pooling, w którym dokonywany jest fizyczny transfer środków pomiędzy rachunkami uczestników (ewentualnie specjalnie wyodrębnionymi subkontami) i rachunkiem głównym grupy. Nadwyżki (tj. salda dodatnie) są przekazywane na rachunek główny, natomiast deficyt (tj. salda ujemne) na rachunkach uczestników pokrywane są z rachunku głównego.

Kto to jest natomiast pool leader i jaka jest jego rola przy umowach cash poolingu? Jak widać z powyższego, w ramach grupy kapitałowo-holdingowej może dochodzić do przerzucenia kapitału z jednej firmy grupy do drugiej, dwoma kanałami - bądź „papierowo” bądź „fizycznie”. W praktyce prowadzenie takich operacji wymaga posiadania rozbudowanego działu księgowości, gdyż należy sprawować kontrolę nad poprawnością tak dokonanych operacji. W praktyce podmiotem odpowiedzialnym za sposób dokonywanych rozliczeń jest właśnie przywoływany pool leader. Pool leaderem jest zazwyczaj wyznaczony podmiot z grupy, do którego obowiązków należy zarządzanie rachunkiem wspólnym grupy, przy czym chodzi tutaj o rachunek, na którym lokowane są nadwyżki finansowe podmiotów z grupy.